Anayasa Mahkemesi, Türk Uygar Kanunu’nun 187. hususu iptal etti. Bu kararlar birlikte, artık evlenen bayanlar kocasının soyadını kullanmak zorunda olmayacak.
Diğer bir sözle, evlenen bayanlar, isterlerse evlenmeden evvelki soyadlarını tek başına kullanabilecekler. Bu kanunun kaldırılmasından evvel bir bayan evlenmeden evvelki soyadını kullanmak istediğinde, kocasının soyadına ekleyerek alabiliyordu. Tek başına kullanmak isterse dava açması gerekiyordu. Lakin bu kanun ile birlikte artık bayan evlendikten sonrada soyadını tek başına kullanabilecek.
Anayasa Mahkemesi’nin bayanın soyadı kararından satır başları;
- Erkekler evlendikten sonra sadece evlilik öncesi soyadlarını kullanabileceği halde bayanların evlilik öncesi soyadlarını tek başına kullanamaması cinsiyet temelli farklı muameledir.
- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, bayanın evlendikten sonra eski soyadını tek başına kullanmasına müsaade verilmemesinin hak ihlali olduğuna karar vermiştir.
- Yargıtay içtihat geliştirerek dava açan bayanların evlilik öncesi soyadlarını tek başına kullanabileceğine karar vermektedir. Bu hakkı kullanmak isteyen her bayanın dava açması beklenemez.
- Ortak soyadı taşımayan eşlerin aile bağlarının korunamayacağı söylenemez.
- Kadınların evlendikten sonra soyadlarını değiştirmek zorunda tutulamaz.
Erkeğin soyadı olmasa da ortak soyadı mümkün
Kararda AYM tarafından 187. husustaki kurala ait, “Erkek evlendikten evvelki soyadını evlendikten sonra da tek başına kullanabildiği halde, kuralla bayanın evlenmeden evvelki soyadını evlendikten sonra lakin kocasının soyadının önünde kullanabileceği öngörüldüğünden karşılaştırmaya müsait formda misal durumda olan eşler ortasında cinsiyet temelinde farklı muamelenin yapıldığı açıktır.” tabirleri kullanıldı.
Nüfus kayıtlarındaki karışıklığın önlenmesi ve soy bağının sağlıklı bir halde tespit edilmesinde kamu faydası bulunduğu lakin bunun sadece bayanın erkeğin soyadını kullanmasıyla sağlanamayacağı belirtildi. Kelam konusu kamu faydasının sağlanması için TC kimlik numaralarına ve nüfus hizmetlerinde kullanılan bilişim teknolojilerine işaret edildi.
