Foreks – TÜRKONFED Yönetim Kurulu Lideri Süleyman Sönmez, 27 Haziran Dünya KOBİ Günü münasebetiyle yaptığı açıklamada, yılın birinci yarısında KOBİ’lerin yaşadığı en temel sorunun finansmana erişim olduğunu söyledi.
Bu hususun ekonomik büyümenin yanı sıra toplumsal refah açısından da kritik bir sıkıntı haline geldiğine dikkat çeken Sönmez, beş unsurluk tahlil tekliflerini paylaştı.
Dünyadaki KOBİ’lerin de misal sıkıntılarla gayret ettiğini tabir eden Sönmez, Türkiye’nin dijitalleşme, yeşil dönüşüm ve inovasyon siyasetleriyle uyumlu bir KOBİ stratejisi ile global dönüşüme öncülük etme fırsatı olduğunu da belirtti.
TÜİK’in son olarak geçtiğimiz yıl sonu açıkladığı datalara nazaran 2023 yılında Türkiye’deki toplam teşebbüslerin yüzde 99,7’sini 3,7 milyon KOBİ oluşturdu.
Bu işletmeler istihdamın yüzde 70,5’ini, üretim bedelinin yüzde 41,6’sını, faktör maliyetiyle katma kıymetin ise yüzde 40,1’ini oluşturdu. Dünya genelinde de işletmelerin yüzde 90’ından fazlası KOBİ ölçeğinde faaliyet gösteriyor. Bu işletmeler, gelişmekte olan ülkelerdeki istihdamın yüzde 70’ini yaratıyor. Mevcut datalar hem Türkiye’de hem de dünyada, sürdürülebilir büyümenin temel aktörlerinin KOBİ’ler olduğunu gösteriyor.
Çatısı altındaki 31 federasyon ve 340 dernek üzerinden 100 bini aşkın şirketi temsil eden, tıpkı vakitte 55 milyon çalışanı temsil eden Avrupa KOBİ Birliği’nin (SMEunited) üyesi olan Türk İş Dünyası Konfederasyonu’nun (TÜRKONFED) Yönetim Kurulu Lideri Süleyman Sönmez, 27 Haziran Dünya KOBİ Günü münasebetiyle yılın birinci yarısına dair değerlendirmelerde bulundu. KOBİ’lerin en büyük sıkıntısının finansmana erişim olduğunu söyleyen Sönmez, bu sorunu oluşturan nedenleri ve tahlil tekliflerini anlattı.
“KOBİ’ler günlük nakit akışını sürdürmekte dahi zorlanıyor”
TÜRKONFED’in alanda yürüttüğü çalışmalar ve yaptığı anketlere nazaran geçen yıl her dört işletmeden üçünün finansmana erişimde zahmet yaşadığını, her iki işletmeden birinin de bu nedenle iş hacmini daraltmak zorunda kaldığını hatırlatan Sönmez, “Bu yılın birinci yarısında da emsal bir tabloyla karşı karşıya kaldık. Farklı coğrafyalarda devam eden savaşlar, tansiyonlar, Trump periyoduyla yükselen ticaret savaşları, finansal daralma, yüksek enflasyon ve siyasi gelişmelerin oluşturduğu çoklu kriz ortamı, geçtiğimiz yıl olduğu üzere bu yıl da işletmelerin omuzlarına önemli bir yük bindirdi. Enflasyonun öngörülemez boyutlara ulaşması, işletmelerin maliyet hesaplarını zorlaştırdı ve fiyatlama düzeneklerini sekteye uğrattı. Bu belirsizlik ortamında bir de finansmana erişimin kısıtlanması, KOBİ’lerin günlük nakit akışı idaresini sürdürmekte dahi zorlanmasına yol açtı. Sonuçta KOBİ’ler büyümeye değil, hayatta kalmaya çalışıyor” dedi.
“Sorunun kaynağı yüksek faiz, teminatlar ve yapısal faktörler”
Sönmez, KOBİ’lerin yaşadığı temel finansman meselelerini üç ana başlıkta şöyle özetledi; “KOBİ’lerin finansmana erişememesinin en önemli nedeni, yüksek faiz oranları ve kredi maliyetleri. Krediye erişim teknik olarak mümkün olsa da faiz oranları nedeniyle işletmeler bu kaynakları kullanamıyor. Bu durum bilhassa kısa vadeli nakit muhtaçlığını karşılamaya çalışan küçük ölçekli işletmeler için hayati bir pürüz oluşturuyor. Bir başka mevzu ise teminat sorunu. Bankalar, bilhassa yeni teşebbüsler yahut bölgesel işletmeler için yüksek teminatlar talep ediyor. Taşınır varlıklar, gelecekteki fatura gelirleri yahut ihracat potansiyeli, teminat olarak kabul edilmiyor. Bu da birçok yenilikçi teşebbüsün finansal sistem dışında kalmasına neden oluyor. Üçüncü değerli sorun ise KOBİ’lerin kredi değerliliğini etkileyen yapısal faktörler. Kayıt dışılığın hala devam etmesi, finansal okuryazarlığın hudutlu olması, şeffaf bilanço hazırlama marifetlerinin eksikliği üzere nedenlerle birçok KOBİ, finansal kuruluşların gözünde ‘riskli’ kategoride yer alıyor.”
5 unsurluk tahlil önerisi
KOBİ’lerin finansmana erişimini kolaylaştırmak için hem kamu hem de özel dal nezdinde atılması gereken somut adımlar olduğunu söz eden Sönmez, beş unsurluk tahlil tekliflerini şöyle sıraladı:
1- Kredi düzeneklerinin çeşitlendirilmesi: Klasik bankacılığın ötesine geçen fintek tahlilleri, kitle fonlaması, mikrofinans, risk sermayesi üzere finansman modelleri desteklenmeli. Bilhassa üretim yapan KOBİ’ler için maksatlı ve düşük faizli yatırım kredileri tasarlanmalı. Kalkınma bankalarının ve KGF’nin bu süreçte daha etkin rol üstlenmesi sağlanmalı.
2- Teminat yapısının esnetilmesi: Taşınır teminat rejimi, bilhassa yeni teşebbüsler ve teknoloji firmaları için fonksiyonel hale getirilmeli. İhracat potansiyeli, sipariş mukaveleleri, alacaklar ve fatura gelirleri üzere ‘geleceğe dönük’ varlıklar teminat olarak kabul edilmeli.
3- KOBİ’lerin finansal okuryazarlık ve kurumsallaşma seviyesinin artırılması: Kolay muhasebe sistemleriyle çalışan küçük işletmelerin finansal raporlama ve krediye hazırlık süreçlerine takviye verilmeli.
4- Makroekonomik istikrar ve öngörülebilirlik: Finansmana erişimin kolaylaşması ve risk primlerinin düşmesi için öngörülebilir ve dengeli makroekonomik siyasetler hayata geçirilmeli. Bununla birlikte hem dışa bağımlı üreticilerin maliyetlerindeki artışı hem de bankaların kredi verme iştahının azalmasını önlemek için TL’nin bedelindeki çok dalgalanmalara karşı tedbir alınmalı.
5- Bölgesel farklılıkların gözetildiği finansal programlar: Anadolu’daki KOBİ’ler, büyük kentlerdeki işletmelere kıyasla daha hudutlu kaynaklara erişiyor. Bu nedenle bölgesel kredi programları daha kapsayıcı hale getirilmeli. Mevcut teşvik ve hibeler sadeleştirilmeli, e-devlet üzere tek pencere sistemi yapılar ile erişilebilirliği artırılmalı.
“Destek paketlerinin ulaşmasını bekliyoruz”
KOBİ’lerin karşı karşıya olduğu acil sıkıntılara karşı bir KGF paketi hazırlanmasını olumlu bulduklarını açıklayan Sönmez, “Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in açıkladığı yeni dayanak paketlerinin de en kısa müddette KOBİ’lere ulaşmasını bekliyoruz. Fakat bu paketlerin büyüklüğü ve faydalanacak firmaların seçilme biçimi de büyük ehemmiyete sahip. Öte yandan bu stil nefes aldırıcı uygulamalar yararlı olsa da uzun vadeli kalkınma amaçlarımıza ulaşabilmek için temel ve yapısal problemlerimizi çözme iradesinden uzaklaşmamamız gerekiyor” diye konuştu.
“Küresel dönüşüme öncülük etme fırsatımız var”
Türkiye’de olduğu üzere dünya genelinde de KOBİ’lerin potansiyelinin önündeki en büyük mahzurun finansmana erişim olduğuna dikkat çeken Sönmez, “Dünya Bankası datalarına nazaran, KOBİ’lerin karşı karşıya olduğu yıllık finansman açığı 5 trilyon doları aşıyor. Avrupa Birliği’nde ve OECD ülkelerinde son periyotta KOBİ’lere yönelik özel finansman takviyeleri, dijitalleşme programları ve yeşil dönüşüm siyasetleriyle birlikte KOBİ’lerin dönüşüm süreçleri hızlanıyor. Türkiye olarak bizim de bu global dönüşüme ayak uydurmak, hatta öncülük etmek üzere bir fırsatımız var. Dijitalleşme, yeşil dönüşüm ve inovasyon siyasetleriyle uyumlu bir KOBİ stratejisi, ülkemizin ekonomik geleceğini şekillendirecek temel taşlardan birini oluşturuyor. Fakat bu stratejinin hayata geçebilmesi için yalnızca vizyona değil, tıpkı vakitte güçlü bir uygulama siyaseti, finansman altyapısı ve türel çerçeveye de gereksinim var” açıklamasında bulundu.
