ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, ABD’nin temerrüde düşmesinin yaratacağı gelir şokunun resesyona yol açabileceğini belirterek, “Ekonomik kriz, federal hükümetin operasyonlarındaki muhtemel aksamalarla daha da kötüleşebilir” dedi.
Yellen, Amerika Bağımsız Topluluk Bankacıları (ICBA) 2023 Sermaye Tepesi etkinliğinde, bölgesel bankacılık sistemindeki son gelişmeler ve ülkede devam eden borç limiti açmazına ait konuştu.
Son yıllarda ABD iktisadının kaydettiği ilerlemeye işaret eden Yellen, bu ilerlemenin hükümet ve birçok ekonomik paydaş ortasındaki iştirak sayesinde gerçekleştiğine dikkati çekti.
Yellen, Mart ayında iki büyük bölgesel bankanın iflasının akabinde bankacılık sistemine olan itimadı artırmak için atılan adımlara değinerek, durumun o vakitten beri istikrar kazandığını ve toplam mevduat çıkışlarının sabitlendiğini söyledi.
Mevduat sahiplerini korumak ve sisteme ek likidite sağlamak için atılan adımların önemli bir finansal bulaşma riskini azalttığına inandığını söz eden Yellen, First Republic Bank’ın iflası da dahil olmak üzere Mart ayındaki gelişmelerin birtakım artçı sarsıntıları olduğunu kaydetti.
Yellen, tetikte olmaya ve şartları yakından izlemeye devam ettiklerine dikkati çekerek, gerekirse daha fazla tedbir almaya hazır olduklarını bildirdi.
“Borçların ne vakit ödenemeyeceğini kestirim etmek mümkün değil”
Dün Kongre’ye “borç limitine ait harekete geçmemesi durumunda muhtemelen ABD’nin borç yükümlülüklerini yerine getiremeyeceğini kestirim ettiklerini” söylediğini aktaran Yellen, Hazine’nin devlet borçlarının tamamını ne vakit ödeyemeyeceğini kesin olarak iddia etmenin mümkün olmadığını, daha fazla bilgi geldikçe gelecek hafta Kongre’ye ek bir güncelleme sağlayacağını söz etti.
Yellen, Kongre’nin mümkün olan en kısa müddette harekete geçmesi gerektiğini vurgulayarak, “ABD’nin temerrüde düşmesi ekonomik ve finansal bir felakete yol açar. Son birkaç yılda Amerikalı aileler ve şirketler tarihi bir ekonomik güzelleşme sağlamak için çok çalıştı. Bir temerrüde düşmek, zar güç kazandığımız tüm ilerlemeyi bilakis çevirir ve bizi daha da geriye götürür” değerlendirmesinde bulundu.
ABD’nin temerrüde düşmesinin gibisi görülmemiş ekonomik ve finansal felakete yol açacağı ihtarını yineleyen Yellen, şöyle devam etti:
“Amerikalılar geçinmek için gereksinim duydukları geliri kaybederken, temerrüde düşmek yaygın acılara neden olabilir. Ortaya çıkan gelir şoku, birçok Amerikan işini ve işletmesini yok eden bir resesyona yol açabilir. Ekonomik kriz, federal hükümetin operasyonlarındaki muhtemel aksamalarla daha da berbatlaşabilir.”
Yellen, ABD Hazine piyasasının global finansal sistemin temeli olarak hizmet ettiğine işaret ederek, mümkün bir temerrüdün dünya çapında finansal piyasalarda paniğe neden olabileceğini söyledi.
“Kongre, borç limitini en kısa müddette ele almalı”
Beyaz Saray’ın uzun vadeli bir temerrüdün tesirini simüle ettiğine değinen Yellen, tesirlerinin “büyük resesyon” kadar şiddetli bir düşüşe yol açabileceğini aktardı.
Yellen, simülasyona nazaran 8 milyondan fazla Amerikalının işini kaybettiğini, Tüketici İnancının kıymetli darbe aldığını, Borsanın kıymetinin yaklaşık yüzde 45 oranında azaldığını belirtti.
Moody’s Analytics’in de temerrüdün tesirlerini iddia etmek için farklı bir model kullandığını lakin misal sonuçlara ulaştığını tabir eden Yellen, şöyle konuştu:
“Bu kriz büsbütün önlenebilir. Tahlil kolay. 1960’tan bu yana Kongre, hem Cumhuriyetçi hem de Demokrat idareler altında borç limitini yaklaşık 80 kere artırdı yahut askıya aldı. Kongre bunu tekrar yapmalı. Borç limitinin yükseltilmesi yahut askıya alınması, yeni federal harcamalara müsaade vermez. Yalnızca hükümetin mevcut taahhütlerini yerine getirmesine müsaade verir. Kongre borç limitini ele almazsa Hazine’nin yahut hükümetin bizi felaketten kurtarmak için kullanabileceği hiçbir yeterli seçenek yok.”
Kongre’nin harekete geçmediği her gün ABD iktisadını yavaşlatabilecek artan ekonomik maliyetler yaşandığına dikkati çeken Yellen, 2011’deki borç tavanı krizi sonrası ülke tarihinde birinci kere ABD’nin kredi notunun düşürüldüğünü anımsattı.
Halihazırda muhtemel temerrüdün olumsuz tesirlerinin görülmeye başlandığına işaret eden Yellen, “Kaybedecek vakit yok. Kongre, borç limitini mümkün olan en kısa müddette ele almalıdır” dedi.
