Gün: 10 Mayıs 2023

Kiralık arabamı Calama’daki havaalanına DÖNDÜĞÜMDE, Atacama Çölü’nde 1.499 mil yol kat etmiş, Şili’nin uzak kuzeyinden zikzak çizmiştim. Antarktika’nın bazı bölümleriyle rekabet eden dünyadaki en kurak yer olan Atacama, tanımınızın ne kadar kapsayıcı olduğuna bağlı olarak 40.000 ila 49.000 mil karelik bir alanı kaplar ve 700 ila 1.000 mil Pasifik kıyı şeridi boyunca uzanır. Yoklukla veya en azından aşırı seyreklikle tanımlanan bir yer. Suyun, hayatın. Orada var olmaya kararlı olan her ne varsa -insanlar, bitkiler, hayvanlar, hatta mikroplar- dayanıklı, esnek ve iyi uyum sağlamalıdır. Yoldan hayatın devam ettiğini görmüştüm. Çöle girmeyi göze almış ve ayrıca kuruluğun neleri koruduğunu (kemikler, harabeler) ve neleri ortaya çıkardığını (mineral zenginlikleri, yıldızlar) görmüştüm.

---

Kredi Kredi…

T’nin Seyahat Sorunu

Üç yazar, dünyanın en kurak, en karanlık ve en ürkütücü yerlerine yolculuklarla uç noktalara gidiyor.

– merhaba kedicikler :İçinde Japonya , kedilere saygı duyulur, tapılır ve bazen gerçek şeytanlar olarak görülür. Efsanevi güçlerinin kökeninde ne var?

– Görünür Karanlık :Güneş kaybolduktan sonra Svalbard, Norveç, insan kutup gecesinde garip şeyler görmeye başlar.

– Tozdan Toza :Ne bir yol gezisi Şili’nin Atacama Çölü– dünyanın en kurak yerlerinden biri – yaşam ve ölüm hakkında bilgi veriyor.

---

Calama gidiş salonunda, bir grup adam onu ​​rahatsız etmek yerine valizlerinin üzerine otururken, bir köpek bir bankta uzanmış uyudu. Check-in sırasında sıraya giren neredeyse herkes erkekti. Dünyanın en büyük açık ocak bakır madeni, Central Park’ı yutacak kadar büyük bir çukur olan Chuquicamata, şehrin dokuz mil kuzeyinde. Madenciler bölgeye girip çıkıyor, bazıları bir hafta çalışıyor, bir hafta izin yapıyor. Che Guevara, ölümünden sonra 1950’lerin başında Güney Amerika’da yaptığı seyahati anlatan “Motosiklet Günlükleri”nde (1993) “Bütün manzara konsantre olmuş gibi görünüyor, ovada boğulma hissi veriyor” diye yazıyor. Chuquicamata’daki yer altı madenciliği, bir asırdan uzun süredir çıkarılan maden yataklarının peşinden koşarak 2019’da başladı. Otoyoldan, tozlu bir pusun arasından görülebilen, kullanılmış toprağın tam ölçekli bir topografyası olan teraslı cüruf dağlarını geçtim. Eskiden ocağın hemen dışında 20.000’den fazla kişinin yaşadığı bir şirket kasabası vardı, ancak çevrede, esas olarak kirlilik düzenlemelerine uymak için, madeni işleten devlet şirketi Calama’da 3.000 ev inşa etti ve herkesi yeniden yerleştirdi. Bu mahallelerden birinden geçmiştim. Sokaklar neredeyse ürkütücü bir şekilde sessizdi, bir banliyö temizliği rüyası, keskin ve kusursuz bir sertlik manzarasına düştü.

Atacama’da uzun bir yerleşim ve terk edilmişlik, hareketli şehirler ve hayalet şehirler tarihi vardır. İnsanların hayatta kalmasının akıl almaz göründüğü kadar çorak yerlerde, bir zamanlar gelişen 19. yüzyıl nitrat madenciliği endüstrisinin kalıntıları olan başıboş terk edilmiş binaların yanından geçtim. Çöl otoyollarında bir şeyin eksik ya da gizli olduğu duygusu vardı. Calama’dan çok uzak olmayan bir yerde, 1973’te General Augusto Pinochet’nin Ölüm Karavanı olarak bilinen ölüm timi tarafından öldürülen 26 kişinin anıldığı bir anıtın yanından geçmiştim. 1990 yılında, yıllarca çölü tarayan aile üyeleri tarafından bölgede ezilmiş kemik parçaları bulundu. Dönen türbinlerle dolu bir tarlayı ve güneş panelleriyle dolu ıssız bir kara denizin yanından geçmiştim. Atacama’da rüzgar ve güneş bol; su dikkat çekicidir.

Burada dururken ayakkabılarınızın arasına bakın, kavrulmuş kum ve kaya göreceksiniz. Aynı karaya bir uçaktan bakın ve uzaktan suyun hayaletini, kurumuş nehir yataklarının ve arroyoların dallanma oymalarını ve oluklarını ortaya çıkarın. Alüvyal yelpazelerin ginkgo yaprağı şekilleri dağların eteklerine yayıldı. Atacama’nın en kurak bölgeleri o kadar kurak ve UV radyasyonu ile temizlendi ki, NASA mühendisleri ve astrobiyologlar, aşırı kurak çekirdek olarak bilinen neredeyse yağmursuz iç kısımlarını Mars’ın analogları olarak, gezicileri ve aletleri test etmek ve en dayanıklı bakterilerini incelemek için kullanıyorlar. ve Mars mikrobiyal yaşamının nerede var olabileceğine veya var olmuş olabileceğine dair ipuçları için mantarlar. Atacama, uzaya açılan mecazi bir pencere, başka bir gezegen için bir metafor, ama aynı zamanda gerçek bir pencere: Aşırı kuruluğu, göreceli boşluğu ve yüksek rakımlı bölgelerinin birleşimi, Atacama’ya herkesin güvenilir bir şekilde bulabileceği en net, en karanlık gece gökyüzünü veriyor. Yeryüzünde. Bu nedenle, diğer ülkeler burada büyük, gelişmiş teleskoplar inşa etmek için milyarlarca dolar harcadı ve daha fazlası yapım aşamasında.

Geçtiğimiz Ocak ayında 10 günlük yolculuğuma çıkmadan önce, çölün gamını okyanustan dağlara ve ürkütücü kalbine kadar keşfetmek için dolambaçlı bir güzergah planladım. Binlerce yıldır insanlar bu yaşanmaz yerle yüzleştiler ve oradan alabildiklerini aldılar. İnsanlar hiçlikten bir şey yaratmaya kararlı olduklarında ne olduğunu bilmek istedim.

ÇALAMA son milimdi ve Arica ilk milimdi. Peru sınırının hemen güneyinde yer alan Arica, Pasifik’in uçsuz bucaksız ıslaklığı ile Atacama’nın uçsuz bucaksız kuruluğu arasında sıkışmış bir liman kenti ve bir çöl şehridir. Gece yarısından sonra oraya indim ve taksiden kasabaya giderken bir sahilde projektörlerin aydınlattığı renkli harfler gördüm: “Chinchorro.” 1915 civarında, bir Alman arkeolog olan Max Uhle, o sahilde mumyalanmış insan kalıntıları keşfetti; araştırmacılar daha sonra kalıntıların ait olduğu tarih öncesi kültüre “balık ağı” veya “küçük tekne” anlamına gelen İspanyolca bir kelime olan adını verdiler.

Arica sakinleri, Uhle ortaya çıkmadan önce mumyaları şüphesiz biliyorlardı. Şehir bir nekropol gibi, ertesi gün bir antropolog bana anlatacaktı. Herhangi bir yeri kazın ve kemikler bulabilirsiniz. Kafataslarıyla futbol oynayan çocuklar ve kurumuş insan parçalarını çıkaran köpekler hakkında hikayeler var. İnşaat ekiplerinin kemikleri ortaya çıkarması şaşırtıcı değil. Arica, yaklaşık 9.000 yıldır insan yerleşimi alanı olmuştur ve çürümeyi beslemek için çok az nem ile çöl, kanıtları saklamaktadır. Arica’nın içinde ve çevresinde modern ölüler var ve Şili’nin güherçile Savaşı sırasında şehri Peru’dan kazandığı 1880 savaşından, nitrat yatakları için savaşan ölüler var; 1868 tsunamisinden ve Arica’nın şimdiki Bolivya’dan gümüş getiren bir İspanyol kervan yolunun uç noktası olduğu iki yüzyıl önceki dönemden ölüler var; İnka dönemi ölüleri ve İnka öncesi ölüler var, Chinchorro’nun kimsenin tam olarak bilmediği bir yerden – daha kuzeydeki benzer kıyı topluluklarından veya dağlık bölgelerden veya her ikisinden – geldiği ve yavaş yavaş 400 millik Şili kıyı şeridine yayıldığı zamana kadar uzanan ölüler var.

Atacama’nın mı yoksa Antarktika’nın McMurdo Kuru Vadileri’nin mi dünyanın en kurak bölgesi olduğu konusunda tartışmalar sürerken, birincisinin kutupsuz çölün en kurak olduğu inkar edilemez. Hiperarid çekirdeğinde ortalama yıllık yağış 0,004 inçtir. Bazı yerlerde hiç yağmur kaydedilmedi, ancak çölün kenarlarında iklim daha ılıman. Nem, doğu And Dağları’na Amazon havzasından yağmur veya ara sıra kar olarak ulaşır ve kıyısına, özel bir ad olan Camanchaca’yı hak etmeye yetecek kadar yoğun, yoğun bir okyanus sisi şeklinde ulaşır. Sis, daha çok hava bitkileri olarak bilinen kaktüs ve Tillandsia vahalarını ve aynı zamanda – uygulama henüz büyük ölçekte uygulanmasa da – insan girişimini destekler. Suyun kamyonlarla taşınması gereken bazı topluluklarda, sis yakalayıcı adı verilen basit plastik veya çelik ağ düzenekleri, tarım ve ağaçlandırma projelerine olanak sağlamıştır. Atacama’nın hemen güneyindeki Peña Blanca kasabasında sis, küçük bir bira fabrikasına su sağlıyor.

Atacama’nın bazı bölgelerinde sıcaklıklar kışın donma noktasının altına düşebilirken, genel olarak iklim, özellikle kıyı boyunca nispeten ılımandır. Yalnızca pantolon veya çim etek giyen ve çatıları sazlardan veya deniz memelisi derilerinden yapılmış barınaklarda yaşayan Chinchorro için, balık, kabuklu deniz hayvanları, kuşlar, deniz aslanları gibi bol miktarda deniz ürünü kaynağına erişimi olan bu ılıman bölge, onlar kadar iyi görünmüş olmalı. tarihöncesi avcı-toplayıcılar için her yerde olduğu gibi cennet gibi.

Otelimdeki katip beklemişti. Bana kahvaltının ne zaman servis edildiğini ve bir tsunami durumunda nereye kaçılacağını söyledi. (Temel olarak yokuş yukarı.) “Sirenleri duyacaksınız” dedi. “Çok gürültülüler.” Minimalist, hafif aşınmış bir yer olan otel sahildeydi. Ay ışığında, balkonumdan suda yuvarlanan ölü bir fok gördüm ama sabaha gitmişti. Yüzlerce geveze martı ve sumru kayaların üzerinde toplanmıştı, aralarında birkaç kızıl saçlı hindi akbabası duruyordu. Açık denizde, balıkçı tekneleri burunları havada gezinerek geçtiler ve ağır ağır diğer tarafa döndüler. Şehrin güney ucundaki heybetli bir fabrika, balık yağını omega-3 takviyesine dönüştürdü.

Geceleri, şehrin nasıl kumla çevrili olduğunu görememiştim. Morro de Arica adlı kayalık bir burun, şehrin yükselen, kaçırılmayacak simgesidir, ancak çevreyi saran daha alçak tepeler, düzgün, rüzgarın şekillendirdiği kum tepeleriyle kaplanmıştır. Chinchorro konusunda bir dünya uzmanı olan antropolog Bernardo Arriaza ile tanışmak için sahil boyunca yürüdüm ve ardından konutların bulunduğu dik bir caddeden Museo de Sitio Colón 10’a gittim. Dışarıdan, müze hala bir zamanlar olduğu gibi sıradan düz çatılı özel ev gibi görünüyor. İçeride, kemiklerin çıktığı kumlu toprak üzerinde cam bir zemin var. Bir müteahhit, 2000’li yılların başında bir otel inşa etme planları ile evi satın almıştı, ancak ilk toprak çalışmaları bir mumya ortaya çıkardı, ardından bir başkası – sonunda yaklaşık 50, bazıları doğal olarak kurumuş, diğerleri insan eliyle özenle mumyalanmış. Kalıntılar çok sayıda ve çok hassas olduğu için Arica’nın Universidad de Tarapacá binayı satın aldı ve yerinde bıraktı.

İlk Atacaman kuşakları, çölün sıcağı, kuruluğu ve yüksek tuz içeriğiyle doğal olarak mumyalanmış, kabuğa dönüşen gömülü bedenlere alışmış olabilir. Böyle kurak bir dünyada ölüler orada kalabilirdi. Belki de Chinchorro, ölülerin oyalanması gerektiği, kurumanın önemli bir şey ifade ettiği, bedenlerin korunmasının ölülerin ruhlarını yatıştıracağı sonucuna vardı. Her halükarda, en eski Mısır mumyalarının ortaya çıkmasından iki bin yıl önce, Chinchorro ölülerini yapay olarak mumyalamaya başladı. “Bana göre,” dedi Arriaza, “bedeni bir tuval olarak kullanmaları ve ölülerin bu sanatsal temsilini yaratmaları: hem bireyin hem de yaşayanların duygularının.” Chinchorro mumyaları heykellere veya kuklalara benzer. MÖ 4000 civarında yaşayan bir Chinchorro morg uzmanı olsaydınız, biri öldüğünde şunları yapardınız: Cesedi parçalayın. Vücudu boşaltın ama cildi koruyun. Kemikleri temizleyin. İskeleti yeniden bir araya getirin ve üzerine kalın bir kil tabakası yaydığınız bir armatür oluşturarak kayıp bedeni şekillendirerek sazlar ve ince dallarla doldurun. Kişinin derisine (veya bir tutam deniz aslanı derisine) tekrar bastırın ve siyah manganez veya daha sonraki dönemlerde kırmızı aşı boyası ile boyayın. Yüzü stilize edilmiş, düz ve oval bir maskeye benzeyene kadar kil ve boya kullanarak oluşturun ve ardından gözleri ve ağzı kesin. Kafatasına insan saçından bir peruk verin.

Chinchorro, Mısırlıların aksine, her yaştan ve sosyal sınıftan insanı mumyaladı. Arica’nın yaklaşık 70 mil güneyinde, Camarones vadisi, bilinen en eski mumyaların, tüm bebeklerin ve çocukların gömüldüğü yerdir. Orada, kabuk parçalarıyla lekelenmiş toprakta durabilir, yumuşakça ağırlıklı Chinchorro diyetini reddedebilir ve ölüleri sarmak için kullanılan kamış hasır katmanlarıyla birlikte yerden ufalanan kemikleri görebilirsiniz. Arriaza, burada mumyalamaya yönelik ilk itici gücün, arsenik zehirlenmesinin neden olduğu yüksek ölü doğum oranları ve bebek ölüm oranlarıyla ilgili olabileceğinden şüpheleniyor – Chinchorro o zamanlar bunu bilemezdi, ancak Camarones Nehri tehlikeli derecede yüksek seviyelerde sızan arsenik içeriyor. volkanik kayalardan, kabaca Dünya Sağlık Örgütü’nün tavsiye ettiği miktarın 100 katı. Ebeveynlerin çocuklarını korumak ve kederlerini dindirmek için mumyalamaya yöneldiklerini öne sürüyor. “Anneler ve babalar küçükleri boyar, onlarla ilgilenir – ve sonra uygulama yayılmaya başlar” dedi. 3.000 yıldan fazla bir süredir Chinchorro ölülerini mumyaladı. Ve sonra, uygulamanın neden başladığı kadar bilinmez nedenlerle, ortadan kayboldu.

Kiralık arabamı aldım ve Arica’dan ayrılarak güneye, Pan-Amerikan Otoyoluna döndüm. Bu yol Tierra del Fuego’ya, şu yol Alaska’ya. Bir sonraki benzin istasyonunun 266 kilometre veya 165 mil sonra olduğu konusunda uyarıda bulunan bir işaret. Bir saat daha güneyde, Atacama’nın yüksek iç ovası olan Pampa del Tamarugal’a ulaştım. Toz şeytanları gökyüzüne doğru fırladı. Orada burada çatısız kerpiç kışlalardan oluşan geniş komplekslerin yanından geçtim. Paslanmış, eğik haçlarla dolu bir mezarlık. 20. yüzyılın başında, Şili’nin bu 200 millik kesiminin yakınında, Tarapacá bölgesinden geçen 100’den fazla nitrat işleme tesisi vardı. memurlar , küçük ev operasyonlarından önemli şirket kasabalarına sahip operasyonlara kadar. 1910’larda çıkarılan nitratların yerini sentetik alternatifler almaya başladı ve sonraki birkaç on yıl içinde oficinalar terk edildi. Çölün doğal düşmanlığı bazen, sanki bu kadar çetin bir yerde her şeye izin veriliyormuş (ya da belki de görünmezmiş) gibi, neredeyse dikkatsiz ya da yıkıcı insan davranışlarına davetiye çıkarır gibi görünür. Bir oficina olan Chacabuco’nun kalıntıları, 1973 ile 1975 yılları arasında diktatörlüğün binden fazla insanı tutan en büyük toplama kamplarından biri olarak yeniden tasarlandı.

Pan-Amerikan Karayolunun 10 millik düz, düz bir bölümünde, 17 yol kenarı anıtı saydım. Şili’de her yerdeler. Bazıları basit haçlar. Diğerleri küçük çatılı yapılardır. animasyonlar . Bir posta kutusu veya köpek kulübesi boyutunda veya ziyaretçiler için plastik sandalyeler alacak kadar büyük olabilirler. Bazıları onları bedenlerinden şiddetle ayrılmış ruhlar için barınak olarak görürken, diğerleri yaşayanların ilahi olana şefaat etmesi için ölülere dua edebileceği yerler olarak görüyor. Animitalarda mumlar, Meryem Analar, bira şişeleri, futbol topları, Şili bayrakları, plastik çiçekler, bisikletler, gelin teli, çekici ve tanker maketleri, boyalı duvar resimleri gördüm. Bazen ölülerin poster boyutunda fotoğrafları dışarıya asılırdı, yüzleri güneş tarafından solup solurdu. Bu yolda sayısız kamyondan birinin altında kalarak ölürsem, ruhum oyalanmayı seçmez diye düşündüm.

Iquique’nin güneyi – parlak beyaz sahil apartman kuleleri ve büyük bir kırmızı kum tepeciğinin karşısında yer alan karmakarışık, mütevazı mahallelerden oluşan bir “Yıldız Savaşları” şehri – kıyı aralığının denizle buluştuğu kırışıklığa yuvalanmış otoyol, kum ve kayanın hiçliği noktalandı sadece balıkçı köyleri ve uçsuz bucaksız, anlaşılmaz sanayi siteleri tarafından. Ara sıra, yosun toplamak için kıyıya veya sahile park etmiş yerlilerin yanından geçiyordum, kamyonetlerinin yataklarına halat gibi siyah demetler atıyordum. Madencilik tesisleri ve enerji santrallerinin etrafında tankerler ve yarı kamyonlar doluştu. Taşıyıcı bantlar, kirişli rıhtımlar boyunca okyanusa giriyor, çölden çıkarılan her şeyi bekleyen gemilere döküyordu.

İç kısımlara, çölün iç kısmına geri döndüğümde hava o kadar sıcak ve tozluydu ki tadını alabiliyordum. Arazinin çoraklığı sadece mayınlarla kesintiye uğradı. Lityum buharlaştırma göletleri devasa yeşil-mavi göz farı paletlerine benziyordu – yeşim taşı, akuamarin ve cam göbeği, rüzgarla birlikte tüyler halinde yükselen beyaz tuz yan ürünleriyle sınırlanmıştı. Atacama halihazırda dünyadaki lityumun üçte birini sağlıyor ve hem talep hem de üretim artıyor. Lityum, elektrikli araç pilleri için kullanılıyor ve iklim değişikliğini hafifletme mücadelesinde gazla çalışan araçlardan elektrikli araçlara büyük bir geçişin çok önemli olduğu düşünülüyor. Ancak Şili’deki lityum madenciliği, potansiyel olarak ekosistemlere zarar veren, çölün altından büyük miktarlarda yeraltı suyunu pompalamayı içeriyor. Karbonsuzlaştırma arayışı Atacama’da yeni yaralar bırakabilir.

Çölün turizm merkezi olan San Pedro de Atacama, insan koşuşturmacasının izole bir sıcak noktasıdır. Her akşam oradaydım, gün batımından önce bir rüzgar başladı ve karanlık çöktüğü anda azaldı. Sessizlikte, gece yarısına doğru EDM’ye doğru ilerleyen And flüt müziğini duyabiliyordum. Dünyanın dört bir yanındaki sırt çantalı gezgin kasabaları gibi, San Pedro konukevleri ve pizzacılarla dolu, neşeli ama rekabetçi ticaretin üstünlüğüne sahip. Bakır takılar ve renkli örgüler, pançolar ve ponpon şapkalar satan kerpiç hediyelik eşya dükkanları, kaldırımsız ana caddesini aynılıklarıyla şaşırtıyor. San Pedro, üç bin yıldır tuz düzlükleriyle çevrili ve And Dağları’ndan gelen su akışıyla sürdürülen bir insan yerleşimi. Kasabanın hemen dışında, hem Mars Vadisi hem de Ölüm Vadisi olarak bilinen olağanüstü tırtıklı kırmızı kayalardan oluşan bir yer var. Hikaye, kasabada yaşayan Belçikalı bir rahip ve yerel bir arkeologun “Marte” telaffuzlarını ayırt edemediği ve muerte.

San Pedro’da, Atacama’nın çoraklığı bir cazibe merkezidir, rahat bir ana merkezden cesaret edilmesi gereken bir şeydir. Turkuaz tuzlu göllerde yüzen insanların Instagram gönderilerine baktım ve bunu yaparken kendi fotoğrafımı isteyip istemediğimi merak ettim. Ancak çevrimiçi incelemeler, yıkanmış yollarda, patlak lastiklerde ve eksik tabelalarda bir saatlik sürüş konusunda uyarıda bulundu. Bunun yerine, Atacama’nın yağmur ve kardan gelen nemin daha fazla bitki ve hayvan için bir tür yaşanabilirlik sağladığı yüksek rakımlı sınır bölgelerini merak ederek Reserva Nacional Los Flamencos’a gittim.

Bir süre manzara, adı verilen otlarla kaplandı. pijama brava ya da “kaba saman” ama 15.000 fiti geçtiğimde her şey kırmızı, kayalık ve donuklaştı. Doğal manzaralarda, Sprinter minibüsleri performans dış giyimindeki turistleri dağıttı. Küçük vahşi vicuñas grupları – periskop boyunlu ve tatlı, uzun kirpikli yüzleri olan ve 11.500 fitin üzerinde yaşayan devegiller – kuru, dikenli bitki örtüsü üzerinde sıyrıldı. Vicuñalar İnkalar için kutsaldı ve yalnızca özel olarak belirlenmiş Güneş Bakirelerinin olağanüstü yumuşak, yalıtkan yünlerini kraliyet kullanımı için giysiler olarak dokumalarına izin verildi. Bugün, vicuña yünü dünyanın en pahalıları arasındadır ve Loro Piana gibi İtalyan moda evlerinin koleksiyonlarıyla ilişkilidir. Bir tuz gölünde durup And flamingolarının sığlıklardaki yosunları toplamasını izledim, siyah gagaları ve uçuş tüylerinin soluk pembelikleriyle zıtlığı onlara büyüleyici bir jaunteness veriyordu, kavga eden beyler gibi. Bu yükseklikteki güneş ışığı damıtılmış, yüz kanıtlı hissettiriyordu. Ellerimin tersi bundan dolayı acıdı. Yerel flamingo popülasyonu, muhtemelen kuşların üreyip beslendiği tuzlu lagünleri besleyen yeraltı sularının azalması nedeniyle son zamanlarda azaldı. İki bariz şüpheli lityum madenciliği ve iklim değişikliği olmasına rağmen, yeraltı suyunun tükenmesinin nedeni henüz belirlenmedi.

Mart 2015’te Atacama’da düzinelerce insanın ölümüne ve binlerce evin yıkılmasına neden olan sel ve çamur akıntıları getiren şiddetli yağmur fırtınaları dünya çapında haber oldu. Fırtınalar, çölün en küçük sakinlerinin yağışa karşı ne kadar savunmasız olduğunu da kanıtladı. Aşırı kurak çekirdekte akış lagünleri oluştuğunda, İspanyol ve Şilili araştırmacılar topraktaki mikropların – kurak bir ortama uyum sağlamış – ani su akışında yok olduklarını keşfettiler. O yılın Ağustos ayında şiddetli yağmur tekrar geldi ve o zamandan beri çoğu yıl seller oldu. Yaşadığım Los Angeles’ta yağmur bir kurtarıcı olabilir. Ancak Atacama’nın aşırı kuruluğu, çözülmeyi bekleyen geçici bir sorun değil. Kuruluk onun özüdür.

Yağmurlardan sonra bilim adamları, bir mikrobiyal ekosistemin – tuz kayalarının iç kısımlarının – yavaş yavaş da olsa toparlandığını keşfettiler. NASA astrobiyologu ve çalışmanın araştırmacılarından biri olan Alfonso Davila, “Bu bize ekosistemlerin işlevsel olarak çok dayanıklı olduğunu gösteriyor” dedi. Ama sınırlar var. Atacama’nın aşırı kuraklığı, oradaki ekosistemlerin, görülemeyecek kadar küçük olanlar bile, hayatta kalmanın eşiğinde olduğu anlamına geliyor.

Paranal’daki Avrupa Güney Gözlemevi alanına vardığımda, vücudumda kuruluk hissedebiliyordum. Bir baş ağrısı dırdır etti. Oradaki astronomlar ara sıra derilerinin kaşındığını söylediler; iyi uyuyamadılar Aslen Avusturyalı olan 44 yaşındaki kadrolu astronom Florian Rodler, “Bazen 100 yaşında bir insan gibi görünüyorsun” dedi. Ancak kıyı kenti Antofagasta’nın 80 mil güneyinde bulunan gözlemevi, uzaya bakmak için dünyanın en iyi yerlerinden biri. Çok Büyük Teleskobu, atmosferin nispeten sabit ve inanılmaz derecede kuru olduğu, patlayıcılarla düzleştirilmiş bir dağın zirvesine 8.645 fit yükseklikte yerleştirilmiştir. Gecelerin neredeyse yüzde 90’ı açık. VLT’nin gördüğü en uzak nesneyi sordum ve Rodler uzaydan çok zaman açısından yanıt verdi: Büyük Patlama’dan birkaç yüz milyon yıl sonra, ilk galaksilerin oluşmaya başladığı zaman. Uzayda gördüğümüz her şey geçmişte kaldı. Bir Paranal mühendisi bana “Burada evrenin ışığını topluyoruz” dedi. Aydan gelen ışığın bize ulaşması 1.3 saniye sürer. Güneş ışığı, yaklaşık sekiz dakika. En yakın yıldızlar, dört yıldan biraz fazla. Bazı yıldızlardan, Chinchorros’un ilk mumyalarını yaptığı zamana ait ışık görüyoruz. Uzak galaksilerden, VLT tarafından toplanan ışık, Dünya oluşmadan çok önce yayıldı. On iki mil uzakta başka bir düzleştirilmiş dağ zirvesinde ESO, diğer amaçların yanı sıra yaşamı destekleyebilecek ötegezegenleri avlamak için kullanılacak olan Son Derece Büyük Teleskop adlı yeni bir teleskop inşa ediyor.

geceyi onda geçirdim konut bilimsel personel için, James Bond filmi “Quantum of Solace” (2008)’de VLT’den yokuş aşağı dağın yamacına inşa edilmiş uzun, alçak bir yapı, muhteşem bir şekilde havaya uçurulan bir Bolivya eko-otelini temsil ediyor. Odam sadeydi, tek kişilik iki yatak ve Mars’a benzeyen kırmızı manzaraya bakıyordu. Ana bina, gün ışığına izin veren ancak geceleri kapatılması gereken büyük, yarı saydam bir kubbeye sahiptir. Teleskopların iyiliği için, tüm ışık içerilmelidir.

Rezidansa dönerken durdum ve Samanyolu’nun dalgalanan kemerine baktım. Hava soğuk, berrak ve sessizdi. Karanlık, kalın ve kadifemsiydi ve yukarıda, evren geri çekiliyordu. Ölüler diyarı, yıldızlar diyarı. İki büyük bilinmeyen arasında bir bağlantı kurmak, ikisini birbirine bağlamak istemek doğal görünüyor. Atacama, tüm boşluğuna rağmen, bir boşluk değildir. Doğanın tuhaflıkları ve insan yaratıcılığının tesadüfleri aracılığıyla, en büyük boşlukta bir köprüdür. Çöl kuruluğu içinde ölüleri tutar ve gökyüzünü açar.

Rötuş: Anonim Rötuş. Fotoğraf asistanı: Karl Leitz. Drone operatörü: Francisco Petersen

NOEL’Dİ ve Japonya’nın üç ana adasını (Honshu, Shikoku ve Kyushu) ayıran su kütlesi olan Seto İç Denizi’nde, Tokyo’nun yaklaşık 500 mil güneybatısındaki Aoshima adlı bir adayı ziyaret edecektim. Dört yıl önce, Asahi Shimbun gazetesi, 0,2 mil kareden daha küçük olan Aoshima’da, hepsi yaşlı altı insan ve isimsiz sayıda kedi olduğunu bildirdi – kesinlikle yüzlerce, ancak kimse tam olarak kaç tane olduğunu bilmiyordu. Aoshima’da restoran ve misafirhane yok. Oraya ulaşmanın tek yolu, arkadaşım Mihoko ve benim kaldığımız yer olan Matsuyama adında orta ölçekli bir şehir olan Shikoku’daki liman kasabası Nagahama’dan günde iki kez seyahat eden bir feribotla 35 dakikalık bir yolculuktur. Edo döneminde (1603-1867) güçlü bir daimyoya veya lorda ev sahipliği yapan ve şimdi esas olarak portakal üretimiyle tanınan bir yer.

Son birkaç gündür ülke genelinde sert rüzgarlar esiyordu (Tokyo’daki havaalanında, Fukuoka için uçağa biniş duyurusu duydum: “Rüzgar nedeniyle uçağın Tokyo’ya dönmesi gerekebileceğini lütfen anlayın”) ) ve Mihoko, feribotun zamanında kalkacağını doğrulamak için limanı aradığında, liman başkanı ona kar ve rüzgar kombinasyonunun alışılmadık derecede güçlü akıntılara neden olduğunu, bunun da feribotun o gün iptal olduğu anlamına geldiğini söyledi. daha önce, bugün de iptal edilecekti. “Yarın ne olacak?” Mihoko sordu. Liman başkanı, “Gerçekten söyleyemem,” dedi. “Belki olur, belki de olmaz”, bu çok Japonca bir cevaptır.

---

Kredi Kredi…

T’nin Seyahat Sorunu

Üç yazar, dünyanın en kurak, en karanlık ve en ürkütücü yerlerine yolculuklarla uç noktalara gidiyor.

– merhaba kedicikler :İçinde Japonya , kedilere saygı duyulur, tapılır ve bazen gerçek şeytanlar olarak görülür. Efsanevi güçlerinin kökeninde ne var?

– Görünür Karanlık :Güneş kaybolduktan sonra Svalbard, Norveç, insan kutup gecesinde garip şeyler görmeye başlar.

– Tozdan Toza :Ne bir yol gezisi Şili’nin Atacama Çölü– dünyanın en kurak yerlerinden biri – yaşam ve ölüm hakkında bilgi veriyor.

---

perişan haldeydim; Şikoku’ya sadece kedilerle dolu bir adayı görmek, bol bol fotoğraf çekmek ve kedisever arkadaşlarıma göstermek için gelmiştim. Ne kadar kıskanacaklarını hayal etmekten zevk almıştım. Mihoko da hayal kırıklığına uğramıştı – otelimizin yanındaki marketten ağır bir çanta dolusu kedi maması ve kedi mamaları almıştı, şimdi bunları Tokyo’ya geri götürüp kendi kedisi Muncheetah’a vermesi gerekecekti. .

Aynı zamanda bir dergi editörü olan ve hızla kurtarma moduna geçen Mihoko, “Endişelenme,” dedi. “Japonya’da kedileri görebileceğiniz pek çok yer var.”

“Ama görmek istedim bunlarkediler,” diye inledim.

“Görmene gerek yok onlar kediler,” dedi Mihoko. “Ülkede çok kedisi olan tek yer Aoshima değil.” O sırada akşam yemeği yiyorduk: Umutsuzluğum, artık Amerika’da olmayan ama işgalden sonra burada popüler olan Amerikan tarzı bir kahve dükkanındaki brunch’tan sürdü; Japonya’nın bir düzine kadar ayakta kalan kalesinden biri olan Matsuyama Kalesi’ni (1627’de inşa edilmiştir) ziyaret ederek; bir portakal suyu barında mola (burada farklı yerel çeşitlerden sıkılmış, biraz tatlı, biraz ekşi meyve suyu sipariş edebilirsiniz); ve son olarak, ikimizin de ızgara dulavratotu ve pırasa ile pirinç üzerinde nadiren servis edilen ince dilim ızgara marine edilmiş sığır eti gyu sipariş ettiğimiz bir restoranda akşam yemeği. Gün boyunca, ben surat asıp tanrılara, havaya ve liman şefine aralıklı rantlar atarken, Mihoko sabırla kedileri gösterdi – burada bir tanesi derme çatma bir tapınağın yanında kendini yalıyordu; bize yarık gözlerle bakan bir başkası daha vardı ve bana kedi ıvır zıvırını anlattı: Natsume Soseki, belki de Japonya’nın en büyük modern yazarı ve 20. yüzyılın başlarındaki toplumun bir hiciv kitabı olan “Ben Bir Kediyim”in (1906) yazarı. cat, bir zamanlar Matsuyama’da ortaokul öğrencilerine İngilizce öğretmişti; Daha önce, bir hediyelik eşya dükkanında, yüzünün resminin damgalandığı kurabiyeler görmüştük.

Ertesi gün (feribot yok), bunun yerine Tokyo’ya döndük, burada Mihoko ve ben akşamı Japonya’daki kediler hakkında mesaj atarak ve ülkenin diğer 10 kedi adasından birine ya da diğer 10 kedi adasından birine gitmenin kolay yolları olup olmadığını anlamaya çalışarak geçirdik. çoğu batıda bulunan kedi tema parkları veya kedi mabetleri. Yine de hepsi bir tren yolculuğu için çok uzaktı ve devam eden rüzgarlar herhangi birine ulaşmayı tahmin edilemez hale getirdi.

Çaresizliğimin Mihoko’yu şaşırtmaya başladığını hissedebiliyordum. Ona göre Japonya kendisi kedi takıntılıydı. Ne de olsa kediler ülke için o kadar temeldi ki, kedilerle kahve içmek ve takılmak için para ödeyebileceğiniz kedi kafesini popüler hale getirdi. Peki, tamirini burada, Tokyo’da yapabilecekken Aoshima’ya kimin ihtiyacı vardı? Zaten bir kedi adasındayken kimin kedilerle dolu bir adaya seyahat etmesi gerekiyordu? Japonya’da olmak kedilerle çevrili olmaktır: Tek yapmanız gereken bunun farkına varmaktı.

Japonların özünde kendilerine ait olduğunu düşündükleri pek çok şey gibi – tempura, kiraz ağacı ve miso gibi – kedi ithal bir şeydi. Bilim adamı Tadaaki Imaizumi, ilk kedinin altıncı yüzyılda Çin üzerinden Hindistan’dan bir İpek Yolu yeniliği olarak geldiğini öne sürüyor (diğer tarihçiler onun Kore üzerinden geldiğini öne sürüyor). Kedinin şu ya da bu şekilde hemen çalıştırıldığı düşünülebilir: Japonya yüzyıllar boyunca büyük ölçüde tarım ülkesiydi ve bir kedi, fareleri korkutup kaçırdığı için bir çiftlik evinde ya da tahıl ambarında değerli olurdu. Yine de Japonya bir saray kültürüydü ve bir kedi, türlerinin başlangıcından beri kedilerin yaptığı zıplama, iz sürme, oyun oynama gibi her şeyi yapmasını izlemekten keyif alacak olan sarayın hanımlarını eğlendirebilirdi. , gösteriş yapmak.

14. yüzyılda kedi, Sei Shonagon’un “Yastık Kitabı”, “Genji’nin Hikayesi” ve Kenko’nun “Tsurezuregusa”sı gibi birçok temel metinde yer aldı. (Kedi, “Genji”deki önemli bir olay örgüsüne bile katkıda bulunur. Sıçrayarak uzaklaşırken, bir saray mensubunun arkasındaki genç prensesi görmesine ve umutsuzca aşık olmasına olanak tanır.) Kediler ayrıca önemli görsel veya edebi eserlerde de yer alır. sonraki dönemlerden eserler, özellikle Edo ve Meiji (1868-1912): Utagawa Hiroshige’nin 1857 tarihli baskısı “Asakusa’da Pirinç Tarlaları, Tori-No-Machi’de Ziyaret Eden Tapınak”, “Edo’nun Yüz Ünlü Manzarası”nda çok sevilen bir resim. ”, pencereden dışarı bakan, izleyiciden uzağa bakan dolgun beyaz bir kediyi tasvir ediyor. Bir fahişe olan sahibi gibi – yerde bir kumaşa kaydırılmış ince cilalı saç süslerinden anlayabilirsiniz – hem şımartılmış hem de tutsak; tapılan ama tutsak.

Ülkenin en kalıcı iki kedi ikonu, yüzyıllar arayla doğdu. 1974 yılında bir çizgi film figürü olarak yaratılan Hello Kitty, birinci dalganın elçisi oldu. kawaii resmi silgilere, önlüklere ve hijyenik pedlere basılır ve dünyanın dört bir yanına gönderilir (resmi köken hikayesine göre Hello Kitty Japonya’da bile değil, Londra’nın bir banliyösünde yaşıyor ve yaratıcısına göre bir insan. kedi değil). Ama ondan ya da çizgi film selefi Doraemon’dan çok önce, mavi, kulaksız, sırıtan bir kedi robotu vardı. maneki nekoveya “karşılama kedisi”.

Maneki neko, boş gözlü bir kedi heykelciğidir – genellikle beyaz, genellikle seramik, ifadesi anlaşılmaz ama iyi huylu – boynunda bir zil ve bir pençesi sanki selamlıyormuş gibi kulağının yanında kaldırılmış. Muhtemelen yerel Japon restoranınızda biriyle karşılaştınız; Japonya’da o kadar yaygınlar ki, bir süre sonra göz onları kaydetmeyi bırakıyor. Matsuyama’dan döndükten birkaç gün sonra, batı Tokyo’da bir Edo dönemi tapınağı olan Gotokuji’nin maneki neko’ya adanmış olduğu Setagaya’ya bir gezi için Mihoko ile tanıştım.

Aralık ayında şehrin çoğu zaman olduğu gibi bulutsuz ve serin harika bir gündü ve Setagaya’nın tren istasyonundan yürüdüğümüz kısmı, çağdaş Tokyo’nun yamalı yapısını hatırlatıyordu; Londra ya da New York’tan farklı olarak, buradaki binaların çoğu savaş sonrası, ayırt edilemez ve sade, başkentin bombalarla yerle bir edilmesinden sonra ülkenin büyük ekonomik yenilenmesi sırasında inşa edildi. Tokyo’nun merkezindeki hemen hemen her mahallede, bir gökdelenler bulvarını kapatabilir ve aniden kendinizi, garaj yollarında kalkık küçük arabaların ve mumlu yapraklı kamelya çalılarının olduğu çitlerin sıralandığı iki katlı şehir evlerinin sıralandığı, esasen banliyö sokağında bulabilirsiniz. ve sert, rahatsız edici çığlıkları şehrin müziklerinden birini oluşturan hurma ağaçlarına tünemiş parlak, horoz büyüklüğünde kargalar.

15 dakikalık bir yürüyüşten sonra tapınağın çevresini çevreleyen, neredeyse tüm bloğu kaplayan yüksek bir taş duvara geldik. Gotokuji sadece bir tapınak değil, Tokugawa şogunluğuna hizmet eden bir bakan olan Naosuke Ii’nin mezar yeridir. Ancak bir efsaneyle daha iyi ilişkilendirilir: Bir zamanlar tapınak küçük ve fakirdi ve ona nezaret eden keşiş onun bakımı konusunda endişeleniyordu. Çok az yiyeceği vardı ama elindekileri kendisine bağlı olan kedisiyle paylaştı. Bir gün keşiş kediye, “Bana yardım etmek istiyorsan tapınağa biraz şans getir” dedi.

Birkaç ay sonra bir grup samuray tapınağa yaklaştı. Keşişe, kedisinin kendilerine el salladığını gördüklerinde yanlarından geçmek üzere olduklarını söylediler. Şaşırarak, keşişin onlara çay ikram ettiği araziye girdiler. Dinlenirken şarkı söyledi; ilahileri duyan samuray, Buda’nın yolunu dinlemeye ve tapınağa arazi ve para bağışlamaya teşvik edildi, böylece diğer insanlar da sahip olduklarını deneyimleyebilsin. Kedi kısa bir süre sonra öldüğünde, keşiş onu ve tapınağa getirdiği şansı onurlandırmaya karar verdi. Maneki neko böyle doğdu ve bu tapınak onu neden onurlandırıyor. Son.

(Tapınağın ziyaretçilere dağıttığı yayın kağıdındaki öykü de böyledir, ama “benim duyduğum öykü bu değildi,” dedi Mihoko. “Hikaye BEN Duyduğuma göre bir gün bir grup gezgin bir tapınağın yanından geçiyormuş. Yağmur yağmaya başladı ve bir kedinin onları çağırdığını fark ettiler. Aceleyle tapınağa girdiler ve oraya sığınabildiler ve bu yüzden maneki neko şans ve misafirperverliğin bir işaretidir.”)

Japonya’ya gitmiş olan herkes, hemen hemen her kasabadaki her mahallede en az bir Budist tapınağı ve bir Şinto tapınağı olduğunu bilir. Bu yerlerin çoğu mütevazı: temiz bir avlu ve yalnızca Yılbaşı Günü açılan karartılmış bir ana bina. Ama bazıları zengin: bahçeleri bakımlı, ağaçları budanmış, bambu çitleri taze ve yeşil. Gotokuji zengin bir tapınaktır; merkezi yürüyüş yolunun ortasında, Ii’s ile büyük, muhteşem bir demir tütsü mangalıyla karşılaştık. pazartesi veya aile arması, bir portakal çiçeği, tabanına altın damgalı. Zengin çünkü kedi seven hacılar onlarca yıldır buraya bağış yapmak ve iyi şans dilemek için geliyorlar ve (diğer birçok anlayışlı tapınak gibi) beş farklı boyutta sunulan seramik maneki neko şeklinde karşı konulamaz mallar satıyor. . En büyüğü yaklaşık bir fit yüksekliğindeydi; en küçüğü, sadece bir inç.

Tapınak, ziyaretçilerin satın aldığı, üzerine isimlerini ve dileklerini yazdığı ve şans getirmesi için geride bıraktığı binlerce maneki nekoyu tutmak için bir dizi rafa sahiptir. Bu kadar çok kediyi tek bir yerde bir arada görmek harika ve biraz da ürkütücüydü; öğleden sonranın güneşli sessizliğinde ve kedilerin okunamayan ifadelerinde, geceleri toplu halde canlandıklarını, gerçek kedilere dönüştüklerini ve seramik formlarına geri dönmeden önce tapınak arazisinde sessizce dolaştıklarını hayal etmeyi kolaylaştıran bir şeyler vardı. şafak. Japonya, yıllarca süren katı Covid kısıtlamalarının ardından turistlerin girmesine daha yeni başlamıştı ve tapınak o gün çoğunlukla boştu, sadece birkaç kararlı Koreli ve Filipinli ziyaretçi iş gibi selfie çekiyordu.

Mihoko ve ben kedilerimizi bırakmak için doğru yeri arayarak rafların arasında yürüdük ve sonunda onları tapınak binalarından birinin pencere pervazının altına yerleştirdik. Dışarıda olmalarına rağmen, kedilerin hepsi dikkat çekici derecede temizdi, kırmızıya boyanmış tasmaları parlaktı. Japonların dediği türden birkaç küçük akçaağaç yaprağı momiji , bere gibi başlarının üstüne yerleşmişti ve elementlere daha fazla maruz kalanların alınlarında hafif kir izleri vardı, bu onları daha canlı gösteriyordu, çünkü yükseltilmiş pençeleri bir kedinin ön bacağını ovuştururken yaptığı harekete benziyordu. yüzünü ve sonra yalayarak temizler. (Açıkçası, bu gezginler onunla karşılaştığında uzun zaman önce kedinin yaptığı muhtemelen buydu – onları çağırmıyordu; ihtiyaçlarını bencilce karşılıyordu. Kedi severlerin kedilerde bayıldıkları şey bu bencilliktir.)

vardı, fark ettim, hayır gerçek tapınaktaki kediler, muhtemelen maneki neko’yu devirecekleri için. Bu kadar çok cansız nesneyi raflara tünemiş, korunmasız halde görmek, en disiplinli kedinin bile dayanamayacağı kadar çok olurdu. Gerçek bir kedi tapınağa girmeyi başarmış olsaydı, zemin ezilmiş çanak çömleklerle çamurlu olurdu; binlerce insanın umudu yok oldu, bir pati darbesiyle toz oldu.

Elbette kedileri seven tek kültür JAPONLAR değil, onları herkesten çok sevdikleri de iddia edilemez. Ancak onları mitolojikleştirmeye herkesten daha fazla zaman harcadıkları söylenebilir.

Hatta Japonların kediye aşktan daha karmaşık ve dolayısıyla daha güçlü bir şeyle baktığı bile söylenebilir: sevgi, evet, ama aynı zamanda korku ve huşu. Orada vardırJaponya’daki kutsal hayvanlar – en önemlisi, ülkenin yerel inanç sistemlerinin en baskın olan Şinto’da genellikle tanrıların habercisi olduğuna inanılan geyik – ancak kedinin farklı bir grupla daha yakından ilişkili olduğu söylenebilir. Tilki ve porsukları içeren hayvanlar: yatıştırılması gereken hayvanlar.

Japonlar, Doğu Asya’da şekil değiştirenler olarak bilinen tilkilere karşı temkinli bir sevgiye sahiptir. Her zaman kötü niyetli olmasalar da, ünlü şakacılardır ve onları mutlu etmek için çok zaman harcanır. Bir Inari jinjaveya Inari tapınağı, bir tanrıyı, Kami Serveti, evi, pirinci, sake’yi ve tilkileri korumasıyla tanınan Inari. Ancak zamanla, Inari’nin çeşitli yararlanıcıları şu sembolize edilmeye başlandı: Kitsune veya tilki. Pirinci seven Inari değil tilkidir; tilki iyi şanslar ister. Ülkenin en ünlü ve güzel Inari mabetlerinden biri olan, güney Kyoto’daki 15. yüzyıldan kalma Fushimi Inari Taisha’da, insanların ayaklarına Inari suşi paketleri, derin keselere sarılmış suşi pirinci bıraktıkları düzinelerce taş tilki oyması var. – Kızarmış tofu, tilkilerin en sevdiği yiyecek olduğu söylenir. Tilkilerin güzel kadın kılığına girmeleriyle de bilinirler, bu yüzden şanssız bir erkeği eğlence ya da para için baştan çıkarabilirler; Bir keresinde Fushimi’ye, yakın zamana kadar kendisi de bir Tokyolu olan ve gördüğümüz her üç kadından birinin kılık değiştirmiş bir tilki olduğuna inanan arkadaşım Bitter ile gitmiştim. “Onu gördün mü?” diye fısıldadı, uzun siyah pileli etekli genç ve güzel bir kadın yanımızdan geçerken. “O sahip olmak tilki olmak.” Sonra porsuk var ya da tanuki , teknik olarak bir Japon rakun köpeğidir, ancak halk dilinde “tanuki” gerçek bir porsuk anlamına da gelebilir. Tanuki, Falstaffian figürleridir: koca göbekli, neşeli, sarhoş, oyuncu (tanuki’nin popüler yorumu, onu bir hasır gezgin şapkası takmış, elinde bir şişe sake tutarken gösterir), ancak soluk ve güvenilmez. Niyetleri daha az hain ve daha bencil olsa da onlar da şekil değiştirenlerdir – daha çok yemek, daha çok aşk, daha zararsız yaramazlık.

Çoğu zaman, bu hayvanlar insanlarla barış içinde bir arada yaşarlar. (Uygun saygı gösterildiği sürece; Matsuyama’da dolaşırken, bir tanuki’ye ait derme çatma bir tapınağın yanından geçtik; bu, yan tarafında birkaç kır çiçeği buketi ve minyatür bir sake şişesi olan, yaklaşık bir ayak yüksekliğinde yıpranmış bir taş heykeldi. Bu alçakgönüllü, amatörce bir şeydi ama yine de Mihoko, diğer yoldan geçenlerin çoğu gibi durup hızla eğildi.) Ama bazen, insanların hatası olmaksızın, bu kategorideki yaratıklar öfkelenir veya ele geçirilir ve aniden , kediniz artık bir kedi değil: O bir iblis.

KOLAYCA Japonya’da iblisler hakkında konuşarak çok zaman geçirebilirsiniz. Bir sohbette ortaya çıktıklarında, üslup genellikle rahat ve gerçekçidir. Bir keresinde, Kyoto’nun yukarısındaki ormanda yüksek bir tapınaktan yokuş aşağı inerken, Bitter ve ben orta yaşlı bir tur rehberi eşliğinde yaşlı bir çiftin yanından geçtik. “Geceleri buraya gelmek istemezsiniz,” diyordu kadın onlara neşeyle, “çünkü tepeler bir sürü şeyle dolu.” Bir yazılım mühendisi ve iblislere tutkuyla inanan Bitter, kelime seçiminden etkilenmişti – mamono: “kötü şeyler” – ve çiftin onaylarını nasıl mırıldandıklarıyla.

Kediler özellikle iblis olmaya eğilimlidir. Her ikisine de atıfta bulunmak için geniş anlamda “iblis” terimini kullanıyorum. yurei, hayaletler ve yokai , bunlar ruhlardır. (Gerçek iblisler, şekil değiştirenler ve ogreler yokai’dir.) Eğlenceli “Kaibyo: The Supernatural Cats of Japan” (2021) kitabının yazarı Zack Davisson, beş ana kategori tanımlar: kaibyoveya “garip kediler”: “ayrık kuyruklu neko mata(yine kedi), şekil değiştiren bakenoko(değişen kedi), kedi/insan melezi neko musume(kedi kızı), çağıran maneki neko (davet eden kedi) ve ceset çalan Kasha (yangın arabası [kedi]).” Başka hiçbir hayvanın (biraz hayranlıkla) kedi kadar çok şeytani varyasyona sahip olmadığını belirtiyor.

Bu sınıflandırma içinde değişen derecelerde malignite vardır. Bu iblis kediler arasında en bilineni bakeneko’dur. Ama ne dır-dir Bakenoko mu? İnsana benzeyen bir kedi mi? Yoksa bir gün arka ayakları üzerinde duran, bir gecede sahipliğini ilan eden bir kedi mi? (Geleneksel tahta baskılarda, bakeneko genellikle mastodon dişleri gibi abartılı dişleri ve vahşi, neşeli sarı gözleri olan canavarca büyük olarak tasvir edilir.) Bu bize ciddi bir zarar mı veriyor yoksa sadece endişe verici mi? İşte burada, hem inkar edilemez hem de son derece öznel olan folklorun sınırlamalarıyla karşılaşılır. Bu her yerde geçerlidir, ancak belki de en canlı şekilde Japonya’da böyledir. Örneğin, çoğu hayvanın ve bazı insanların iblis olabileceği konusunda herkes hemfikirdir, ancak nasıl ve neden olduğu konusunda kimse hemfikir değildir. Yine de bazı insanlara göre, bakeneko, bir tür tepki olarak gelişti. zashiki warashi . Bir zamanlar Japonya’nın belirli bölgelerinde, ailenin besleyecek çok çocuğu olduğunda uygulanan bir bebek öldürme geleneği vardı. tatbikat denirdi usugoro ve “havan topuyla öldürme” anlamına geliyordu. Bununla birlikte, çoğu zaman, ölü bebek evin duvarlarını sallayarak ve uluyarak bir hayalet, zashiki warashi olarak geri dönerdi. Teori, bakeneko’nun ağlamasının bir insan bebeğininkine benzediğiydi – ve kişinin öldürülen bebeğindense bir kedinin musallat olduğunu hayal etmesi çok daha hoştu.

Ama “Bunu hiç duymadım,” dedi Bitter. “Ne BENDuyduğuma göre, bir kedi çok yaşlanıncaya kadar, diyelim ki 10 yıldan fazla yaşadığında, çok büyüyor ve bir iblise dönüşüyor.”

“‘Bir iblise dönüşüyor’ da ne demek?” Diye sordum.

“Sadece eski olduğu için bir iblis oluyor” dedi.

“Yani bana 10 yaşın üzerindeki her kedinin iblis olduğunu ya da iblis olma yolunda olduğunu mu söylüyorsun?”

“Evet,” dedi. (Bitter’ın biri 10 yaşında olan iki kedisi vardır ve Bitter’in dediğine göre yakında bir iblis olma olasılığı yüksektir. Japon folklorunun bir kısmı, yaşlı yaratıkların genel olarak şeytani dönüşüme karşı savunmasız olduklarına dair yaygın bir inanıştır ve Edo döneminde böyle bir inanış yaygınlaştı, 10 yaş bir kedi için gerçekten de ileri bir yaştı.)

Ancak kedinin karmaşık ünü bile, öngörülemeyen yaratıklara saygı duyan bir kültürde kedinin öneminin bir başka kanıtı olarak yorumlanabilir. Kediler genellikle Japonya’ya ulaşan en eski Budist yazıtlarının koruyucuları olarak kabul edilir; bununla birlikte, Japon Budist-folklorik geleneğinde yetişen her çocuğun erken yaşlarda öğrendiği gibi, Buda öldüğünde, onun alenen yasını tutmayan sadece iki hayvan yılandı… ve kedi.

Başka bir ülke ya da kültür bunun için kediden uzak durmuş olabilir ama Japonlar öyle yapmadı. Aksine, bunun bilgisi, Buda’nın MÖ 483’teki ölümünden yüzyıllar sonra, insanların gözünde kediyi yüceltiyor gibiydi – görgü kurallarına Japonlar kadar değer veren herhangi bir kültür, gizliden gizliye isyana da değer verirdi ve kedide bir kötülük görmüş olabilirlerdi. kıskanılacak bir meydan okuma, övgüye değer bir kendine hakimiyet. İşte dediğin gibi, beklediğin gibi yapmayacak bir yaratık vardı. Burada kendi anlaşılmaz yolunu seçen bir yaratık vardı. O halde, değer verilmesi gereken ama aynı zamanda korkulması gereken bir yaratık vardı.

Altıncı yüzyılda Japonya’ya kültürü sarsan tek geliş KEDİLER DEĞİLDİ. Budizm diğeriydi.

Budizm’den önce Japonya’da Şintoizm vardı. Pek çok inanç sistemi, kutsalı bir değilse bile birkaç varlık veya biçimle sınırlamaya çalışır; Şintoizm bunun tersini yapar. Bakış açınıza bağlı olarak, bu ya cömert ya da şaşırtıcı çünkü Şintoizm’de her şey ilahi olabilir: insanlar, hayvanlar, hatta kayalar ya da ağaçlar. Japon organizasyon gurusu Marie Kondo’nun potansiyel olarak çöp kutusuna gitmeye mahkum nesneler hakkındaki imza sorusu – “bu bana neşe veriyor mu?” – insanlara bu tür kararlar verme hakkı verir, oysa Şintoizm’de gerçekten her şey diğer her şey hakkında aynı soruyu sorabilir: “Bu bana neşe veriyor mu? O yaptı mı?”

Japonya’da hayvanlara bu kadar çok kişilik verilmesinin nedeni muhtemelen Şintoizm’dir. Oradayken, Hıristiyanlığın, Museviliğin veya İslam’ın anlatılarında hayvanların görece ne kadar az yer kapladığını hatırlatırsınız; o dinlerin derdi insanların ruhlarıdır. Bununla birlikte, Şintoizm’de insanlar canlılardan oluşan bir evrenin ortasına yerleştirilmiştir – eğer vardırdaha da önemlisi, zar zor.

Budizm Japonya’da hızla yayılmasına rağmen, en azından onu barındıracak kadar esnek olan Şintoizm’in yerini hiçbir zaman alamadı. İki sistem – bu yaratıcı ve canlı folklorik gelenekle birlikte – ayrı bir senkretik kültür yaratmak için birbirini bilgilendirdi ve zenginleştirdi; Budizm, bir dış müdahale, Budist tapınakları ve Şinto mabetlerinin ritüellerini ve uygulamalarını ayırt etmelerini emrediyor. Sadece 15 yıl önce, ABD Deniz Kuvvetleri Komutanı Matthew Perry, Japonya’yı bin yıllık kendi kendine uyguladığı izolasyondan sonra Batı’ya açılmaya zorlamıştı; sonraki yüzyılda zirve yapacak olan milliyetçi duygular çoktan başlamıştı.

olarak bilinen ayrılığa rağmen şinbutsu bunri , günlük düzeyde çok az değişti. Budist rahipler ve tapınaklar cenaze ve atalara ait ayinler düzenlemeye devam ettiler; insanlar Şinto tapınaklarında dua etmeye devam ettiler. Budizm Japonya’da ölümü tanımlıyorsa, Şintoizm de yaşamı tanımlar.

Aoshima gibi yerlerin var olmasının nedenlerinden biri de şüphesiz Şintoizmdir. Japonya’da sadece (11) kedi adası yoktur: Bir maymun adası vardır. Bir tavşan adası var. Bir geyik adası var (ve geyik şehirleri de var, en önemlisi Japonya’nın sekizinci yüzyıl başkenti ve ana parka hakim olan ve ara sıra ziyaretçileri kırmaya çalışan binden fazla sika geyiğine ev sahipliği yapan Nara, düşmanlık yapmamaları için işaretlerle uyarılıyor) onlara). Nara geyiği sizi kovalamaya başlayana kadar karşılaşmak heyecan vericidir, ancak genel olarak Japonya’daki tutum, hayvanların kalmak için orada olduğu ve bazı yıllık itlaflara rağmen bizimkarşılamak için iş onlara.

İnsanların doğal dünyaya yaptıkları göz önüne alındığında, Japonya’da her zaman insan olmakla ilgili tuhaf bir kararsızlık sezmişimdir. Animatör ve yönetmen Hayao Miyazaki, “Prenses Mononoke” (1997) ve “Ruhların Kaçışı” (2001) filmlerinde insan sonrası bir Japonya’nın yanı sıra insanlarla hayvanlar arasındaki hiyerarşinin istikrarsız olduğu dünyalar sunuyor. 20. yüzyılın başında büyülü bir hamamda geçen “Ruhların Kaçışı”nda, insanlar ceza olarak hayvanlara dönüştürülür, ancak bazılarının kimerik olduğu kabul edilen hayvanlar aynı zamanda insanlardan daha iyidir, onları çalıştırmaktan sorumludur. ceza vermek için. Bunların arasında tanrılar, kimi ürkütücü, kimi neşeli, hepsi yıkanmak ister, içeri girip çıkarlar, fanileri merakla izlerler.

Geçenlerde filmi yeniden izlerken, Aoshima’daki – sayıları artık beşe düştü – sorumluluğu tüm o kedileri beslemek olan insanları düşündüm. Bu konuda yalnız değiller; Shikoku’da, sular sakinleştiğinde adaya ek yiyecek ve erzak getiren bir gönüllü grup var. Yine de hiç kimse bu beş insanın gitmesini önermedi – birincisi, burası onların evi. İkincisi, o kedileri beslemek onların görevi. Kediler, tüm bağımsızlıklarına rağmen maymun, tilki ve hatta geyik değildir; bize ve bizim yarattığımız çöplere bağlılar, bu da kemirgenleri yaşamak için cezbediyor.

Aoshima, modern besin zincirinin tersine döndüğünü gösterdi: çok az insan, çok az atık, çok az fare, çok fazla yırtıcı hayvan. Ortaya çıkan ilişki, genellikle ayırt edilemeyen bir Miyazaki kabusu veya Miyazaki fantezisinden bir şeydi: Kediler insanları rehin mi tutuyordu yoksa insanlar bakıcı olma ayrıcalığına mı sahipti? Aoshima’da gerçekten sorumlu kimdi? Yoksa adanın durumunu hiyerarşi açısından değerlendirmek yanlış mıydı? Bağlama ve koşullara bağlı olarak, bir gün bir insanın sorumlu olabileceği, ancak uyandığında ve artık öyle olmadığını anladığı Şinto’dan ilham alan bir simbiyozun mükemmel bir örneği miydi? İnsanların yaşı geç büyüyordu. Aldığımız hayvanlardan – hayvanlara iade edilecektik.

GOTOKUJI’DEN SONRA, MIHOKO ve ben bir kez daha kedilerden oluşan bir topluluk bulmaya karar verdik ve Tokyo’nun kuzeyindeki Yanaka adlı bir mahalleye giden trene bindik. Yanaka, Nezu ve Sendagi mahallelerini de içeren Yanesen adlı daha büyük bir semtin üçte biri. Bir zamanlar bölge pirinç tarlalarıydı ve savaş sırasında büyük ölçüde bombalanmaktan kurtuldu; bugün, 20. yüzyılın ortalarından kalma ahşap ve kağıt evleri ve küçük mahalle tapınaklarıyla savaş öncesi başkentin yaşayan bir zaman kapsülü. Tokyolular böyle mahalleler diyor Shitamachi, kelimenin tam anlamıyla “şehir merkezi” anlamına gelir, ancak daha atmosferik olarak “eski şehir” anlamına gelir, her mahallenin kendi tofu üreticisinin veya geleneksel mumlu kağıt şemsiyelerde uzmanlaşmış mağazasının veya çıtır çıtır cam kavanozlarıyla senbei dükkanının olduğu bir zamanın hatırası. pirinç patlakları.

Az sayıda araba ve çok sayıda yaya geçidi ve pasajın bulunduğu güzel ve sessiz bölge kedilerle de bilinir: yaşayan kediler, aynı zamanda kedi hatıraları ve kedi şeklinde şekerlemeler satan bir dizi mağaza. Burayı en son on yıl önce Bitter’la ziyaret etmiştim, yakında şeytani olacak kedisi henüz bir kedi yavrusuyken ve kedi desenli iki el havlusu aldığı bir dükkandan çıktığını net bir şekilde hatırladığında. ve kaldırımın ortasında dinlenen bir kedi sürüsüyle karşılaşmak. Bitter çığlıklar atarak dizlerinin üstüne çökmüştü; diğer yoldan geçenler de aynısını yaptı. Ancak kedilerin kendileri dikkat çekmiyor gibiydi. Turuncu kürklü bir su birikintisine (birçok Japon kedisi ya turuncu ya da kaplumbağa kabuğu desenli) güneşe uzanmış, kuyruklarının uçlarını sallayıp esnemiş ve bizi görmezden gelmişlerdi, bu da kedi severlerin bayıldığı başka bir şey olarak herkesi daha da heyecanlandırmıştı. kediler onların duyarsızlığıdır.

Ancak bu sefer hiç kedi yoktu. Sonunda bir manavın tentesine tünemiş, aşağıdaki sokağı inceleyen, alışılmadık derecede büyük, yakışıklı beyaz bir kediyi gördüğüm için heyecanlandım, ama yaklaşınca bunun sahte olduğunu gördük. İpliği andıran sokaklardan birinde yürürken, tentelerin veya balkonların tepesinden aşağıya, domates rengi kış daikon ve Kyoto havuçlarına bakan bu fiberglas veya plastik kedilerin daha çok olduğunu fark ettik. Onları kim yaptıysa, kedilerin tam bir kaosa neden olmaktan sadece bir heves uzakta olduklarını ve bu dürtüye direndikleri için onlara minnettar olmamız gerektiğini bir şekilde iletebilmeleri gibi, temel kediliklerini yakalamakta mükemmel bir iş çıkarmıştı.

Kapaklarda

Artık güneş batıyordu ve Mihoko ile ben kedilerin yokluğunu tartışmak için bir kafeye gittik. 2014 yılına kadar Tokyo Büyükşehir Hükümeti bir ötenazi politikası uyguluyordu – insancıl bir uygulama, şunu iddia etmeye çalışabilirlerdi: Kedilerin kontrolsüz üremesine izin verilseydi, hepsinin yiyecek bulması mümkün olmazdı ve birçoğu yavaş, hüzünlü, acılı bir ölümle açlıktan öleceklerdi. (Daha sonra, kedilerin göreli kıtlığının onları daha değerli kıldığını da düşündüm; bir bakıma tuhaflardı. Daha büyük sayıları zararlı olurdu. Aynı şey Nara’daki geyikler için de geçerliydi: Sanki devlet bu hayvanlara değer vermemiz için belli bir yönetimin gerekli olduğunu anladı, bu da bizim yönetildiğimiz anlamına geliyordu.) Ama garsona kedilerin nerede olduğunu sorduğumuzda, hiç de umursamaz göründü. “Soğuk,” dedi. “Başka bir yerdeler” – gerçi başka bir yerin nerede olabileceğini açıklamadı ve biz de ona baskı yapmadık; kedilerin basitçe, geçici olarak ortadan kaybolduğuna, tıpkı kediler gibi saklandıklarına, sanki onlara ücretli aktörlermiş ve izin verilmiş gibi, sanki buradan pek de uzak olmayan şirin bir evde Yanesen’in bütün kedileri uyuyormuş gibi, saklandıklarına inanmak daha rahatlatıcıydı. ve bir kez daha tuğla kaldırımlara uzanacakları ve hayranlarla çevrili olacakları baharı bekleyip mırlamak.

Ya da belki, hatta kedilerin bizim bilmediğimiz bir şeyi bildiğine inanmak bile mümkündü. 14 milyon nüfusuyla Tokyo, dünyanın en büyük şehirlerinden biri olmaya devam etse de, Japonya’nın diğer bölgeleri insanları boşaltıyor. Her yıl, Batı medyasında giderek daha fazla gencin Japonya’nın küçük kasabalarını ve köylerini metropollerine terk ettiğine dair kasvetli bir makale çıkıyor; en akılda kalanlardan biri 2015’te Foreign Affairs’te yayınlandı ve Şikoku’da ücra bir köy olan Nagoro ile ilgiliydi. O kadar çok insan gitmişti ki – o zamanlar sadece 35 sakin vardı ve neredeyse tamamı yaşlıydı – geri kalan köylülerden biri memleketini gerçek boyutlu doldurulmuş bebeklerle doldurmaya başladı, dikti, giydirdi ve sonra yerleştirdi. insanların bir zamanlar çalıştığı, yemek pişirdiği ve oynadığı bahçeler, evler ve sokaklar. Nagoro’da başka çocuk kalmamıştı, bu yüzden onları o yapmıştı. Artık bir okula ihtiyaç yoktu, ama yine de okul sınıfını oyuncak bebekleriyle doldurmuştu, eti ve kemiği pamuk vatka ve iple değiştirmişti. Sonunda, teslimiyeti, hüznü ve acıklılığıyla neredeyse görkemli olan bu hikaye, Batı’nın bu tür aşkın yalnızlık hikayeleri sunulduğunda yapma eğiliminde olduğu Kaçık Japonluğun daha fazla kanıtı olarak kullanıldı.

Yine de istatistikleri göz ardı etmek daha zordur. Japonya, gelişmiş dünyanın en yaşlı toplumu: Geçen yıl ülkenin İçişleri ve Haberleşme Bakanlığı tarafından açıklanan veriler, nüfusun yüzde 29,1’inin 65 yaşın üzerinde olduğunu gösterdi; 2040 yılına kadar bu sayının yüzde 35’e çıkması bekleniyor. Bu yüzyıl içinde bir gün, Japonya gerçekten de çok yaşlanacak ve her yıl yeni yaratıklar doğacak olsa da, giderek daha azı insan yaratıklar olacak. İblislere dönüşecek olan bizler olacağız; Bakeneko’nun bizi korkutması yerine, onları korkutan ya da en azından korkutmaya çalışan biz olacağız. Ne de olsa Aoshima her zaman bir kedi adası olmamıştı; Bir zamanlar, çoğunlukla kedileri fare olarak işe getiren insanlar, balıkçılar tarafından doldurulmuştu. Ancak insanlar belli bir noktadan sonra kendilerini yenileyemese de kedilerin böyle bir sorunu olmamıştı. Şimdi, yerlilerin yerini araya girenler almıştı.

SONRAKİ HAFTA, New York’a dönen bir uçaktaydım, doğuya doğru sürüklenirken pencereden dışarı bakıyordum. Tokyo o kadar uçsuz bucaksız ki, doğru açıdan bakıldığında sonsuz görünüyor, kendini tekrar tekrar tekrar eden bir beton ızgara. Altımda bir yerlerde Aoshima vardı ve onun beş insanı ve sayısız kedisi vardı ve altımda da bir yerlerde Yanesen’in kedileri ve Japonya’nın diğer tüm kedileri vardı. Aoshima’da yiyeceklerini bekliyorlardı; Yanesen’de (ya da ben öyle inanmak istedim), havanın dönmesini bekliyorlardı. Bir kedi nasıl bekleyeceğini bilir – ve onu beslememizi tercih etse de, nasıl hayatta kalacağını da bilir.

Kedilerin hayatlarındaki önemimizi gerçekten abartıp abartmadığımı merak etmeme neden oldu – sadece onlar kediler, Mihoko’nun dediği gibi, ama hepsi kedi. Eski kedilerin mitokondriyal DNA’sı üzerine 2017’de yapılan bir araştırma, koyun, köpek ve atlar da dahil olmak üzere şu anda birlikte yaşadığımız diğer hayvanların aksine kedilerin kendilerini evcilleştirdiğini gösteriyor: Modern ev kedisi ile onun vahşi kardeşleri arasında çok az genetik fark var. Bu şu demek oluyor Onlartolere edeceklerine karar verdiler biz; Onlararasında yaşayacaklarına karar verdiler. biz . Onlar adına karar verdiğimizi düşünmek kibirdi – insanlara özgü bir nitelik. Aynı zamanda, sonunda tam tersi bir karar verebilecekleri anlamına da gelir; artık eğlenceli yoldaşlar olmadığımızı, bizimle olan paylaşımlarının sona erdiğini. Ve sonra gideceklerdi – nereye? Sadece onların bildiği başka bir gezegene mi? Denizden henüz fışkırmayan başka bir adaya mı?

Belki bir gün, bundan yıllar sonra, Japon takımadalarında hiç insan kalmayacaktı. Burada sadece maymunlar, orada geyikler ve arada tavşanlar olurdu. Ve etraflarında, boş, rüzgarlı adacıklarda ve uzun süredir çürümüş köylerde, kaybolan her insan için bir tane olmak üzere milyonlarca kedi olurdu. Ormanlara tırmanır, dev sedir ağaçlarına tırmanır ve kendi başlarına inmekten korktukları için miyavlardı. Bizi, iri, beceriksiz bedenlerimizi, aralıksız konuşmamızı, zayıf gece görüşümüzü ve daha kötü koku alma duyumuzu, asırlardır onları deşifre etme çabalarımızı, onlara olan sevgimizi özleyecekler miydi? Onlara olan hayranlığımızı açıklamaya çalışmak için inşa ettiğimiz mitler, sanat ve hikayeler umurlarında değildi; ilişkimizin tarihçesi tek taraflıydı.

Yoksa biz ziyaretçilerimizi hayatlarında unutup, aralarında yaşamayı seçebilecekleri başka bir tür mü bulacaklar? Kedileri olan çoğumuz bazen hayatımızı içlerinde sahip olabileceğimiz kedi sayısına göre ölçeriz; bir kedi ortalama 12 ila 14 yıl yaşar, yani eğer şanslıysak, kendi yaşamımız boyunca, yavruluktan ölüme kadar birbiri ardına altı kedimiz olabilir.

Ama bir kedi zamanı ölçebilseydi, bunu nasıl yapardı? Kesinlikle hayatındaki insanlar tarafından değil; ama belki (ya da öyle umabiliriz) ondan önce geçen insan hayatlarıyla: bir, iki, üç, dört. Bir asır, iki asır, üç asır, dört. Sonunda sıkılana kadar sayar, kırpıştırır, sayar ve kırparlardı. Ve sonra başka bir yer bulmaya giderlerdi. Nereye giderlerse gitsinler kral olacaklardı. Patilerinin düştüğü yerde yeni bir mitoloji; bıyıklarının değdiği yerde yeni bir yalvaran türü. Japonya son değildi – sadece bir başlangıçtı.

Yapım: Beige Company için Ayumi Konishi

Ocak ayının başlarında bir SABAH, Kuzey Norveç’in en büyük şehri olan Tromsø’dan, anakara ile Kuzey Kutbu arasındaki bir buzul adalar kümesi olan Svalbard’a 90 dakikalık bir uçuşla yola çıkıyorum. Arkamda ufuk alevli bir çizgi ve önümde, henüz öğlen olmasına rağmen, gökyüzü çoktan kararmış.

Svalbard o kadar kuzeydedir ki, kışın güneş üç aydan fazla doğmaz ve yazın hiç batmaz. Uç noktaların bir takımyıldızıdır: en karanlık, en aydınlık, en vahşi, en ıssız, en kuzeydeki. Neredeyse 90 yıl önce Christiane Ritter, kaşif kocası Hermann’ı ziyaret etmek için Svalbard’a gitti ve bu deneyimi “Kutup Gecesinde Bir Kadın” (1938) adlı günlüklerinde kaydetti. O zamanlar adalar geçici işçiler için bir yerdi: balina avcıları, avcılar ve madenciler. Ritter orada bulunduğu süre boyunca her türlü zorluğa katlandı – kar fırtınası, yırtıcı hayvanlar, açlık – ama karşılaştığı en büyük zorluk psikolojikti. Güneşsiz kış, olağanüstü bir yönelim bozukluğuna neden oldu; hayal gücü karanlıktan hayaletler çıkardı. Sezon sona yaklaşırken şöyle düşünüyor: “Belki de gelecek yüzyıllarda insanlar, gerçeği yeniden bulmak için çöle çekildikleri İncil zamanlarında olduğu gibi Kuzey Kutbu’na gidecekler.”

---

Kredi Kredi…

T’nin Seyahat Sorunu

Üç yazar, dünyanın en kurak, en karanlık ve en ürkütücü yerlerine yolculuklarla uç noktalara gidiyor.

– merhaba kedicikler :İçinde Japonya , kedilere saygı duyulur, tapılır ve bazen gerçek şeytanlar olarak görülür. Efsanevi güçlerinin kökeninde ne var?

– Görünür Karanlık :Güneş kaybolduktan sonra Svalbard, Norveç, insan kutup gecesinde garip şeyler görmeye başlar.

– Tozdan Toza :Ne bir yol gezisi Şili’nin Atacama Çölü– dünyanın en kurak yerlerinden biri – yaşam ve ölüm hakkında bilgi veriyor.

---

Kutup gecesinde hangi gerçeklerin ve şeytanların parıldadığını ve o gecenin bir ziyaretçiye neler gösterebileceğini merak ettim. Pilot birazdan ineceğimizi anons ettiğinde, koridorun karşısındaki bir pencerenin ortasında aniden dolunay beliriyor ama ufuk kaybolmuş. Kendimi yönlendirmek, düşüyormuşum hissini düzeltmek için denizi ve gökyüzünü karanlığın farklı tonları olarak hayal ediyorum.

Hayal gücünü boşlukları doldurmaya sevk eden SADECE kutup gecesi değil, aynı zamanda Svalbard’ın tuhaflığıdır. Mayıs 1596’da Hollandalı bir denizci olan Willem Barents, Arktik Okyanusu’ndan geçen Çin’e giden bir kuzey deniz yolu aramak için Amsterdam’dan yelken açtı. Yolculuğu sırasında, neyin gerçek neyin gerçek olmadığını ayırt etmekte zorlandı: Gökyüzünde üç güneş ve üç gökkuşağının yanı sıra sürüklenen buza dönüşen kuğular gördü. Beş hafta ve dev bir ayıyla destansı bir savaşın ardından, kendi yazdığı gibi “dağlardan ve sivri tepelerden başka bir şey olmayan” bir ada gördü; sivri tepelerinden dolayı buraya Spitsbergen veya “sivri dağlar” adını verdi.

Şimdi, Spitsbergen en büyük adanın adıdır. Takımadaların adı, 12. yüzyıl İzlanda yıllıklarından türemiştir: Eski İskandinav dilinde, svalbarð soğuk bir sahili ifade eder. 1925 yılına kadar Svalbard, terra nullius . Yerli nüfus yoktu ve oradaki hain yolculuğu başarıyla tamamlayanlar, balenli balinalarla dolu fiyortlar ve kömürle dolu dağlar buldular. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Müttefikler, Norveç’e adalar üzerinde egemenliğini bir şartla verdiler: Svalbard Antlaşması’nda adı geçen tüm vatandaşların orada eşit yaşama ve çalışma hakkına sahip olması gerektiği. Sonuç olarak, adalar, çoğu çevre bilimcisi, biyolog ve diğer araştırmacılar, büyüyen turizm endüstrisine hizmet eden insanlar ve macera ve düşük vergi arayanlar olan yaklaşık 3.000 sakin tarafından temsil edilen 55 farklı vatandaşla olağanüstü derecede çeşitlidir.

Beni otelime götüren taksici Ukraynalı. Ona burada yaşamanın nesini sevdiğini soruyorum. Anahtarlarınızı arabanızda bırakmak yeterince güvenli, diyor. İnsansız bir kömür yükleme iskelesinin yanından geçiyoruz. Spitsbergen’deki son maden bu yıl kapatılacaktı, ancak Ukrayna’daki savaş enerji fiyatlarının artmasına neden olduğu için operasyonlar 2025’e kadar devam edecek. Yol bir viraja giriyor ve bir vadi kıvrımında bir kasaba parlıyor. Adını burada yüz yıldan biraz daha uzun bir süre önce madencilik yapmaya başlayan Michiganlı bir iş adamı olan John M. Longyear’dan alan Longyearbyen, yaklaşık 2.500 sakiniyle Svalbard’daki bir avuç dolusu yerleşim biriminin en büyüğüdür. Adalarda sadece 27 mil yol var; hava ve mevsime bağlı olarak, sakinler kar arabası veya tekne ile seyahat ederler.

Otelim, hepsi benzer bir modüler süreksizlik havasına sahip alçak apartman blokları ve prefabrik evlere benzeyen şeylerle çevrilidir. Permafrost, Kuzey Kutbu’ndaki inşaatı zorlaştırıyor; çoğu bina ahşap veya çelik direkler üzerinde yükseltilir. Permafrostun üzerindeki aktif tabakanın kalınlaşmasını ve binanın eğilmesini önlemek için bodrumlarında soğutma mekanizmalarına ihtiyaç duymayanlar. Longyearbyen’in bir tarafından diğer tarafına yürümek yaklaşık yarım saat sürüyor. Kasvetli, buzlu bir yaya caddesinde, hayvan derisi satan bir dükkan, bir kültür merkezi, bir bakkal ve birkaç bar ve kafe var. Öğleden sonra erken ve belediye başkan yardımcısı Stein-Ove Johannessen ile aynı zamanda CEO’su olduğu Svalbard Hotell’in lobisinde buluştuğumda gökyüzü hâlâ karanlık.

Johannessen, Londra’da Michelin yıldızlı bir restoranda çalıştı ve bir iş için hevesle buraya taşındı. Bir sezon kalmayı planladı ama 23 yıl kaldı. Çocukları anakarada doğmuş ve onlar daha günlükken buraya getirilmiş. Sırasıyla sınırlı sağlık hizmetleri ve permafrost nedeniyle takımadalarda doğumlara ve cenaze törenlerine izin verilmiyor. İnsanlar neden Svalbard’a geliyor, diye soruyorum. Neden kalıyorlar?

Özgürlük ve vahşi doğa, diyor. Svalbardianlar, acımasız karanlıktan bu manzaraya sahip çıktılar ve ondan avlandıkları ve yelken açtıkları, kendilerini kısıtlayacak çok az yolun ve çok az kuralın olduğu bir ütopya oluşturdular.

Değişen ışık onu da burada tutuyor. “Bugün dolunaya bak” diyor. “Dışarısı ne kadar parlak. Bir ay içinde loş bir mavi ışık, sonsuz bir alacakaranlık olacak.” ABD’nin Norveç’e verdiği Fulbright hibesinin bir parçası olarak 2015 yılında Svalbard, Tromsø ve Oslo’da bir çalışma yürüten sağlık psikoloğu Kari Leibowitz’in bulguları, mevsimsel duygudurum bozukluğu ile ve güneşin kaybolması. Dünyanın diğer bölgelerinde güneş ışığı eksikliğinden kaynaklanan depresyon yerine, Norveç’te olumlu bir kış zihniyetinin enlemle birlikte arttığını gördü.

Johannessen, otelinin restoranı Polfareren’de yemek yememi ve bir köpek kızağı takımı tarafından avlanan fok tartarını denememi tavsiye ediyor. Ritter, günlüklerinde her öğünde fok balığı yemekten şikayet eder. “Kaynatsam, pişirsem veya kızartsam da – et her zaman kömür gibi siyah … tadı hala aynı, tazı ve balık arası bir şey” diye yazıyor. Ritter’in uyarısına rağmen, fok etinin siyahlığı ürkütücüdür. Çiğ ton balığından biraz daha sert, kuzunun çayır tatlısı kokusuyla. Bu yemek için canını veren foku, hüzünlü gözleri, aşağı eğik ağzının üzerine sarkan uzun bıyıkları; varlığının buna denk geldiği hayal kırıklığı.

Baş aşçı Josh Wing, Montana’dan buraya taşınmış. “Svalbard’da farklı şekilde yemek yaparım” diyor bana. “Permafrost ve çok kuzeyde olması nedeniyle, neredeyse yenilebilir hiçbir şey yetişmez. Fok ve morinaya ek olarak ren geyiği ve balina gibi yerel etlerle yemek pişiriyorum ve porsiyonları küçük tutuyorum. Bir mühürden yüzlerce porsiyon alabilirim. Bu hayvanların zor hayatları var. Bu çetin ortamda hayatta kalabilmeleri – buna saygı duymalısınız.”

Tabii ben uyurken, ama ertesi sabah kalktığımda da hava karanlık. Dışarıda, o kadar geç görünüyor ki, yakınlarda çığlık atan çocukların sesi önce ürpertici geliyor. Ama yerel bir oyun alanından ve bir topun peşinden koşuyorlar.

Burada doğayla en nazik tanışmanın köpek kızağıyla yapılacağına SÖZ VERİLDİ ve bu yüzden bir gece önce yediğim foku avlayan sürüyle dışarı çıkmayı ayarladım. İtalyan rehberim Daniele Scopel, kutup ayılarıyla ilgili bir uyarı levhasının yanından geçerek beni şehir dışına çıkarıyor. Son ölümcül kutup ayısı karşılaşması, 2020’de Longyearbyen’in kenarındaki bir kamp alanında yaşandı, ancak geçen yıl bir Fransız turist saldırıya uğradı. Gezim sırasında, buradaki en kötü şöhretli ayı, geçen yıl yiyecek aramak için yavrularıyla birlikte sekiz kulübeye giren 18 yaşındaki Frost Ana idi.

Scopel, bir helikopterin vadi üzerinde yanıp sönen kırmızı ışığını gösteriyor. “Bu bir kurtarma veya eğitim operasyonu olabilir veya bir kutup ayısı arıyor olabilirler” diyor. “Kutup ayısı şehre yaklaşmaya çalışırsa, polis departmanı onu korkutmaya çalışacak.”

Köpek kızağı kampı, çocukların avlanmayı öğrendiği bir anaokulunun yakınındaki ıssız bir tepededir. Köpek kulübesinde bana eldivenler, kar tulumu, botlar ve bir far verildi. Köpekler, sosyal dış yapraklar ve daha sert Grönland köpeklerinden melezlenmiştir ve dikkat çekmek için havlıyor ve pençeliyor. Altıdan 12’ye kabloyla bir kızağa bağlanırlar, alfa tipik olarak arkadadır; önde, diğerlerini kontrol etmek için çok sık dönebilirdi. Kızaklarda, sürücü için bir çıkıntı bulunan, ren geyiği derileriyle kaplı çıtalı ahşap yataklar vardır. Grubumuz, bir çift Fransız emekli ve kürk şapkalar ve büyük boy kostüm takıları giyen üç yaşlı Polonyalıdan oluşuyor. Hepimiz sırayla araba kullanabiliriz, ancak Scopel’e göre en önemli kural, sürücünün çıkıntıyı asla gözetimsiz bırakmamasıdır.

Köpekler o kadar sert havlıyor ve çekiştiriyor ki, kızak bir direğe sabitlenmiş olsa da sallanıyor ve sallanıyor. Demirden kurtulduğumuz ve köpekler koşmaya başladığı an, karda koşanların fısıltıları dışında bir sessizlik olur. Sabah geç oldu. Ay bulutların arasında gizlenmiş ve sadece farımın izin verdiği kadarını görebiliyorum, sanki bir boşluğa doğru kayıyormuşuz ve oraya vardığımız anda kızaklarımızın altında kar toplanıyormuş gibi. Gece göğü bu geziye bir macera havası veriyor, bizi kâşiflere çeviriyor, karanlıktan manzarayı çağrıştırıyor. Çöl kudretlidir ama içinden geçen bu kızağın başındaki ben de kudretliyim.

Bir yokuşun tepesinde, bir virajı hızla dönüyoruz ve aniden önümüzde, mor duman gibi bulut çizgileriyle ateş renginde bir gökyüzü var, sanki ufkun altında dünya yanıyor ve biz de ona doğru fırlıyorduk. yangın Bu ürkütücü bir manzara, göremediğimiz bir güneşten gelen atmosferik ışık gösterisi.

Bir nehri geçiyoruz. Ay, tundrayı gümüşleştirerek yeniden ortaya çıkıyor. Scopel yakınlardaki bir tepeyi işaret ediyor. “Çığ düşmesi için mükemmel bir yer” diyor.

Köpek kulübelerine döndükten sonra, 19. ve 20. yüzyıllarda Svalbard’da kışı geçiren tuzakçıların kullandığı türden bir Sibirya ahşap kulübesinde toplanıyoruz. Alçak, isli bir tavanı, duvarlarında ve banklarında ren geyiği postları, yanan bir sobası var. Şuruplu glogg içiyoruz ve sıcak, yumuşak waffle yiyoruz. Ateş, sıcak yemek, arkadaşlık değerli görünüyor, dışarıdaki her zaman var olan tehlike tehdidine karşı siperler. Bu, Svalbard’ın aşırı ortamının bir başka armağanı: Normalde sıradan görünebilecek bir durumu fırsata çeviriyor ve kısacık bir an için minnettarlık aşılıyor.

Her yıl 8 Mart günü saat 11:15’te, kutup gecesinden sonra güneş ışığı Longyearbyen’deki eski hastanenin basamaklarına ilk kez vurduğunda, yerel halk güneş festivali haftası olan Solfesten’in başlangıcı için yakındaki kilisede toplanır. Sarı muhallebi ile süslenmiş solboller, mayalı çörekler yerler ve cennete şarkı söylerler. Polfareren’in şefi Wing, “Karanlık mevsimin sonunda, D vitamini eksikliğinden dolayı biraz perişan hissediyorsunuz” diyor. “Sonunda onu yüzünüzde hissedebildiğiniz zaman, güneşin geri dönmesi güçlü bir deneyim.” Daha sonra akşam yemeğinde tanıştığım, Svalbard’da yaşayan Amerikalı sanatçı Elizabeth Bourne, bunu “ilk bir duygu” olarak tanımlıyor. “Birkaç yıl önce, [bir arkadaşım ve ben] güneşin vadilerden birinin içinden keskin bir ışık çizgisi şeklinde geçtiğini gördük, bu yüzden [kar motosikletlerimizle] oraya gittik ve kasklarımızı çıkardık ve şöyle bağırdık: çocuklar – iki orta yaşlı kadın, güneş ışığında olduğumuz için çığlık atıyorlardı.

Kızakla kayma deneyimimden cesaret alarak ertesi gün tundrada yürüyüş yapmaya karar verdim. Bu sefer yırtıcıları savuşturacak köpekler olmayacak. Sırp bir rehber olan Vlad Prokofiev, aralarında genç bir Perulu ve bir çift yaşlı Almanın da bulunduğu bir grubumuzu Longyearbyen’in güneydoğusundaki bir dağ olan Breinosa’nın eteğine götürüyor. Yine vadinin üzerinde yanıp sönen kırmızı bir ışık var ama bugün rehberimiz daha endişeli. Prokofiev arabayı durdurur. “İçeride kalın,” diyor farlarını kara doğru tutarak. Tüfeğini alır. Büyük izler yoldan tundraya çıkar. Almanlardan biri gergin bir şekilde gülerek, “Bir ayı gördüğümüzü hayal edin,” diyor. “Puf, gitmiş olacağız.”

Prokofiev geri döner. “Sanmıyorum” diyor. “Ama Frost Ana, canı istediğinde gelir ve gider. İnsanlardan, şehirden korkmuyor. Yavrularını da aynı şekilde büyüttü. Katiller. Sekizi ve altısı nefsi müdafaa için ateş etti.”

Willem Barents’in kulübesinin bir kopyasının yanına park ediyor ve kara iniyoruz. Bazı yerlerde dizlerimin üstüne çöküyorum. Farlarımız sadece birkaç metre ötemizi aydınlatıyor; başka ışık yok. Ana Frost her yerde olabilir. O ve yavruları – veya Svalbard’daki yaklaşık 300 kutup ayısından herhangi biri – yemek için can atarak bizi takip ediyor olabilir. Bir ayı saatte 25 mil hızla koşabilir ve 1.600 pound ağırlığında olabilir. Birkaç dakikada bir, hareket belirtilerini taramak için çaresizce etrafta sallanıyorum. Farlarımın huzmesinde aniden iki tane neon yeşili boncuk belirdi – bir çift göz. Prokofiev bizi durdurmak için eldivenli yumruğunu kaldırdı. “Ren geyiği,” diyor. Grubun ortasına doğru ilerliyorum. Gözler temkinli bir şekilde bizi takip ediyor. Prokofiev bize donmuş gübre topakları ve birkaç keçeleşmiş sapla dağılmış karda bir yama gösteriyor. “Yaşadığı besin bu” diyor. “Yaz aylarında ren geyiği yiyebildiği kadar yer. 10 kilograma kadar ağırlık kaldırır. Ve kışın neredeyse hiçbir şey yok, bu yüzden enerjisini koruyor ve neredeyse hiç hareket etmiyor. Onu ürkütürseniz ve kaçarsa, sezon boyunca hayatta kalamayabilir.

Zaman ve mesafe kavramını tamamen kaybettim ve endişe beni tüketti. Telefonlarımız çekmiyor. Minibüsün tekerlekleri kirişimin çevresinde belirdiğinde, sanki takip ediliyormuş gibi yokuşu tırmanıyorum.

İSKANDİNAVLI ARKEOLOG Povl Simonsen, Svalbard’ı “olasılığın sınırının” ötesinde olarak tanımlıyor. Uzaklığı, soğuğu, karanlığı her zaman alışılmadık bir sakini cezbetmiştir. Yaban, öncü bir yaşam tarzına, doğayla bütünleşen, dünyayı kendi etrafında inşa eden, kendi kendini yöneten bireye izin verir.

Svalbard, birbirine sıkı sıkıya bağlı topluluğu, pek çok özgürlüğü ve doğaya yakınlığıyla gerçekten de bir tür ütopya. Ama burada yaşlı, hasta ya da engelli kimseyi göremiyorum. Uçsuz bucaksız ortamı, takımadaların yasalarında yazılı bir gereklilik olan kendi kendine yeterlilik talep ediyor. Kendilerine bakamayanlar, adalar onlar için ne kadar yuva olsa da sınır dışı ediliyor. Ve hiçbir yer küresel siyasetin ulaşamayacağı bir yerde değildir. Ukrayna’daki savaştan önce Rus ve Ukraynalı nüfus arasındaki ilişkiler iyiydi. Yerel turizm konseyi, Rusya’ya ait Trust Arktikugol şirketinin kuruluşunu yasakladı.

Burada edindiğim arkadaşlar, her Svalbardlı gibi bir kar motosikletiyle vahşi doğaya çıkmadan ayrılamayacağımda ısrar ediyorlar. Ama bir helikopterin uyarı ışığı hâlâ vadinin üzerinde alçaktan yanıp sönüyor ve şu ana kadar tehlikeden kaçmış olsam da şansımın tükenip tükenmediğini merak ediyorum. Son günümde bir şelale olan Eskerfossen’e bir gezi yapmayı kabul ediyorum, ancak teçhizatım hazırken yedi saat dışarıda olacağımızı keşfediyorum. Ama fikrimi değiştirmek için çok geç. Kar arabası kıyafetim, botlarım, eldivenlerim, kar maskem, gözlüklerim ve kaskım o kadar büyük ki, sanki aya inmiş gibi hareket ediyorum. Genç Norveçli rehberimiz Arve Alvestad, bir tüfek, bir işaret fişeği, bir uydu telefonu, kişisel bir yer tespit cihazı, bir GPS navigasyon cihazı ve bir buzul kurtarma kiti ile donatılmıştır. Aracı, aklıma takılan bir kelime olan “acil durum” durumunda battaniye ve çadır çuvallarıyla bir kızağı çekiyor. Bir konvoyla gidiyoruz. Ne önde ne de arkada olmaya özen gösteriyorum. Ayılar vadide dolaşıyorsa, bırakın başkaları onların yemeği olsun.

Bir dağın tepesinde, Norveç’in işleyen son kömür madeni olan Mine 7’nin ışıkları var ve madeni geride bıraktığımızda, manzarayı görebildiğimiz şey sadece farlarımızın aydınlattığı şey: diğer araçlar, karda izleri . Yol yok ve belirgin bir hız sınırı yok. İstediğimiz kadar hızlı ve herhangi bir yönde yarışabiliriz, öyle görünüyor. Beklenmedik bir şekilde konvoy durur. Görünüşe göre öndeki kar Alvestad’ın aracının altına çökmüş ve bir yana kaymış. Motoru devirmesine rağmen, olduğu yerde kalır. Yedimiz tamamen yalnızız, dönen kar için bir görüntü değil, uğuldayan rüzgar için bir ses yok. Sıkışmış olana başka bir kar motosikleti bağlarız. Motoru çalışıyor, arkadaki kayış karı ve buzu çalkalıyor. Kurtulamazsak burada ne kadar dayanacağız? Yer belirleyici işaretimizin veya uydu telefonumuzun yardım çağırması ne kadar sürer?

İnsanların Kuzey Kutbu’nda özellikle duyarlı olabileceği zihin rahatsızlıkları var. ishavet kaller (“Kuzey Kutbu çağrıları”), Spitsbergen avcılarının söylediği şeydir, “Kutup Gecesinde Bir Kadın” bize, “yoldaşlarından birinin gizemli nedenlerle kendini denize atması”nı anlatır. Norveç folkloruna göre kutup gecesi, kötü ruhların dünyaya salındığı Lussinatta ile kış gündönümünde başladı. Bu uzak ve donmuş tundrada yalnız olmak, bulutlarla örtülü ay, olabileceğimiz düşüncesi ne kadar ürkütücüyse. Olumsuz yalnız olmak beni daha çok korkutuyor Ancak Bourne, Svalbard’daki pek çok kişi gibi teselliyi amansız karanlıkta buluyor. “Doğal dünyada yaşamanın nasıl bir şey olduğunu unuttuk ve burada bunu size zorla hatırlatıyorsunuz” diyor. “Sizi dünyadaki kim olduğunuza geri bağlar.”

Sonunda, biraz kazma ve boşaltma ile bir araç diğerini çeker. Ama sonra konvoydaki başka bir kar motosikleti takılıp kalıyor ve aynı süreci tekrar yaşıyoruz. Yolculuğumuza devam ediyoruz, bir kar fırtınası görüş mesafesini azaltıyor, böylece zar zor önümü görebiliyorum. Şimdi bir vadide miyiz? Altımızdaki sert, pürüzlü yüzey donmuş nehir yatağı mı? Rüzgar sertleşiyor, beni önce sağdan, şimdi de soldan itiyor. Kar yüzümde dönüyor, buz iğneleri gözlüğümde, yünümün kenarının altında boşluklar buluyor. Sığ bir tepeye tırmanıp bir köşeyi dönüyoruz ve bir anda kar fırtınası duruyor ve hava sakinleşiyor. Bir kanyondayız. Etrafımızda siyah kayalardan bir duvar kıvrılıyor. Merkezinde, ışıklarımızın ışığında parlak beyaz, ortası donmuş, köpüren, akan bir şelale var. Böyle dinamik bir anın askıya alınması imkansız görünüyor. Yakından dereciklerle dolu, boncuklu ve damlacıklarla incili. Camın şeffaflığına sahiptir.

Bu hileler ve zamanın çarpıtılması, takımadaların bir özelliğidir. Sonsuz gece, sanki zamanın etkilerinden de uzaktaymışız gibi, zamanın geçişini gizliyor, Emily Dickinson’ın ölümü müjdeleyen ışık eğimi olmadan. Her ikisi de Longyearbyen’in hemen dışında bulunan uluslararası bir tohum mahzeni ve Arktik Dünya Arşivi için, insan çatışması ve sıcaklığın tahribatından uzakta, bu donmuş dünyadan daha iyi bir yer. Bazen bir kıyamet günü mahzeni olarak tanımlanan ilki, dünyanın dört bir yanındaki tohum bankaları tarafından saklanmak üzere depolanan 1,2 milyon tohum örneğini içeriyor. Hizmet dışı bırakılmış bir madende yer alan ikincisi, müzeler, ulusal arşivler ve teknoloji şirketleri için ışığa duyarlı filmlerde depolanan benzer bir veri deposudur.

Ama aslında, Svalbard bazı açılardan Daha zamanın geçişine duyarlıdır. Kıyamet çok uzak olmayabilir. Eskiden Halep, Suriye’de bulunan bir gen bankası tarafından Svalbard Küresel Tohum Deposundan para çekme işlemleri çoktan gerçekleştirildi. Ve Svalbard’daki iklim küresel ortalamadan beş ila yedi kat daha hızlı ısınıyor. Neredeyse tüm buzullar her yıl kütle kaybediyor. İspanyol Gribinin nedenini belirlemeye çalışan Kanada liderliğindeki bir araştırma ekibi, 90’ların sonunda kurbanların cesetlerini çıkarmak için buraya geldi, ancak birçok kez çözülüp dondurulduktan sonra cesetlerin bir National Geographic makalesinde açıklandığı gibi hale geldiğini gördü. , “yumuşak kemikli ve yapışkan” ve viral veriler çoğunlukla bozuktu. İklim değişikliğinin ayılar için özellikle tehlikeli olması muhtemeldir – deniz buzu olmaması foklara daha az erişim anlamına gelir. Seyahatimden üç ay sonra, Don Ana, Longyearbyen’in kuzeydoğusundaki bir fiyortta ölü bulundu. Yerel bir rapora göre, o ve yavrularından biri bir dizi kulübenin yanında görüldü ve ardından suya doğru kovalandı; yavru daha sonra ötenazi yapıldı. Takımadaların asıl sakinleri olan ayıların bizden korkması, bizim onlardan korkmamızdan daha fazla olabilir.

Gece yarısı olabilse de, öğleden sonra 1’i biraz geçiyor. Alvestad, keşif gezilerinde Norveç ordusuna sağlanan türden bir sıcak su kabı ve dondurularak kurutulmuş gıda paketlerinin bulunduğu derme çatma bir öğle yemeği istasyonu kurar. Makarna ile somonu seçiyorum. Ay bulutların arkasından göründü. Gökyüzü çok büyük. Kanyonun ötesinde kar fırtınaları ve ayılar olabilir ama bu ürkütücü sakinlik vahasında et suyu mükemmel, etli ve zengindir.

Svalbard, tehlikeye karşı sürekli uyanıklık ve güzelliğe, hayata karşı sürekli uyanıklık ister. Aşırılıkları bizi kayıtsızlıktan sarsıyor. Bourne bana “Buradaki tüm hayatım hayal ürünü değil” diyor. Ancak boyun eğmez ortamında, bakışları da içe doğru yönlendiren türden bir kesinlik vardır. Ritter şöyle yazıyor: “İnsan yalnızlıktan ve dehşetten aklını kaçırabilir ve fazlasıyla bunaltıcı güzellik karşısında kesinlikle coşkudan deliye dönebilir. Ama şu da bir gerçek ki, insan kendi getirmediği hiçbir şeyi Kuzey Kutbu’nda asla deneyimleyemez.” Svalbard’ın sonsuz gecesinin armağanı, bize ne kadar önemsiz olduğumuzu, dünya için ne kadar önemsiz olduğumuzu ve kendimiz için ne kadar önemli olduğumuzu göstermektir.

Yerel rehber: Svalbard Maceraları

Seyahat, temel bir insan faaliyeti olarak kabul edilebilir; Ne de olsa, bir tür olarak var olduğumuz sürece bunu yapıyoruz. Yiyecek ve zenginlik için seyahat ettik; meraktan ve zorunluluktan; fethetmek ve dönüştürmek için.

Modern zamanlarda, işle ilgili olmayan seyahatler büyük ölçüde zevkle ilişkilendirilir (elbette her zaman değil, ama umut budur). Ancak seyahatin ana hedeflerinden birinin de rahatsızlık olması gerektiğini önermek isterim. Dar bir uçak koltuğundan ya da rötarlı bir uçuştan gelen rahatsızlık değil, kendinizi yabancı, kimseyi tanımadığınız ve hayatın öngörülemez hissettirdiği bir yerde bulmanın verdiği rahatsızlık. Huzursuz hissetmek için aşırı bir ortama gitmenize gerek yok – aynı heyecanı kimseyi tanımadığınız ve dili konuşmadığınız büyük bir şehirde hissedebilirsiniz – ama kendinizi içine sokmak kadar heyecan verici bir şey yok. fiziksel ve fizyolojik sınırlarınızın kaçınılmaz olarak farkına vardığınız düşmanca bir manzara. Nepal’in kuzeyini ziyaret ettiğimde farklı nefes almam gerektiğini nasıl fark ettiğimi çok iyi hatırlıyorum. Hava keskindi ve gözle görülür şekilde daha inceydi ve kendimi kısa, sığ nefesler alırken buldum. Her şeyi etkiledi: ne kadar konuştuğumu, ne kadar yürüyebildiğimi, ne kadar uyumam gerektiğini. O yolculuk, kendimizi bir çevreye ne kadar empoze etsek de bunun tersinin de geçerli olduğunu ve bunun farkına varmanın ne kadar alçakgönüllü olduğunu hatırlattı; Bunu yaptığımızda ne kadar huşu içinde hissediyoruz. Dengesizlik, onu arayacak kadar şanslı olanlarımız için bir hediyedir, bize verilene kadar ihtiyacımız olduğunu bilmediğimiz bir hediye.

Kapaklarda

Bu sayının yazarlarından ikisi, yolculuklarında ayrıcalıklı bir rahatsızlığı ilk elden yaşadılar: Taymour Soomro, Kuzey Kutbu ile anakara Norveç arasındaki bir takımada olan, dünyanın en karanlık yeri olan Svalbard’da yaptığı yolculuklarda ve Maggie Shipstead, arabayla Şili’den geçerken Atacama Çölü, Antarktika dışında gezegendeki en kurak yer. Bu tür yerlerde olmak, kişinin fiziksel benliğinin bilincine varması anlamına gelir – Shipstead’in yazdığı gibi, Atacama’nın içindeki sıcak hava “tadabileceğim kadar tozlu” – ama aynı zamanda hayal gücünün ne kadar aşırı aktif hale geldiği, sırayla konfor ve canavarlar icat ettiği. Yoğun, ışıksız bir gökyüzünün altında bir kar fırtınasına yakalanan Soomro, Svalbard avcılarının bir zamanlar içlerinden biri gizemli bir şekilde kendini okyanusa attığında kullandıkları “Arktik çağrıları” ifadesini hatırlıyor.

Bu kadar çok şeyin bu kadar kolay elde edilebildiği, çoğumuzun musluğu açıp canımız istediğinde su ile ödüllendirilebildiği bir çağda; bir kaydırma ile yemek, eğlence, ulaşım siparişi verebildiğimizde; En canlı korkularımız bazen gerçek olmaktan çok varoluşsal hissettirdiğinde, temel varsayımlarımıza meydan okumak ne kadar etkileyici – hareketli ve etkisizleştirici -? Seyahatin yaptığı da budur: Bize insan olmanın ne kadar kırılgan, ne kadar harika olduğunu hatırlatır.