Türk dünyasının ortak hukuk mirasını belirlemek, mevcut iş birliklerini güçlendirmek ve geleceğe yönelik tüzel ıslahatlara yer hazırlamak maksadıyla, TİKA işbirliğiyle düzenlenen “Türk Devletleri 1. Hukuk Kongresi”, Yeditepe Üniversitesi’nde gerçekleşti. Kongrede, Türk dünyasının ortak hukuk mirası, hukuk devleti prensibi ve geleceğe istikamet veren iş birlikleri başta olmak üzere birçok husus ele alındı.
Kongreye, T.C. Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım, Anayasa Mahkemesi Üyesi Doç. Dr. Metin Kıratlı, Yeditepe Üniversitesi Kurucu ve Onursal Başkanı Bedrettin Dalan, Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreter Yardımcısı Ömer Kocaman, Türksoy Genel Sekreter Yardımcısı Sayit Yusuf, İstanbul İkinci Baro Lideri Av. Yasin Şamlı, Yeditepe Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Durman, Prof. Dr. Feridun Yenisey, Prof. Dr. h.c. Yener Ünver, Türk Kültür Araştırma Merkezi Koordinatörü Ecem Elif Ünal, Türk Devletleri Konsolosları, savcılar, akademisyenler ile yerli ve yabancı misafirler katıldı.
Anayasa Mahkemesi Başkanı Özkaya: “Adalet Sadece Maksat Değil, Tıpkı Vakitte Yoldur”
Kongrede konuşan Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, Türk dünyasının hukuksal geçmişine ve geleceğine yönelik kıymetlendirme yaptı. Kadim Türk töresine dayanan hukuk geleneğinin, bugünkü anayasal sistemlerle güçlü bir bağ içinde olduğunu belirten Özkaya, bu mirasın çağdaş hukukla birleşerek ortak bir gelecek inşasında temel teşkil ettiğini vurguladı.
“Sözlü gelenekten yazılı hukuk sistemlerine uzanan tarihi deneyimlerimizle çağdaş hukukun kurumları ortasında köprüler kurmak üzere bir sorumluluğumuz var.”
Özkaya, hukuk devleti unsurunun sadece devletin kurallara bağlı olması manasına gelmediğini, bu unsurun birebir vakitte temel hakların korunması, yargı bağımsızlığı ve kamu gücünün sonlandırılması açısından da hayati bir unsur olduğunu lisana getirdi.
Konuşmasında, ortak hukuk eğitimi vizyonunun paylaşılması, tahkim merkezlerinin kurulması ve siber güvenlik mevzuatında ahenk sağlanması üzere alanlarda yapılacak iş birliklerinin, Türk Devletleri ortasında türel entegrasyonu güçlendireceğini söyledi.
“Adalet, yalnızca bir amaç değil; tıpkı vakitte bir yoldur. Bu yolu birlikte yürümek, sadece Türk dünyası için değil, insanlık için de daha adil bir gelecek inşa etmenin teminatıdır.”
Türk Dünyasında Türel İş Birliklerine Yeni Adım
Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım, Yeditepe Üniversitesi’nde düzenlenen kongrenin, Türk dünyasını kapsayan bu alandaki birinci memleketler arası hukuk buluşması olmasına dikkat çekerek, aktifliğin hem sembolik hem stratejik ehemmiyet taşıdığını söz etti.
“Taşa, toprağa yapılan yatırımların bir ömrü vardır. Örneğin bina yaparsınız; 40–50 sene, bilemediniz 100 yıl sarfiyat. Lakin beşere yapılan yatırım kuşaktan nesile devam eder. İşte bu yüzden her şeyin başı eğitim, eğitim, eğitim… Yeditepe Üniversitesi de bunu yapıyor. Genç jenerasyonlara yatırım yapıyor. Ve bugün de Türk Devletlerini kapsayan bir hukuk kongresine mesken sahipliği yapıyor.”
Yıldırım, konuşmasında hukukun kozmik yapısına dikkat çekerek, adaletin olmadığı bir toplumda hiçbir alanın sürdürülebilir olmayacağını vurguladı:
“Hukuk kozmik bir bedeldir. Benim için, senin için farklı olmaz. Hukukun emeli, bir ülkeyi adaletle yaşatmaktır. Adalet yıkılırsa devlet yıkılır. İktisat, siyaset, kültür; hepsi buna bağlıdır.”
Konuşmasında, Yeditepe Üniversitesi’nin parmakla gösterilecek bir üniversite olduğunu vurgulayarak, “Yeditepe Üniversitesi, 1996 yılında Sayın Bedrettin Dalan başkanımız tarafından kurulmuştur. Vakıf üniversiteleri ortasında Türkiye’de birinci 3 üniversite ortasında yer alıyor. Yaklaşık 30 yıllık bir geçmişi var. 30 yıl bir üniversite için uzun bir mühlet değil. Lakin Yeditepe Üniversitesi çok kısa bir müddette büyük başarılara imza atmış. Bu muvaffakiyetler yalnızca yerelde değil, dünya üniversiteleri içerisinde yer alıyor. Hem öğrenci hem de çok varlıklı akademisyen takımıyla parmakla gösterilecek bir üniversitemizdir. Bu türlü bir üniversiteye sahip olmaktan hepimizin gurur duyması lazım” tabirlerini kullandı.
“Ortak Türel Lisan, Türk Dünyasının Ortak Geleceğini Şekillendirecek”
Yıldırım, Türk Devletleri ortasında tüzel uygulamaların uyumlaştırılmasına yönelik son devir adımların ehemmiyetine de dikkat çekti. Geçtiğimiz hafta Antalya’da gerçekleştirilen yüksek yargı tepesine atıf yaparak, türel iştiraklerin artık teoriden uygulamaya geçtiğini şu sözlerle tabir etti:
“Bundan bir hafta evvel Antalya’da yüksek yargı liderleri bir ortaya geldi. ‘Antalya Doktrini’ ismiyle ortak bir evrak kabul edildi. Noterler birlik kuruyor, savcılar bir ortaya geliyor, anayasa mahkemeleri liderleri sistemli olarak fikir alışverişinde bulunuyor. Emel, hukuk uygulamalarındaki farklılıkları birbirine yaklaştırmak… Ortak hukuk lisanı geliştirmek, yalnızca hukuk alanında değil; siyaset, iktisat ve toplumsal ömrün her alanında entegrasyonun temelidir. Yeditepe Üniversitesi’nde düzenlenen Türk Devletleri 1. Hukuk Kongresi ile bugün burada çok değerli bir temel atıldı.”
Bedrettin Dalan’dan Adalet Vurgusu
Yeditepe Üniversitesi Kurucu ve Onursal Başkanı Bedrettin Dalan, konuşmasında hukukun sırf devletin değil, tüm kurumların varlık yeri olduğunu vurguladı.
“Atalarımızın bir kelamı vardır: ‘Adalet mülkün temelidir.’ Bu yalnızca devletin değil, tüm kurumların temelidir. Hiçbir kurum yoktur ki adaletsiz yönetilsin; o kurum ayakta kalamaz.”
Dalan, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin misyonunun sadece meslek sahibi bireyler yetiştirmek olmadığını, düşünmeyi bilen, hukuk mantığını özümseyen, tahlil yeteneği gelişmiş bireyler kazandırmak olduğunu vurguladı.
“Genç hukukçularımızı ezberci değil, düşünen bireyler olarak yetiştiriyoruz. Hukuku sırf kanun metinleriyle değil, akılla, vicdanla ve tarihi birikimle yorumlayan bireyler olmaları için çalışıyoruz.”
“Dilde, Fikirde, İşte Birlik”
Konuşmasında, Türk dünyasında hukuksal birliğin sırf akademik seviyede değil, devletlerarası düzlemde de sağlanması gerektiğinin altını çizen Dalan, Gaspıralı İsmail’in “Dilde, fikirde, işte birlik” prensibini hatırlatarak şu değerlendirmelerde bulundu:
“Fikrin içinde elbette hukuk da olacak. Hukuk olmayan yerde fikir olmaz, kurum olmaz, devlet olmaz. Münasebetiyle Türk dünyasının birliğinin sağlanması için sırf üniversiteler değil, devletlerarasında da iş birliği tesis edilmelidir.”
Dalan, Türk milletinin geçmişte olduğu üzere bugün de hukuksal dayanışma temelinde yükselmesi gerektiğini belirterek şöyle devam etti:
“Türk milleti tarih boyunca asırlarca hukuk içinde yaşamış, birçok devlet kurmuş bir millettir. Artık de dünyanın dört bir yanına yayılmış Türk halkları olarak, ortak kültürümüzü ve hukukumuzu tekrar yapılandırmakla yükümlüyüz. Hukukun olduğu yerde toplum huzur içinde yaşar ve ileriye sarfiyat. En büyük zenginlik hukuk içinde yaşamaktır. Bu hukuksal iş birliği ve ortak pahalar, Türk milletinin dünyanın neresinde olursa olsun daha keyifli ve güçlü yaşamasını sağlayacaktır.”
Ömer Kocaman: “Hukukun Üstünlüğüne Dayalı İş Birliği Derinleşiyor”
Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreter Yardımcısı Ömer Kocaman, konuşmasında teşkilatın çok boyutlu iş birliği faaliyetlerine dikkat çekerek, hukuk alanındaki kurumsal adımların Türk dünyasının istikrar ve refahına katkı sağladığını belirtti:
“Kurucu evrakımız olan Nahçıvan Muahedesi ve öteki temel dokümanlarımız, hukukun üstünlüğüne bağlılık, karşılıklı tüzel yardım ve yargı alanında iş birliği üzere kıymetli vazifeleri ortaya koymaktadır.”
Kocaman, Türk Devletleri Başsavcılar Kurulu, Türk Yargı Eğitim Ağı, TDT Yüksek Mahkemeler Konferansı, Türk Dünyası Noterler Birliği ve Adalet Bakanları Toplantısı ve bunun üzere oluşumlarla yargı alanında somut ve sürdürülebilir adımlar atıldığını belirtti. Ayrıyeten, yakın vakitte Azerbaycan’da düzenlenecek TDT Yargıçlar Kurulu Liderleri 3. Toplantısı ile bu sürecin daha da ivme kazanacağına dikkat çekti.
“İnanıyorum ki bu kongre, Türk Devletleri ortasında işbirliklerini güçlendirecek, âlâ uygulamaların paylaşımını sağlayacak; ortak projelerin, milletlerarası aktifliklerin ve ortak hukuk eğitimlerinin önünü açacaktır” dedi.
TİKA işbirliğiyle düzenlenen Türk Devletleri 1. Hukuk Kongresi, Türk dünyasında hukukun üstünlüğüne dayalı ortak bir gelecek inşasında değerli bir başlangıç noktası olarak kayıtlara geçti. İştirakçi kurumlar arasındaki iş birliği potansiyelinin artırılması, yeni projelerin geliştirilmesi ve ortak hukuk eğitimleriyle entegrasyonun güçlendirilmesi hedefleniyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
