Foreks – Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu yayımlandı. Raporda, enflasyonun ana eğiliminin nisan ayında yükseldiğinin izlendiği kaydedildi.
TCMB, TÜİK tarafından yayımlanan mevsimsel tesirlerden arındırılmış dataların kullanıldığı Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporunda, “Yıllık enflasyon güç ve temel mal kümelerinde artarken, başka kümelerde düşüş kaydetmiştir. Aylık bazda fiyat artışıyla öne çıkan kümeler güç ve temel mal olmuştur. Güç kümesi fiyat artışını mesken tarifelerindeki düzenlemeyi takiben elektrik kalemi sürüklemiştir. Milletlerarası ham petrol fiyatlarındaki düşüşün kur gelişmeleri ile büyük ölçüde dengelenmesi sonucu bir ölçü gerileyen akaryakıt fiyatları, aylık güç kümesi enflasyonunu sınırlamıştır.” denildi.
Nisan ayı raporunda ayrıyeten şu sözlere yer verildi:
“Tüketici fiyatları nisan ayında yüzde 3,00 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 0,24 puan gerileyerek yüzde 37,86 olmuştur.
Son devirde Türk lirasında gerçekleşen bedel kaybının tesiri, güçlü tüketim malları başta olmak üzere, temel mal fiyatları üzerinde hissedilmiştir. Ayrıyeten, giysi ve ayakkabı alt kümesinde dönem geçişine bağlı fiyat artışı evvelki yıllardan daha güçlü gerçekleşmiş ve aylık temel mal enflasyonunu yükselten bir öbür öge olmuştur. Besin kümesi fiyat artışı bir evvelki aya kıyasla yavaşlarken, bu gelişmede zerzevat fiyatlarındaki düzeltme kıymetli rol oynamıştır. Hizmet kümesinde aylık fiyat artışı bir evvelki aya kıyasla bir ölçü yükselirken, bu gelişmede bayram tesiriyle bariz fiyat artışı sergileyen ulaştırma hizmetleri ile birlikte kırmızı et fiyat gelişmelerinin yansımalarının hissedildiği lokanta-otel alt kümesi öne çıkmıştır.
Aylık üretici enflasyonu bir evvelki aya kıyasla yükselirken, yıllık üretici enflasyonundaki düşüş eğilimi korunmuştur. Mevsimsellikten arındırılmış B ve C endekslerinin aylık artışları güçlenmiş, lakin yıllık artış oranları gerilemeye devam etmiştir.
Tüm göstergeler birlikte değerlendirildiğinde, enflasyonun ana eğiliminin nisan ayında yükseldiği izlenmiştir.
Değerlendirmeler
Nisan ayında tüketici fiyatları yüzde 3,00 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 0,24 puan azalarak yüzde 37,86 düzeyine gerilemiştir. B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,18 ve 0,30 puan azalarak yüzde 36,81 ve yüzde 37,12 olarak gerçekleşmiştir.
Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, güç ve temel mal kümelerinin katkıları bir evvelki aya kıyasla sırasıyla 0,45 ve 0,35 puan artarken; hizmet, alkol-tütün-altın ile besin ve alkolsüz içecekler kümelerinin katkıları sırasıyla 0,40, 0,34 ve 0,30 puan azalmıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış bilgilerle aylık artışlar, tüketici fiyatlarında bir evvelki aya kıyasla yataya yakın seyrederken, B ve C endekslerinde güçlenmiştir. B endeksini oluşturan kümelerde, temel mal ve işlenmiş besinde besbelli olmak üzere, fiyat artışlarının yükseldiği gözlenmiştir. TCMB bünyesinde takip edilen göstergeler, nisan ayında enflasyonun ana eğiliminde aylık bazda yükselişe, üç aylık ortalamalar olarak ise yataya yakın bir seyre işaret etmiştir.
Hizmet kümesinde aylık fiyat artışı yüzde 3,00 oranında gerçekleşmiş, küme yıllık enflasyonu 1,74 puan azalarak yüzde 54,60 olmuştur. Yıllık enflasyon haberleşme başta olmak üzere tüm alt kümelerde gerilemiştir. Aylık bazda ise bayram tesiriyle fiyatları yüzde 5,75 oranında yükselen ulaştırma hizmetleri dikkat çekmiştir. Bu gelişmede, karayolu ile şehirlerarası yolcu nakliyatı (yüzde 13,22) ve havayolu ile yolcu taşımacılığındaki (yüzde 42,10) besbelli yükselişler tesirli olmuştur. Kira aylık enflasyonu, son iki aydır gözlenen zayıflama eğilimini mukavele yenileme oranındaki düşüşün de tesiriyle devam ettirerek yüzde 3,20 olarak gerçekleşmiştir. Ocak ayı sonrasında yavaşlayan lokanta-otel kümesi aylık enflasyonu nisan ayında hem yiyecek hem de konaklama hizmetleri kaynaklı yükselmiştir. Yiyecek hizmetleri üzerinde kırmızı et fiyatlarının, konaklama hizmetlerinde ise Türk lirasındaki kıymet kaybının yansımaları hissedilmiştir. Eğitim hizmetlerinde yüzde 2,28 ile yılın başından bu yana gözlenen en düşük aylık artış oranı kaydedilmiştir. Haberleşme kümesinde ise aylık enflasyon yüzde 0,38 ile ölçülü seyretmeye devam etmiştir.
Nisan ayında, temel mal kümesi fiyatları Türk lirasındaki zayıflamanın tesiriyle yüzde 3,74 oranında artmış, küme yıllık enflasyonu 0,89 puan yükselerek yüzde 20,28 olmuştur. Yıllık enflasyon öteki temel mallar alt kümesinde gerilerken güçlü mal ile giysi ve ayakkabı alt kümelerinde yükselmiştir. Güçlü tüketim mallarında fiyat artışı yüzde 3,43 ile evvelki aya kıyasla değerli ölçüde güçlenmiştir. Bu gelişmede kur geçişkenliği yüksek olan araba kalemindeki fiyat artışı (yüzde 4,68) öne çıkmıştır. Mobilya kümesinde da yüksek bir aylık artış (yüzde 4,42) izlenirken, beyaz eşya fiyatlarının nisan ayında görece yatay seyretmesi dikkat çekmiştir. Son beş aydır düşüş kaydeden giysi ve ayakkabı fiyatları dönem geçişine bağlı olarak aylık bazda yüzde 6,57 ile son yıllardaki tarihi nisan ayı eğiliminin üzerinde bir artış göstermiştir. Başka temel mallarda da aylık enflasyon yüzde 2,38 ile bir evvelki aya kıyasla yükselmiştir.
Enerji fiyatları nisan ayında yüzde 4,32 oranında yükselmiş, küme yıllık enflasyonu 6,13 puan artarak yüzde 48,11 olmuştur. Son Kaynak Tedarik Tarifesi uygulaması çerçevesinde endekse günlük olarak yansıyan elektrik fiyatları, mesken elektrik tarife ayarlaması nedeniyle nisan ayında yüzde 20,80 oranında artarken, kelam konusu ayarlamanın mayıs ayına sarkan tesirinin olacağı not edilmelidir. Öbür taraftan, akaryakıt fiyatları, Türk lirasındaki paha kaybına karşın memleketler arası ham petrol fiyatlarındaki bariz düşüşün tesiriyle yüzde 0,36 oranında gerilemiştir. Bu periyotta şebeke suyu fiyatları aylık yüzde 1,66 oranında yükselmiştir.
Nisan ayında, besin ve alkolsüz içecekler kümesi fiyatları yüzde 2,01 oranında yükselmiş, bu kümede yıllık enflasyon 1,03 puan azalışla yüzde 36,09 oranında gerçekleşmiştir. Yıllık enflasyon, işlenmemiş besin alt kümesinde 2,51 puan düşüşle yüzde 37,06, işlenmiş besinde ise 0,39 puan yükselişle yüzde 35,35 olmuştur. Nisan ayında işlenmemiş besin fiyatları taze meyve (yüzde 19,84), kırmızı et (yüzde 5,92) ve yumurta (yüzde 7,19) kalemlerindeki yüksek artışa rağmen, zerzevat fiyatlarında gerçekleşen düzeltme (yüzde -17,32) kaynaklı olarak görece ölçülü seyretmiştir. İşlenmiş besin alt kümesi fiyatları ise nisan ayında yüzde 2,04 oranında yükselmiştir. Bu gelişmede, büyük ölçüde ekmek ve tahıllar, katı-sıvı yağlar, konserve işlenmiş zerzevat eserleri ve şekerleme-çikolata kalemleri tesirli olmuştur.
Yurt içi üretici fiyatları nisan ayında yüzde 2,76 oranında artmış, yıllık enflasyon yüksek bazın tesiriyle 1,00 puan düşerek yüzde 22,50’ye gerilemiştir. Bu devirde ana sanayi kümeleri prestijiyle; sermaye, orta malı, dayanıksız tüketim, sağlam tüketim malı (mücevherat hariç) ve güç kümelerindeki fiyat artışları sırasıyla yüzde 3,69, yüzde 3,08, yüzde 2,78, yüzde 1,36 ve yüzde 0,61 olmuştur. Aylık fiyat gelişmeleri bölümler bazında incelendiğinde ise öbür mamul eşyalar, metal cevherleri, kâğıt ve kâğıt eserleri, motorlu kara taşıtları ve tütün eserleri fiyat artışlarıyla öne çıkan alt kümeler olmuştur.”
https://news-files.foreks.com/attachment/2025-05-06/1746543973357_NisanAyFiyatGelimeleri.pdf
