Yüksek enflasyon, Rusya-Ukrayna savaşı ve enerji krizinin gölgesinde geçen 2022’de, dünya ticareti değer olarak büyümeye devam etti.
2022’de toplam ihracat, yüzde 12 artışla 24 trilyon 486 milyar dolar seviyesine yükselirken toplam ithalat ise yüzde 14 artışla 22 trilyon 434 milyar dolardan 25 trilyon 50 milyar dolar seviyesine çıktı. Aynı dönemde Türkiye ise her iki alanda da tarihinin en yüksek rakamlarına ulaştı.
Türkiye’nin ithalatı yüzde 34 artarak 363 milyar dolar oldu
Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center- ITC) tarafından 2001’de dış ticaret ile ilgili kurum ve firmalara yardım etmek amacıyla geliştirilmiş web tabanlı hizmet sağlayıcısı olan Trade Map’in verilerine göre Türkiye, 2022’de ihracatını yüzde 13 oranında artırarak 254 milyar dolara, ithalatını da yüzde 34 oranında artırarak 363,7 milyar dolara yükseltti.
Türkiye, dünyanın en büyük 50 ekonomisi arasında ithalatını en hızlı artıran ülke olarak öne çıktı.
İthalat sıralamasında 4 basamak yükseldi
Söz konusu rakamlar ile Türkiye, 25 trilyon dolarlık dünya ithalatından aldığı payı, yüzde 25’lik artışla yüzde 1,2’den yüzde 1,45’e yükseltti.
Bu dönemde dünya ihracatından alınan pay ise yalnızca yüzde 1,9 artışla yüzde 1,01’den yüzde 1,03’e çıktı. Söz konusu rakamlar ile Türkiye, 2022’de en fazla ihracat gerçekleştiren ülkeler sıralamasında 30. sıradaki yerini korurken ithalatta ise 4 sıra birden tırmanarak 23. sıradan19. sıraya yükseldi.
İhracat artış hızı dünya ile paralel
Yine 2022’de Türkiye’nin ihracat artış hızı dünya ile paralel giderken ithalat artış hızı ortalamayı üçe katladı.
Trade Map verilerine göre 2022’de dünya toplam ithalatı yüzde 14 yükselirken Türkiye’nin ithalatı yüzde 34 arttı. Aynı dönemde dünya ihracatı yüzde 12 artarken söz konusu oran Türkiye’de yüzde 12,9 olarak gerçekleşti.
Enerji ve altın ithalatı etkili oldu
Türkiye’nin dünya ithalata sıralamasında yükselmesi ve aldığı payı artırmasında en önemli iki fasıl 27 ve 84. Fasıllar olarak öne çıktı.
Geçen yıl hem kur hem de emtia fiyatlarında meydana gelen artışa bağlı olarak 27 fasılda yer alan mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünlerin ithalatı, yüzde 90 artışla 50,6 milyar dolardan 96,5 milyar dolar seviyesine yükselirken 71. fasılda yer alan kıymetli ve yarı kıymetli metallerin ithalatı da yüzde 235 artışla 7 milyar dolardan 23,5 milyar dolara çıktı.
Aynı dönemde enerji ithalatı tüm dünyada yüzde 61 oranında artarak 4,2 trilyon dolara yükselirken altının da dahil olduğu kıymetli ve yarı kıymetli taşların ithalatı, yüzde 0,79 düşerek 873 milyar dolara geriledi.
Yani tüm dünyada altın ithalatı gerilerken Türkiye’de artan talebe bağlı olarak yaklaşık 3 kat arttı.
Açıkta kalan fasıl sayısı 53’e çıktı
Türkiye’nin ithalatında meydana gelen artış, 99 bölümden oluşan dış ticaret fasıllarında açık veren fasıl sayısının artmasına neden oldu. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan 2022 Yılı Dış Ticaret İstatistiklerine göre açık veren fasıl sayısı 2021 ile kıyaslandığında 50’den 52’ye yükselirken dış ticaret fazlası veren fasıl sayısı ise 47’den 45’e geriledi.
2022’nin tamamında 9,9 milyar dolar ile en yüksek dış ticaret fazlası veren fasıl, geçen yıllarda da olduğu gibi hazır giyim sektöründen 61’inci fasılda yer alan örme giyim olurken onu 9,1 milyar dolar ile 87. fasılda yer alan motorlu kara taşıtları ve 7,2 milyar dolar ile de yine hazır giyim sektöründen 62’nci fasılda yer alan örülmemiş giyim eşyası izledi.
En yüksek dış ticaret açığı ise 80 milyar dolar ile geçmiş yıllarda da olduğu gibi 27. fasılda yer alan mineral yakıtlarda gerçekleşti. Onu 13,7 milyar dolar açık ile 72. fasılda yer alan demir çelik ve 13,2 milyar dolar ile de 71. fasılda yer alan kıymetli ve yarı kıymetli taşlar izledi.
Bu yılın ilk yarısında ise dış ticaret açığı veren fasıl sayısı 53’e çıktı. En yüksek dış ticaret fazlası veren kategori, 61’inci fasılda yer alan örme giyim olmaya devam ederken en yüksek dış ticaret açığı da yine geçen yıl olduğu gibi 29 milyar dolar ile 27. fasılda yer alan mineral yakıtlarda gerçekleşti.
Dünya en fazla enerji ithal etti
Trade Map verilerine göre geçen sene 25 trilyon dolarlık toplam ithalattan en yüksek payı, yüzde 63 oranında artan mineral yakıtlar aldı.
27 fasılda yer alan kalemde ithalat 4,2 trilyon dolara yükselirken toplam ithalattaki payı da yüzde 16,6 olarak gerçekleşti. Söz konusu kalemde en büyük ihracatçı 387 milyar dolar ile Rusya olurken en büyük ithalatçı ise 535 milyar dolar ile Çin olarak öne çıktı.
En fazla ithalatı yapılan fasıllarda enerjiyi 3,7 trilyon dolar ile 85 fasılda yer alan elektrikli makine ve cihazlar ve 2,6 trilyon dolar ile de 84. fasılda yer alan kazanlar, makineler ve mekanik cihazlar izledi.
Türkiye’nin ithalatında ise 96,6 milyar dolar ile ilk sırada yine 27 fasıl yer alırken onu 34,5 milyar dolar ile 84. fasılda yer alan kazanlar ve 28,3 milyar dolar ile de 72. fasılda yer alan demir ve çelik izledi.
Bu makale ilk olarak Ekonomim üzerinde yayımlanmıştır.
