Deepfake; genelde yapay zekâ teknikleriyle oluşturulan; sahte ya da manipüle edilmiş ses kayıtları, görüntüler ya da görsellerdir. Mesela bir kişinin görüntüsü, çok gerçekçi bir biçimde değiştirilerek görüntüde söylediğinden çok farklı şeyler söylüyormuş üzere yapılabilir.
Aynı biçimde sizin de görselleriniz kullanılabilir ve yapmadığınız bir harekette bulunuyormuş ya da bir şey söylüyormuş üzere gösterilebilirsiniz. Tüm bunlar, birkaç görselin ya da görüntünün bilgileri kullanılarak kusursuz bir halde gerçekleştirilebilir ve anlaşılması sahiden sıkıntı olabilir. Biz de bu içeriğimizde deepfake nasıl anlaşılır konusunu anlatmaya çalışacağız.
Deepfake nasıl anlaşılır?
- Videodaki kişinin göz kırpmasına dikkat edebilirsiniz.
- Beden lisanı ile yüz tabirleri ortasındaki ahenge bakabilirsiniz.
- Görüntüdeki kişinin ağzını daha dikkatli inceleyebilirsiniz.
- Yüzün ayrıntılarına dikkat edebilirsiniz.
- Ses uyumsuzluklarına bakabilirsiniz.
- Gözlerin odağına dikkat edebilirsiniz.
- Görüntüdeki kişinin öbür görsellerine, görüntülerine ya da sesine bakabilirsiniz.
- Işık ve gölge uyumsuzluklarını göz önünde bulundurabilirsiniz.
- Yerelize edilmiş inceleme yapabilirsiniz.
- Deepfake tespit yazılımlarını deneyebilirsiniz.
Videodaki kişinin göz kırpmasına dikkat edebilirsiniz.
Videonun deepfake olup olmadığını anlamak için göz kırpma sayısına odaklanabilirsiniz. Ortalama bir insan, dakikada çabucak hemen 10 sefer göz kırpar. Kimi deepfake görüntülerde ise bu sayı 10’un hayli üstüne çıkabilir ya da altına inebilir. Böylece doğal olmayan bir deepfake görüntüsü ortaya çıkar ancak birçoğumuz görüntüyü izlerken bunu fark etmeyebiliriz.
Bu nedenle görüntünün deepfake olup olmadığını anlamak için o kişinin göz kırpma refleksine dikkat etmek, gerçekliği hakkında ipucu verebilir.
Beden lisanı ile yüz tabirleri ortasındaki ahenge bakabilirsiniz.
Bir kişinin baştan aşağı düzmece manzarasını oluşturmak önemli manada uğraş gerektirir. Bu yüzden birçok deepfake, sırf yüz değiştirme çalışmasıyla sonludur. Manzaranın deepfake olup olmadığını almak için vücut ile yüz oranları ortasındaki orantıya ya da yüz tabirleriyle vücut lisanının ortasındaki ahenge bakılabilir. Benzeri halde yüz tabiri ve mimiklerin ses ile eşleşme düzeyine de dikkat edilebilir.
Görüntüdeki kişinin ağzını daha dikkatli inceleyebilirsiniz.
Konuşurken her bir sözün harfinde lisanımız, uygun sesi çıkarmak için ağzımızın içinde farklı yerlerde konumlanır. Lakin günümüzdeki deepfake teknolojisinde bu türlü bir durum kelam konusu değil. Deepfake imgelerde lisan, kişi konuşurken ağız boşluğunda öylece duruyor olabilir. Münasebetiyle ağız içindeki bulanıklıklar ya da sabit bir lisan, deepfake’in anlaşılmasını sağlayabilir.
Benzer formda kişinin dudak hareketleriyle eşleşmeyen ses de olabilir. Gelişmiş deepfake teknolojilerinde bu durum büyük oranda ortadan kalksa da hâlâ bu usul kusurlu deepfake imgeler ortaya çıkabiliyor.
Yüzün ayrıntılarına dikkat edebilirsiniz.
Deepfake’ler çoklukla yüz ayrıntılarını mükemmelleştirmeye çalışır ve ortaya çok düzeltmeler çıkar. Parlak deri dokusu, parlak göz bebekleri, kusursuz yüz çizgileri gibi bir imaj oluşabilir. Olağan bir insan yüzü ekseriyetle bu kadar kusursuz olmayacağı için bu şekil ipuçlarını yakalayarak deepfake olup olmadığını bir nebze de olsa anlayabiliriz.
Ses uyumsuzluklarına bakabilirsiniz.
Deepfake sesleri; gerçek bir konuşma üzere sesin dalgalarını, frekansını, ezgisini, tonlamalarını, vurgularını birebir yanlışsız yapamayabilir. Ses, sistemsiz ve yapay bir formda değişir. Bunu herkes kolay bir formda tespit edemeyebilir lakin lisan bilimciler üzere bu alanda uzmanlaşmış şahıslar, sesin deepfake olup olmadığını anlayabilir.
Gözlerin odağına dikkat edebilirsiniz.
Konuşurken gözlerimiz çoklukla objeye ya da bireye odaklanır. Deepfake’lerde ise bu tıp odaklanmalar eksik kalabilir. Gözler daha donuk, tabirsiz ve yapay kalır. Hatta tuhaf bir odaklanma da ortaya çıkabilir. Bu nedenle gözleri daha dikkatli inceleyerek imgenin deepfake olup olmadığı hakkında ipucu alınabilir.
Ayrıca gözlere dikkat edildiğinde ışık yansımaları ya da göz bebeklerinin boyutu üzere anormallikler de deepfake manzarayı ele verebilir.
Görüntüdeki kişinin öbür görsellerine, görüntülerine ya da sesine bakabilirsiniz.
Herkesin karakteristik fizikî özellikleri, vücut lisanı ve konuşması vardır. Konuşurken yaptığımız vurgular bile çok fazla değişiklik gösterebilir. Bu yüzden birine ilişkin imgenin deepfake olup olmadığını anlamak için öteki görüntülerine, görsellerine ya da sesine bakarak karşılaştırma yapılabilir. Olağandan farklı tonlamalar ve hareketler yapıyorsa yahut dış görünüşünde değişik bir ayrıntı varsa deepfake anlaşılabilir.
Işık ve gölge uyumsuzluklarını göz önünde bulundurabilirsiniz.
Deepfake görseller ya da görüntüler ekseriyetle, gerçek manzaralardaki üzere doğal ışık ve gölge efektlerine sahip olmaz. Bu yüzden kuşkulu imajdaki ışığa ve gölgeye dikkatlice bakarak uyumsuzluklar ve doğallıktan uzak yansımalar tespit edilebilir.
Yerelize edilmiş inceleme yapabilirsiniz.
Deepfake görüntüsünü almak için incelemeyi yerelize edebilirsiniz. Örneğin görüntünün geçtiği bölgenin lisan, jargon, hava durumu, art plan ögeleri, giyim üzere coğrafik özelliklerine ya da kültürel ögeleri ile ilgili çelişkili ipuçlarına bakabilirsiniz.
Deepfake tespit yazılımlarını deneyebilirsiniz.
Daha kapsamlı doğrulama gerektiren süreçlerde, deepfake tespit yazılımları veya çevrim içi tespit sistemleri (gerçek vakitli olarak selfie yahut görüntü irtibatı alınması) kullanılabilir. Bu sayede imajın ya da sesin deepfake olduğu çok kolay bir biçimde anlaşılmış olur.
“Deepfake görsel, ses ya da görüntü nasıl anlaşılır?” sorusunun karşılığını üstteki ipuçlarıyla elimizden geldiğinde anlattık. Deepfake’in her vakit kolaylıkla ayırt edilemediğini ve bu çeşit manzaraları ya da sesleri içeren teknolojiler arttıkça tespit etmenin de zorlaşacağını unutmamak gerekir. Bu nedenle karşımıza çıkan her içeriğe inanmayıp tekraren süzgeçten geçirmemiz gerekecek üzere görünüyor.
İlginizi çekebilecek öteki içeriklerimiz:
