AYM, bütün bayanları ilgilendiren bir kararı yürürlüğe sundu. Türk Uygar Kanunu’nda “kadının evlilikten sonra bekarlık soyismini lakin eşinin soyadının önünde kullanabilmesine” imkan veren kararı “eşitliğe alışılmamış olduğu” gerekçesiyle iptal edildi.
AYM’nin aldığı karara nazaran evlenen bayanlar artık kocasının soyadını kullanmak zorunda kalmayacak. Kadınlar, yalnızca kendi soyadlarını yahut kocasının soyadıyla birlikte kullanmayı seçebilecekler. Kararın 9 ay son yürürlüğe gireceğini belirtildi.
KARARIN MÜNASEBETİ SUNULDU
Anayasa Mahkemesinin kararında, Anayasa’nın 10’uncu hususuna nazaran herkesin eşit olduğu, bu durumun hukukî durumlar için de geçerli olduğu söz edildi. İptali istenen kanunun, evlenen bayanlara, evlenmeden evvelki soyadlarını tek başına kullanma hakkını tanımadığı belirtilen kararda, bunun yanında 1997’deki değişiklikle eşinin soyadının önünde evvelki bekarlık soyadını kullanabilmesinin yasal hale geldiği aktarıldı.
“EŞLER ORTASINDA CİNSİYET TEMELİNDE FARKLI MUAMELE”
Kararda, 4721 sayılı kanunun tarihi süreçte eşlerin evlilik birlikteliğindeki pozisyonlarının eşitlik unsuru çerçevesinde tekrar düzenlendiğini, bu düzenlemelerin temel prensibinin “kadın ile erkek eşitliği” olduğu kaydedildi. Anılan kanunun, eşitlik unsuruna muhalif olduğuna işaret edilen kararda, “Erkek, evlenmeden evvelki soyadını evlendikten sonra da tek başına kullanabildiği halde kuralla bayanın evlenmeden evvelki soyadını evlendikten sonra lakin kocasının soyadının önünde kullanabileceği öngörüldüğünden karşılaştırmaya müsait biçimde benzeri durumda olan eşler ortasında cinsiyet temelinde farklı muamelenin yapıldığı açıktır.” kararına yer verildi.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) de misal taraftaki müracaatlarda, bayanın evlenmeden evvelki soyadını tek başına kullanmasına müsaade verilmemesini ihlal saydığı vurgulanan kararda, AYM ve Yargıtay’ın, soyadına ait uyuşmazlıklarda “AİHM kararlarına uyulması tarafında içtihat geliştirdikleri” bildirildi.
“BU KURAL ANAYASAYA KARŞIT, İPTALİ GEREKİR”
Anılan kanunun “farklı muamele” nedeniyle anayasaya alışılmamış olduğu belirtilen kararda, “Bu prestijle evlenmeden evvelki soyadının evlendikten sonra da tek başına kullanılması bağlamında bayan ve erkek ortasında kuralla öngörülen farklı muamelenin objektif ve makul bir temele dayanmaması sebebiyle eşitlik prensibini ihlal ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Açıklanan nedenle kural anayasanın 10’uncu unsuruna karşıttır, iptali gerekir.” değerlendirmesine yer verildi.
