Özlem Özgüt Yörekli – abdpost / ABD (İGFA) – Ahıska Türkleri 14 Kasım 1944’te eski Sovyetler Birliği (SSCB) Başkanı Stalin’in emriyle acımasızca topraklarından sürüldüler. Tam 79 yıl önce gerçekleşen bu olay tarihe Ahıska Sürgünü adıyla kara bir leke olarak geçti.
Gürcistan’ın Türkiye sınırına yakın bir bölgesinde bulunan Ahıska, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından imzalanan antlaşmayla Rusya’ya bırakılarak Çarlık Rusyası’nın hakimiyetine girdi.
Ahıska Türklerine Çarlık Rusyası döneminde yapılan baskı ve zulümler, SSCB döneminde de devam etti. Türk ve Müslüman olarak Gürcistan’da yaşamak onlar için artık zordu.
Özellikle Stalin döneminde, bu baskılar son derece arttı. Ahıska Türklerinin önde gelen aydınları, türlü bahanelerle tutuklanıp ya öldürüldü ya da sürgün edildi. Türklerin soyadları değiştirildi, Ahıska ve çevresine “sınır koruması” gerekçesiyle binlerce asker yerleştirildi.
O güne kadar askere alınmayan Ahıska Türkleri, 2. Dünya Savaşı’na başlayınca askere alındı. 40 bin kadar Ahıska Türkü Almanlarla savaşmak üzere cepheye gönderildi. Geride kalan kadınlar ve yaşlılar da demir yolu inşaatında çalıştırıldı. Ancak bu hattın kendilerini sürgüne gönderecek bir yol olduğundan haberleri bile yoktu.
Stalin, 2. Dünya Savaşı’nda Rus ordusunda savaşmalarına rağmen tıpkı diğer tüm Türk topluluklarına yaptığı gibi Ahıska Türkleri için de sürgün kararı imzaladı. 200’den fazla köy ve kasabada yaşayan binlerce insan, yük ve hayvan vagonlarıyla kışın ortasında bir gece yarısı aniden taşındı. Yanlarına eşyalarını almalarına bile izin verilmeden yokluğa sürüldüler.
Yolculuk sırasında 86 bin Ahıska Türkünden yaklaşık 17 bini açlık, soğuk ve hastalık nedenleriyle hayatını kaybetti. Hayatta kalan Ahıskalılar; Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan sınırlarına bırakıldı. Fakat onlardan 30 bini daha aynı nedenlerle hayatını kaybetti. Çünkü aynı kökenden gelmelerine karşın bu topraklarda da eziyet görmüşlerdi.
Sovyet yönetimi, oluşturduğu çalışma kamplarında kadın, yaşlı, çocuk ayrımı yapmadan Ahıskalıları en ağır işlerde çalıştırdı, eziyete maruz bıraktı. Ahıska Türklerinin şehirlere yerleşmelerine yasak getirildi. Bulundukları yerlerden izin almadan ayrılmamaları için kural konuldu. Bu kuralı ihlal eden Ahıskalılar, yakınlarıyla birlikte Sibirya’ya 25 yıllık sürgüne gönderilerek cezalandırıldı.
Stalin yönetimi, sürgünün gerekçesini “Tüm erkekleri Ruslarla cephede olan Ahıskalı Türklerin, 2. Dünya Savaşı’nda Nazilerle iş birliği yapması” olarak gösterdi. Sovyetlerin dağılmasıyla bu iddianın doğru olmadığı ve gerçek amacın başka olduğu ortaya çıktı. SSCB kayıtlarına göre, Kırım ve Ahıskalı Türklerin sürgünü, Karadeniz çevresini Türklerden temizlemek amacıyla yapıldı…
Üzerinden tam 79 yıl geçti. Acı hala hafızalarda ve yüreklerde taze… 600 bine yakın Ahıskalı Türk, dünyanın çeşitli yerlerinde vatanlarına hasret olarak yaşıyor. Bu ülkelerden biri de Amerika Birleşik Devletleri. Ahıska Türkleri birbirlerine destek olmak, asimile olmamak için dayanışma içinde ABD’nin en çok Ohio eyaletindeki Dayton şehrinde yaşıyor.
