Foreks – Türkiye Bankalar Birloiği (TBB) Yönetim Kurulu Lideri Alpaslan Çakar, Türkiye Bankalar Birliği tarafından, bölgesel iş birliğinin güçlendirilmesi ve sektörel kapasitenin geliştirilmesi hedefiyle gerçekletirilşen “Ödeme Sistemleri Zirvesi”nin açılış konuşmasını gerçekleştirdi.
Çakar, konuşmasında şu sözlere yer verdi:
“Ödeme sistemlerinin önemi
Ödeme sistemleri alt yapısı, iktisadın parasallaşması ve finansal dal ile bütünleşmesi için çok değerli bir role sahiptir. Bu nedenle ödeme sistemleri finansal istikrarın temel bileşenlerindendir. Sağlıklı işleyen bir iktisadın temel taşlarından bir tanesi paraya duyulan inançtır. İtimat, paranın değişim işlevinin en verimli formda yerine getirilmesiyle bağlantılı olup, mahallî ve global ticaretin sürdürülmesinde kritik bir değere sahiptir. Bu nedenle; ödeme sistemleri yerelde ve milletlerarası alanda misal kurallarla düzenlenir, denetlenir ve standartlar daima gözden geçirilir.
Ticaretin, yatırımın ve büyümenin sürdürülebilirliği, faal ve muteber ödeme altyapıları üzerine inşa edilmektedir. Hudut ötesi ticaretin artması, e-ticaretin yaygınlaşması ve finansal teknolojilerdeki yenilikler, ödeme sistemlerinin geliştirilmesinin ehemmiyetini her geçen gün artırmaktadır.
Hızlı, inançlı ve uygun maliyetli ödeme tahlilleri, bireylerin ve işletmelerin ekonomik faaliyetlere daha aktif bir biçimde iştirakini sağlamaktadır. Ödeme sistemleri yalnızca finansal süreçleri kolaylaştırmıyor; birebir vakitte finansal kapsayıcılığı arttırıyor, kayıt dışı iktisatla gayrete dayanak sağlıyor ve dolandırıcılıkla çaba üzere değerli sosyo-ekonomik amaçlara ulaşmada kritik bir rol oynuyor.
Ödeme sistemlerinin tarihi, nakit temelli sistemlerden başlayarak; çekler, kredi kartları ve banka kartları üzere fizikî araçların yaygınlaşmasıyla kıymetli evrimler geçirmiştir. Son devirde; internet bankacılığı, taşınabilir ödemeler, temassız teknolojiler ve kripto varlıklar üzere yenilikçi tahliller, ödeme alışkanlıklarımızı ve beklentilerimizi tekrar şekillendirmektedir.
Bu dönüşümün en değerli etkenlerinden bir tanesi, finansal teknoloji (FinTech) şirketlerinin yükselişidir. FinTech’ler, klâsik finans kuruluşları ile birlikte kullanıcı odaklı, süratli ve maliyet açısından daha avantajlı tahliller sunmaktadır. Blokzincir teknolojisi, yapay zeka ve büyük data analitiği üzere yenilikçi teknolojiler de ödeme sistemlerinin geleceğini etkileyen kritik alanlardır.
Türkiye’nin Ödeme Sistemlerine Katkıları
Türkiye olarak, ödeme sistemlerinin kıymetinin farkındayız ve bu alandaki gelişmeleri yakından takip ediyoruz. Ülkemiz; genç ve dinamik nüfusu, gelişmiş teknoloji altyapısı, yaygın üretim ve yatırım ağı, inovasyona açık yaklaşımıyla ödeme sistemleri alanında değerli bir potansiyele sahiptir. Bankacılık bölümümüz, teknolojiye yaptığı yatırımlar ve sunduğu yenilikçi eser ve hizmetlerle ödeme sistemleri alanında kıymetli bir paydaş pozisyonundadır.
Dijital tahliller ile ödeme sistemlerini muvaffakiyetle entegre eden finansal kuruluşlarımız, en düzgün müşteri tecrübesini sağlama konusunda dünyaya örnek teşkil edecek düzeydedir. Dijital cüzdanlar, gömülü finans tahlilleri, servis bankacılığı uygulamaları ve platformlar, ödemeleri en sürtünmesiz düzeye taşımaktadır. Öte yandan, ülkemizde toplam alışveriş harcamaları içerisinde e-ticaretin hissesi 2025 yılı itibariyle %30’un üzerine çıkmıştır.
Son yıllarda taşınabilir ödemeler, temassız ödemeler ve anlık ödeme sistemleri ivme kazanmıştır. Bankalarımızın yanı sıra lisanslı ödeme kuruluşlarının da kesime girmesiyle rekabet artmış ve kullanıcıların tercihlerine uygun, çeşitli ve makul maliyetli ödeme seçenekleri sunulmuştur.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından hayata geçirilen FAST (Fonların Anlık ve Daima Transferi) sistemi, ödeme sistemlerimizde kıymetli bir dönüm noktası olmuştur. FAST, 7/24 anlık para transferi imkanı sunarak hem bireylerin hem de işletmelerin finansal süreçlerini büyük ölçüde kolaylaştırmıştır.
FAST sisteminin tamamlayıcısı olan Kolay Adresleme Sistemi (KOLAS), kullanıcıların IBAN’larını kolay hatırlanabilen bilgilerle eşleştirerek para transferlerini daha süratli ve pratik hale getirmiştir.
Merkez Bankası uyumunda geliştirilen TR Karekod uygulaması, tüm ödeme sistemlerine entegre edilebilen, ulusal bir karekod altyapısı sunmaktadır. Karekodlu ödemelerdeki artış, sistemin aktifliğini gözler önüne sermektedir.
Açık bankacılık uygulamaları ve API entegrasyonları da yaygınlaşmaktadır. Bu gelişmeler, farklı finansal hizmet sağlayıcılarının iş birliğini teşvik ederek yenilikçi ve kullanıcı odaklı tahlillerin ortaya çıkmasına imkan sağlamaktadır. Merkez Bankamızın öncülüğünde TROY üzere yerli ve ulusal ödeme sistemlerinin faal kullanılması için değerli adımlar atılmaktadır.
Ödeme Sistemlerinin Geleceği
Ödeme sistemlerinin geleceği; teknolojik inovasyonlar, değişen tüketici beklentileri, düzenleyici çerçeveler ve rekabet tarafından şekillenecektir. Önümüzdeki devirde;
• Nakit kullanımının azalmaya devam etmesi ve dijital ödeme yollarının yaygınlaşması beklenmektedir.
• FAST üzere sistemlerin global ölçekte daha da yaygınlaşması öngörülmektedir.
• Akıllı telefonların ve taşınabilir uygulamaların ödeme süreçlerindeki rolü artacaktır.
• Yüz tanıma, parmak izi üzere biyometrik teknolojiler ödeme süreçlerinde daha yaygın hale gelecektir.
• Veri paylaşımı ve API entegrasyonları yaygınlaşacaktır.
• Dijital paraların kullanımı yaygınlaşacaktır.
• Güvenli ödeme altyapılarının oluşturulması daha da kritik hale gelecektir.
Sonuç:
Bu toplantı, ödeme sistemlerinin son durumuna ve geleceğine dair değerlendirmeleri yapmak için kıymetli bir fırsat sunmaktadır. Türkiye Bankalar Birliği olarak, ödeme sistemlerinin geliştirilmesi, ilgili paydaşlar ve memleketler arası işbirliklerinin güçlendirilmesi için çalışmalarımıza devam edeceğiz. Deneyimlerimizi bölge ülkelerimiz ile paylaşmaya hazırız. Toplantının, dalımızın dijitalleşme seyahatinde yeni fikirlerin filizlenmesine ve daha kapsayıcı, sağlam bir finansal ekosistem inşa etmemize katkı sağlamasını temenni ediyorum.
Sözlerime burada son verirken; katkı sağlayan tüm kurumlara, oturum yöneticilerimize ve konuşmacılarımıza, kıymetli konuklarımıza teşekkür ediyor, başarılı, verimli ve yararlı bir toplantı olmasını diliyorum.
