Von der Leyen, Avrupa Parlamentosu (AP) Genel Heyetinde AB’nin Çin ile münasebetlerinde dengeli bir strateji geliştirmesi konusunda düzenlenen oturumda konuştu.
Nisan başında Çin’e Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile eş vakitli düzenlediği ziyaretinden edindiği izlenimlere değinen von der Leyen, bu ülkenin tarihine, kültürüne ve toplumuna hayranlık duyduğunu söyledi.
Von der Leyen, ziyaretin Brüksel’in iletisini Pekin’e iletmek için yararlı olduğunu, yanlış anlamaları azaltarak diplomasi yoluyla riski azaltma gayretlerinin temel bir modülü olarak görülmesi gerektiğini anlatarak “Pekin’de ekonomik, toplumsal, siyasi ve bilimsel bağlarımızı koparmak istemediğimizi belirttim.” dedi.
AB Kurulu Lideri von der Leyen, Çin ile “ayrışmak” yerine, bağlantıların kimi kıymetli ve hassas kısımlarını riskten arındırmak için çalışmaya gereksinim olduğuna işaret etti.
Siyasi gerginlikler
Bunun başlangıç noktasının Çin ile bağlarda riskler ve fırsatların net formda belirlenmesi olacağının altını çizen von der Leyen, Çin’in genel stratejik duruşunun son yıllarda sertleştiğini, bunun örneklerinin Güney ve Doğu Çin Denizi ile Hindistan hududunda görüldüğünü söyledi.
Von der Leyen, Çin’in bu bölgelerdeki tavrının AB’nin ortaklarının yasal çıkarlarını direkt etkilediğini belirterek Tayvan konusunda AB’nin duruşunu şöyle anlattı:
“AB’nin tek Çin siyaseti uzun müddettir devam ediyor. Tayvan Boğazı’nda daima olarak barış ve istikrar davetinde bulunduk. Statükonun bilhassa güç kullanarak tek taraflı değiştirilmesine şiddetle karşı çıkıyoruz.”
İnsan hakları ihlalleri
AB Komitesi Lideri, “Tam da Çin askeri duruşunu artırırken Sincan’daki (Uygur Özerk Bölgesi) derin telaş verici ve ağır insan hakları ihlalleri hakkında konuşmaktan asla çekinmemeliyiz.” dedi.
Çin’in kimi taktikler uyguladığını söz eden von der Leyen, “Sadece insan hakları ihlallerini lisana getirdikleri için Çin Komünist Partisi tarafından haksız yere yaptırım uygulanan AP üyeleriyle dayanışmamı tabir etmek istiyorum. Çin, ‘reform ve açılım’ çağından, ‘güvenlik ve kontrol’ çağına gerçek ilerliyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Ekonomik ilişkiler
Çin’in günümüzde aktif bir ekonomik güç ve global bir oyuncu olduğunu ve gelecek yılları şekillendirecek ileri teknolojilerin birçoklarında öncü pozisyona geldiğini belirten von der Leyen, “Bu memleketler arası ve ekonomik durum ve kendi çıkarlarımız, Avrupa’nın Çin ile ilgilerini yönetmesini daha da değerli hale getiriyor.” dedi.
Çin ile bağlantılarda risklerin ve fırsatlar olduğuna işaret eden von der Leyen, “Avrupa için Çin’le ayrışması geçerli, tercih edilen yahut pratik bir seçenek değildir.” tabirini kullandı.
“Çin, son 1 yılda ekonomik ve ticari baskı siyasetini artırdı.” diyen von der Leyen, ülkenin açık pazar ve hür ticaret mantığından uzaklaşıp güvenliğe öncelik verdiğini söyledi.
Von der Leyen, “Çin, açıkça dünyaya bağımlılığını azaltırken dünyanın kendine bağımlılığını artırma siyaseti izliyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Çin’in bunu kritik ham unsurlar, yenilenebilir güç, yapay zeka, kuantum hesaplama ve biyoteknoloji üzere alanlarda uygulandığına işaret eden von der Leyen, ülkeye yönelik ekonomik ve güvenlik sınamalarına uygun bir yaklaşım geliştirilmesi gerektiğini anlattı.
Von der Leyen, “Çin, birçok alanda güçlü bağlarımız olan hayati bir ticaret ortağıdır. Çin’le günlük ticaretimiz 2,3 milyar euroyu buluyor. Ticaretimizin birçok karşılıklı yarar sağlamaya devam ediyor. Lakin bağlantımızın şeffaflık, öngörülebilirlik ve mütekabiliyet temelinde tekrar dengelenmesine acil muhtaçlık var.” dedi.
Çin’le rekabeti eşit kaideler altında yapmak istediklerini anlatan von der Leyen, Çin’in desteklemelerini şeffaf yapması ve fikri mülkiyet haklarına hürmet göstermesi gerektiğine işaret etti.
Von der Leyen, ticaret ve yatırımların ekonomik ve ulusal güvenlikleri için risk oluşturduğu birtakım alanlar olduğunu hatırlatarak Çin’in askeri ve ticari kesimlerini açıkça birleştirdiğini belirtti.
“Gelecekteki Çin stratejimizin merkezi ekonomik olarak risk azaltmak olmalıdır.” diyen von der Leyen, Avrupa’nın kendi dayanıklılığını ve bağımsızlığını artırmasının ehemmiyetine işaret etti.
Von der Leyen, güç, sıhhat, ilaç, besin güvenliği ve savunma kabiliyeti bahislerinde Avrupa’nın sağlam ve bağımsız olmasının ehemmiyetini vurguladı.
AB’nin mevcut ticari savunma araçlarını kullanma konusunda daha yiğit olması gerektiğini tabir eden von der Leyen, kimi kritik dallarda Avrupa şirketlerinin sermayelerinin, uzmanlığının ve bilgisinin sistemik rakiplerinin askeri ve istihbarat yeteneklerini güçlendirmek için kullanılmasını önlemeleri gerektiğini anlattı.
Von der Leyen, bu hususta gelecek aylarda yeni bir ekonomik güvenlik stratejisi hazırlayacaklarını belirterek AB ülkelerinin Çin stratejisi konusunda bölünmeden birlikte hareket etmesinin değerine vurgu yaptı.
