Felç Tedavisinde yeni prosedürleri, felçli hastalar ve yakınları için umut olabiliyor. Robot takviyeli tedavi de bunlardan biri.
Robotik rehabilitasyon umutları ‘ayağa kaldırıyor’ Felci robotik rehabilitasyon ile yenen hastalar tabipleriyle buluştu!
Felç Tedavisinde Robot Desteği
Dünya nüfusunun süratle yaşlanmasının tesiriyle nörolojik hastalıkların yaygınlığı da artıyor. O denli ki günümüzde her 6 bireyden 1’inin felç (inme) geçirdiği belirtiliyor. Bedenin bir tarafında güçsüzlük, uyuşma yahut konuşma zorluğuna yol açan inme sonrasında gerçekleştirilen fizik tedavi ve rehabilitasyon ise hasarın kalıcı hale gelmesinin önlenmesinde kilit bir rol üstleniyor. Son yıllarda, inme tedavisinde ihtilal niteliğinde bir gelişme olan “robotik rehabilitasyon” çok ağır hastaların bile yine yürüyebilmelerini ve öbür uzuvlarını eskisi üzere kullanabilmelerini sağlıyor! Acıbadem Taksim Hastanesi’nde geçtiğimiz günlerde düzenlenen “Robotik Rehabilitasyon” söyleşisinde, doktorlar robot takviyeli fizik tedavi ve rehabilitasyon programının değerini anlatırken, bu tedaviyle sıhhatlerine kavuşan hastaları da tedavi süreciyle ilgili tecrübelerini paylaştılar.
Beyinde hasarlı dokuların misyonunu sağlıklı bölgeler üstleniyor
Hareket etme yeteneğimiz, beyindeki nöronların; inme ve beyin hasarı nedeniyle ziyan görmeleri yahut omurilik yaralanmaları sonucu omurilikten kaslara ulaşan sinyal yolunun kesilmesiyle bozulabiliyor. Beynimizin gördüğü hasardan sonra kendini toparlamaya ve güzelleştirmeye çalıştığı süreç ise aylarca sürebiliyor. Acıbadem Taksim Hastanesi Robotik Rehabilitasyon Merkezi’nden Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Cihan Aksoy, beyin ve hudut hücrelerinin güzelleşmesinin hasta inme geçirdikten çabucak sonra başladığını belirterek, “Ancak hasarlı bölgede düzelme çoğunlukla hudutlu kalıyor ve olağan işlevin tam düzelmesiyle sonuçlanmıyor. Bu nedenle, hasar gören beyin dokularının vazifesini beynin sağlıklı bölgeleri üstleniyor. Beyin, ziyan görmemiş hücreleri tekrar düzenleyerek ve yeni irtibatlar oluşturarak hasarı telafi etmeye çalışıyor” dedi.
Hareketler hudut sistemine yine öğretiliyor
İnme sonrasında yürüyemeyen, kollarını hareket ettiremeyen hastalarda Robotik rehabilitasyonun beynin yine öğrenme fonksiyonlarının süratli ve düzgün halde oluşmasını sağladığını belirten Prof. Dr. Cihan Aksoy, “Rehabilitasyonun amacı, her bir hasta için en uygun sonucu elde etmek maksadıyla nöroplastisiteden, yani beynin yapısal yahut fizyolojik değişikliklere uğrama yeteneğinden azamî seviyede yararlanmaktır. Robotik rehabilitasyon teknolojileri, belli hareketlerimizin ve günlük yaşantımızda yaptığımız olağan işlerimizin tekrar tekrar uygulanmasına imkan tanıyor. Bu sayede ağır etkilenmiş, yani hiç bacak yahut kol hareketi olmayan hastalarda bile beyin, hücrelerinin tekrar çalışmasını ve hareketleri tekrar öğrenmesini sağlıyor” diye konuştu.
Beynin tekrar güzelleşmesi için 4 kıymetli kural
Prof. Dr. Cihan Aksoy, tedaviden faal sonuç alınması için rehabilitasyon programına vakit kaybetmeden başvurmak gerektiğini belirterek, “Ayrıca, beynin tekrar güzelleşmesi için rehabilitasyonun dört değerli ayağı vardır. Bunlar; hastanın motivasyonu ve tedaviye olan inancı ile aile dayanağı, deneyimli multidisipliner bir grup, en uygun teknolojik takviye ve azamî güzelleşmeyi uyaran, ortalama 6 saat süren ağır ve kapsamlı bir programdır” diyerek kelamlarını tamamladı.
Çok ağır felçli hastada bile tekrar yürüme talihi yüzde 48 oranında artıyor!
Dünya nüfusu süratle yaşlanıyor ve yakın bir gelecekte 60 yaş ve üzerindeki nüfusun 2 milyarın üzerine çıkacağı öngörülüyor. Nüfusun yaşlanmasının bir tesiri olarak toplumda inme hastalığının görülme sıklığının da giderek arttığını söyleyen Acıbadem Taksim Hastanesi Robotik Rehabilitasyon Merkezi’nden Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç. Dr. Mustafa Çorum, günümüzde bu hasta kümesinde robotik rehabilitasyon programından son derece başarılı sonuçlar alındığına işaret ederek, “Öyle ki robotik rehabilitasyonla çok ağır inme geçirmiş hastalarda dahi yüzde 48 oranında tekrar yürüme mümkünlüğünü artırabiliyoruz. Kâfi ki hastalar umutlarını hiç yitirmesinler ve programlara sistemli olarak katılsınlar” diye konuştu.
Robot yardımıyla antrenmanlarda azamî fayda
Standart fizik tedavide hastalar yorulabildikleri için mühlet ve motivasyonun sınırlanabildiğini aktaran Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç. Dr. Mustafa Çorum, robot dayanaklı programın ise idmanların müddeti, tekrarı ve zorluğunda tedavinin yoğunluğunun artabileceği bir ortam sunduğunu anlatarak, “Örneğin, felçli hastalar kol hareketlerini çalıştırmak için seans içerisinde bir fizyoterapist ile 30 hareket tekrarı gerçekleştirirken, robot yardımıyla 1000’den fazla tekrar yapabiliyorlar. Klasik yolla günde en fazla 1,5 saat fizik tedavi alabiliyorken, robotik rehabilitasyonda günde 6 saate kadar fizyoterapistlerle birlikte çalışabiliyorlar” dedi.
Egzersizler sanal gerçeklik ekranında simüle ediliyor
Robotik Rehabilitasyon programının mesken ve toplumsal yaşantımızda gerçekleştirdiğimiz işleri taklit eden antrenmanları yapma imkanı sağladığını aktaran Doç. Dr. Mustafa Çorum, konuşmasına şöyle devam etti: “Robotik rehabilitasyonda vazifeler ekranda sanal gerçeklikle simüle edildiği için terapiler çok daha eğlenceli geçiyor. Makul hareketlerin yapıldığı bilgisayar oyunları dikkati sağlayarak hastaların antrenmanlara daha düzgün odaklanmalarına yardımcı oluyor. Hastalar, sanal ortamda yaratılmış görsel maksada yönelik kol yahut bacak hareketini görerek kendi hareketlerini düzeltebiliyorlar. Ayrıyeten hareketleri algılayan sensörler hastaya ikaz vererek hareketin düzgün yapılması için teşvik edebiliyor. Bu robotik aygıtlar hakikat hareketin her seferinde tam olarak tıpkı halde tekrarlanmasını ve bu sayede beynin kaslarını harekete geçirecek formda eğitilmesini sağlıyor.”
“Aynı devirde hem felç hem göğüs kanseriyle savaştım”
Söyleşiye katılarak kendi tedavisiyle ilgili bilgi veren 47 yaşındaki Seniha Terzi felç hikayesini şöyle anlattı: “Bir şirkette pazarlama müdürüyüm. Sıradan bir iş günüydü. Masamda çalışırken, bir an bardağı tutamadığımı hissettim. Kolumdaki hissizlik yalnızca bir-iki saniye sürmüş olsa da yüksek tansiyon hastası olduğum için çabucak tansiyonumu ölçtüm. Tansiyonum çok yüksek çıkınca ilacımı aldım ve hastaneye gittim. Tam hastaneden ayrılırken bir anda ayağımda inanılmaz bir güç kaybı oluştu, kolum da hiç hareket edemez hale geldi. ‘Felç geçiriyorsunuz, sizi çabucak yatırıyoruz’ dediler. Hastanede tedavi gördüğüm bir hafta boyunca kolumu hiç hareket ettiremedim, bacağımdaki güçsüzlük nedeniyle koltuk değneklerinden dayanak alarak yürüyebildim.”
Adeta oyun oynar üzereydim, hiç sıkılmadım
Hastanede klasik fizik tedavi usulü uygulandığını ve taburcu olduğunun sonraki günü Robotik Rehabilitasyon Merkezi’nde seanslara başladığını belirten Seniha Terzi, “Tam 35 seans her gün işe masraf üzere hastaneye gittim; tüm gün süren ağır bir programa girdim. Lakin hiç klasik bir fizik tedavi üzere değildi. Oyun oynar üzereydim. Tıpkı hareketi 10 sefer yapsanız sıkılırsınız. Lakin hareketleri robotla birlikte yapınca hiç sıkılmadan tekrarlıyorsunuz. Kendimle yarıştığım, puan topladığım ve her gün kendimi biraz daha geçtiğim bir programdı” dedi.
Artık hayatıma kaldığım yerden devam ediyorum
Tedavisine devam ederken göğüs kanserine de yakalandığını öğrenince vakit kaybetmeden ameliyat olduğunu belirten Seniha Terzi, bu nedenle fizik tedaviye bir hafta orta verdiğini anlatarak, “Beni göğüs kanserinden daha çok inme zorladı aslında. Ben çalışan, sporunu yapan ve seyahat eden çok etkin bir insandım, birden hayatım kısıtlanmış, neredeyse hiçbir şey yapamaz hale gelmiştim. Bu süreçte hekimim, sıhhat işçisi, ailem ve arkadaşlarım beni daima motive ettiler. Hem azmim hem etrafımdaki insanların büyük takviyeleri sayesinde tedaviden başarılı sonuç aldım. Artık çarçabuk elimi ve kolumu hareket ettiriyor, yürüyebiliyor; hayatıma kaldığım yerden etkin bir biçimde devam ediyorum” diyerek noktaladı kelamlarını.
“Yeniden yürüyebilmek çok büyük mutluluk”
Söyleşiye katılarak tecrübelerini anlatan 63 yaşındaki Sevim Çakmak, bir gece uykusundan uyandığında sağ kolunun tamamını kaplayan hissizliği fark ettiğini söyledi. Apar topar hastaneye kaldırılan Sevim Çakmak’a yarım saat içinde tüm tetkikler yapılmış ve beyin kanaması tanısı konulmuş. Son 3 aydır ağırlaştırılmış nöro-rehabilitasyon tedavisi gören Sevim Çakmak, “En başından beri şuurum yerindeydi. Hiçbir vakit ‘ben artık yürüyemeyeceğim’ üzere ümitsizliğe düşmedim. Kolumun sağ tarafını hiç kullanamıyordum. Bugün pek çok işimi halledebiliyorum. Fizik tedavimi hiç aksatmıyorum. Üstelik sıkılmıyorum da. Tedavi sürecinde bilgisayar oyunu oynuyorum. Kuşları yakalıyorum, sonra ondan çıkıp öteki oyunlara giriyorum. Uzun ortadan sonra takviyesiz tekrar yürüyebilmek çok büyük mutluluk” dedi. (BSHA / Bilim ve Sıhhat Haber Ajansı)
