Foreks – TÜSİAD, Türkiye iktisadının temel ihracat pazarlarındaki maliyet bazlı rekabet kurallarının daha gerçek anlaşılması, rekabet dinamiklerinin bilgi temelli tartışılması ve buradan yola çıkılarak siyaset tekliflerinin oluşturulması emeliyle hazırlanan “TÜSİAD Maliyet Bazlı Rekabet Gücü Endeksi (TÜSİAD-RGE)” çalışmasını kamuoyu ile paylaştı.
2015 yılının birinci çeyreğinden başlayarak hazırlanan ve sonuçları her çeyrek sonunda açıklanacak olan endeksin tanıtım toplantısı bugün gerçekleştirildi.
Toplantıda bir konuşma yapan, TÜSİAD Başkanı Orhan Turan, “Hızla değişen dünyanın yarattığı belirsizlikler hem şirketlerin hem de ülkelerin gelecek öngörüsünde bulunmasını ve karar almasını zorlaştırıyor” dedi.
Turan konuşmasında şunları söyledi:
“Küresel iktisatta büyük belirsizliklerin ve değişimlerin olduğu bir süreçten geçiyoruz. Globalleşmenin biçimi değişiyor, ülkeler korumacılık tedbirleriyle içlerine kapanıyor, gümrük vergilerinin artışıyla memleketler arası ticaret yavaşlıyor, tedarik zincirlerinde bölgeselleşme eğilimleri güçleniyor, jeopolitik riskler ise günden güne artıyor. Neredeyse 100 yıl evvel milletlerarası işbirliğini güçlendirmek için kurumlar kurulmasına öncülük eden ülkeler, bugün birebir kurumların etkisizleşmesine neden oluyor. Süratle değişen dünyanın yarattığı belirsizlikler hem şirketlerin hem de ülkelerin gelecek öngörüsünde bulunmasını ve karar almasını zorlaştırıyor.
Öte yandan, teknoloji çok süratli bir formda gelişirken, uzunca bir müddettir kabul ettiğimiz iş modelleri de değişime uğruyor. En büyük ekonomik ortağımız olan Avrupa Birliği, son yıllarda giderek daha değerli hale gelen teknolojik ihtilalin ana aktörlerinden biri olamadı. Draghi Raporu’nda da gördüğümüz üzere, rekabet güçlerini geri kazanabilmek ve ABD ve Çin’le tekrar yarışabilmek için verimliliklerini arttırmanın yollarını arıyorlar. Büyüme modellerini değiştirmeye çalışıyorlar.
Küresel iktisatta rekabetin çerçevesi tekrar belirleniyor. Bütün bu gelişmeler, bundan sonrasında daha sağlam ve daha rekabetçi bir iktisat yaratmanın değerini arttırıyor. Münasebetiyle global bazda rekabet şartlarını gerçek teşhis etmek, geçmişe kıyasla bugün çok daha kıymetli hale gelmiş durumda.
ABD idaresinin uygulamaya başladığı gümrük vergileri, önümüzdeki birkaç yıl global iktisat için en önemli risklerden biri olarak ön plana çıkıyor. Öte yandan; coğrafik pozisyonu, altyapı yatırımları ve sofistike özel bölümüyle Türkiye, gerçek adımları atarak AB üzere ortaklarıyla ekonomik entegrasyonunu derinleştirebilir ve global kıymet zincirlerindeki pozisyonunu güçlendirebilirse, mümkün ticaret savaşlarından avantajlı çıkan ülkelerden biri olabiliriz.
Küresel iktisatta rekabeti belirleyen ögeler yapay zeka önderliğinde şekilleniyor. Giderek gelişen yapay zeka ve ilişkili yeni teknolojilerin üretime entegre edilmesi ve verimliliğin arttırılması için önemli bir yarış kelam konusu. Biz de önümüzdeki devirde dijitalleşmeye, insan kaynağına, eğitime, markaya yatırım yaparak verimliliğimizi arttırmalıyız. Tıpkı vakitte, dallarımızın maliyet yapısını gerçek tahlil ederek nasıl rekabetçilik avantajı kazanabileceğimize de baş yormalıyız.
Ülkemizin dünya ihracatından aldığı hisse 2024 itibariyle %1,08 seviyesine geldi. Ekonomimizin potansiyelinin çok daha yüksek olduğunu biliyoruz. Önümüzdeki devirde dış ticaretimize dair gerçek siyasetler inşa ederek ve yanlışsız alanlara yatırımla global ticaretten aldığımız hissesi yükseltebiliriz. Bunun için de salt ihracatımızı ya da yurt içindeki maliyet süreçlerini tartışmamız kâfi olamıyor; değerli pazarlarımızda rakiplerimiz nasıl avantajlı pozisyona geçiyor, onların maliyet süreçleri nasıl şekilleniyor, tüm bunları hakikat tahlil etmemiz gerekiyor.
Buradan hareketle, bugün tanıtacağımız endekste, Türkiye’nin maliyet bazlı rekabet gücüne dair kapsamlı ve ayrıntılı bir bilgi seti üzerinde çalışıldı. Ülkemizin imalat sanayi dallarının ana ihracat pazarlarında, rakip ülkelerimizle mukayeseli olarak dört üretim maliyeti -ara malı, güç, işgücü ve finansman maliyeti- incelendi. Böylelikle vakit içinde maliyet bazlı rekabet dinamiklerimizin rakiplerimiz karşısında nasıl değiştiği ayrıntılı tahlil edildi. Emsal biçimde, hangi kalemlerin rekabetçiliğimiz üzerinde ne boyutta tesirli olduğunu da manaya fırsatımız oluyor.
Birazdan panelde değerli konuşmacılarımız, bu çalışmanın metodolojisi ve yorumlanmasına dair detaylı bilgileri ve birinci bulguları bizlerle paylaşacak. Endeksi önümüzdeki devirde de her çeyrekte yayınlamaya devam edeceğiz. Bu kıymetli çalışma bize, Türkiye’nin ihracat pazarlarında rekabet koşullarının ne durumda olduğunu data temelli ölçme imkanı verecek. Bu çalışmanın, maliyet bazlı rekabet gücümüze katkı sağlayacak siyaset teklifleri geliştirmeye yardımcı olacağına da inanıyoruz. Birazdan yapılacak tanıtım ile endeksimizi ekonomistlerin, iş insanlarının, akademisyenlerin ve kamuda siyaset yapıcıların istifadesine sunmuş olacağız.
Endeks; Saha Analytics Danışmanlık tarafından üretildi, bu çalışmada TÜSİAD’ın danışmanlığı Prof. Dr. Hakan Kara tarafından yürütüldü. Kendilerine çok teşekkür ediyorum. Panelde yer alacak SAHA Analytics yetkilileri Oğuz Atuk ve Gurur Saygılı’ya, Prof. Dr. Hakan Kara’ya, TÜSİAD başekonomistimiz Gizem Öztok Altınsaç’a ve bu çalışmada tüm emeği geçenlere teşekkür ediyorum.”
