ABD seçimlerine geri sayım devam ederken, ABD kamuoyunda adaylara yönelik eğilimler de netleşiyor.
ABD seçimleri için birçok kurum anket gerçekleştirirken, Real Clear Politics ortalarında New York Times ve Wall Street Journal’ın gerçekleştirdiği anketler olmak üzere birçok anketten örneklem alıyor ve bunun ortalamasını gün gün yayınlıyor.
Bloomberg’in de dikkate aldığı anket ortalamaları global piyasa aktörleri tarafından da yakından takip ediliyor.
İşte Real Clear Politics’e nazaran ABD seçim anketlerinde son tablo…
Seçim anketlerinden öne çıkan detaylar
8 Eylül: Trump, NYT anketinde Harris’in önüne geçti
NYT-Siena College tarafından yapılan Kasım ayındaki başkanlık seçimlerine yönelik ankete göre eski ABD Başkanı Donald Trump yüzde 47’ye karşı yüzde 48 oranında dayanakla ABD Lider Yardımcısı Kamala Harris’in önünde gidiyor. Ankete 3-6 Eylül tarihleri ortasında 1.695 kayıtlı seçmen katılırken, yanılgı hissesi dahilinde olsa da bu sonuç, Harris’in takviye dalgasının durmuş olabileceğini ve salı günkü kritik münazara öncesinde Trump’ın direncini koruduğunu gösterdi. Ankete nazaran kayıtlı seçmenlerin yüzde 56’sı Trump’ın ekonomiyi daha yeterli yönetim edeceğini düşünürken, seçmenlerin yüzde 51’i mevcut ekonomik şartları berbat olarak kıymetlendirdi.
29 Ağustos: Ipsos’un anketinde Harris önde
ABD’de 5 Kasım’da yapılacak başkanlık seçimleri için geri sayım sürerken, Reuters ile Ipsos’un son bir haftada yaptığı anket, Demokrat Parti Kongresi’nde ivme yakalayan Harris’in bu enerjiyi sürdürdüğü biçiminde yorumlandı.
Ankete nazaran Harris, ülke genelinde yüzde 45 oy oranına ulaşırken, rakibi Trump ise yüzde 41 seviyesinde kaldı.
Temmuz ayında yapılan ankette Trump’la neredeyse tıpkı oy oranına sahip gözüken Harris’in bu müddette bilhassa bayan ve Latin Amerika kökenli seçmenler ortasındaki dayanağını artırdığı belirtildi.
Buna nazaran Harris, bayanlar ve Latin Amerika kökenli seçmenler ortasında Trump’ın 13 puan önünde yüzde 49 düzeyinde bir takviyesi yakalamış gözüküyor.
Trump’ın ise beyaz Amerikalılar ve erkek seçmenler ortasındaki dayanağının Harris’in önünde olduğuna dikkati çekildi.
10 Ağustos: Harris ‘salıncak eyaletler’de Trump’ı geride bıraktı
New York Times ile Siena College, 5 Kasım’da yapılacak başkanlık seçimlerine ait, sonuçları belirleyecek kararsız seçmenlerin bulunduğu “salıncak eyaletler”den Michigan, Wisconsin ve Pensilvanya’da anket yürüttü.
5-9 Ağustos’ta yapılan anketin sonuçları, kelam konusu eyaletlerde Demokrat aday Kamala Harris’in yüzde 50 oyla, Cumhuriyetçi rakibi Donald Trump’ın yaklaşık 4 puan önünde olduğunu gösterdi.
The Hill gazetesi ve Emerson College tarafından 26 Temmuz’da yayımlanan anketin sonuçları ise öbür bir senaryoyu ortaya koymuştu.
Arizona, Georgia, Michigan, Pensilvanya ve Wisconsin eyaletlerinde, Harris’in beş “salıncak eyaletin” dördünde Trump’ın çabucak gerisinden geldiğinin görüldüğü ankette, bir eyalette ise iki ismin eşit durumda olduğu ortaya konmuştu.
ABD’de seçime giderken kritik kilometre taşları
23 Ağustos: Demokrat Parti Kongresi’nde Harris rüzgarı
ABD Lider Yardımcısı Kamala Harris, Chicago kentindeki Demokrat Parti Kongresi’nde (DNC) 47. ABD Başkanlığı için resmen adaylığı kabul etmişti.
Harris, konuşmasını Trump tersliği üzerine kurgulayarak ülkenin Trump periyoduna geri dönmeyeceği vurgusunu yapmıştı. Demokrat Parti Kongresi’nde 20 bin Demokrat seçmenin doldurduğu salona hitap eden Harris, Demokrat Parti delegelerinin kendisini lider adayı göstermesini resmen kabul ederek ABD’nin birinci siyahi bayan lider adayı oldu.
ABD’de göçmen bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldiğini tabir edip, konuşmasına kendi öyküsünü anlatarak başlayan Harris, ABD’nin fırsatlar ülkesi olmaya devam edeceğini vurgulamıştı. Trump’ın kürtaj, eğitim ve hudut güvenliği konusundaki siyasetlerini eleştiren Demokrat lider adayı, eski liderin 6 Ocak 2021 kongre baskınındaki rolüne dikkati çekmişti.
Trump’ın, Lider Barack Obama periyodunda getirilen toplumsal güvenlik sistemini sonlandırmasına müsaade vermeyeceklerini aktaran Harris, iktisat siyaseti olarak da ABD’de orta sınıfın güçlenmesi için çalışacaklarını belirtmişti.
21 Temmuz: Biden çekildi, Harris sahnede
ABD Başkanı Joe Biden, 5 Kasım’da gerçekleşecek seçimler için adaylıktan çekildiğini duyurmuştu. Biden, seçim yarışından çekildikten sonra Lider Yardımcısı Kamala Harris’i aday olarak onayladığını ve desteklediğini bilmişti.
Trump, Biden’ın seçim yarışından çekildiğini duyurmasının akabinde Social Truth isimli toplumsal medya hesabından açıklama yapmıştı. Biden’ın 2020’de “yalanlar ve palavra haberler” sayesinde başkanlığı kazandığını belirten Trump, hekimi ve etrafındakilerin Biden’ın lider olmayacağını bildiğini söz etmişti. Trump, “Biden hiç Lider olmamalıydı.” sözünü kullanarak Biden’ın başkanlığı devrinde ülkenin büyük ziyan gördüğünü savunmuştu. “Biden, başkanlık için aday olmaya hiçbir vakit uygun değildi ve durumu başkanlığa devam etmeye de uygun değil.” sözüne yer veren Trump, Biden’ın başkanlığının ülkeye verdiği hasarı süratlice “tamir edeceğini” kaydetmişti.
Biden, seçim yarışından çekildikten sonra Lider Yardımcısı Kamala Harris’i aday olarak onayladığını duyurmasından sonra Harris birinci açıklamasını yapmıştı.
Harris’in birinci cümleleri, “Başkan Biden, özverili ve vatansever bir formda tüm hayatı boyunca ne yaptıysa onu yapmaya devam ediyor: Amerika’yı ve halkını her şeyden üstün tutuyor.” oldu. Harris, Başkan’ın onayı ve takviyesini almış olmaktan gurur duyduğunu vurgulayarak, “Adaylığı hak etme ve kazanma niyetindeyim.” sözlerini kullanmıştı.
14 Temmuz: Trump’a suikast düzenlendi
Cumhuriyetçi Partiden başkanlık için yarışan eski ABD Başkanı Trump, Pensilvanya’daki mitingde kürsüden destekçilerine hitap ettiği sırada silahlı taarruza uğramıştı. Sağ kulağından yaralanan Trump’ın sıhhat durumunun âlâ olduğu bildirilmişti.
Saldırıda mitinge katılan 1 kişi ölmüş, 2 kişi yaralanmıştı. ABD Saklı Servisi, miting alanının dışındaki yüksek bir yerden kürsünün bulunduğu noktaya birçok kere ateş eden zanlının etkisiz hale getirildiğini açıklamıştı. ABD Federal Soruşturma Ofisi (FBI), saldırıyı suikast teşebbüsü olarak tanımlamıştı. FBI, incelemelerin akabinde suikast teşebbüsünde bulunan ve olay mahallinde öldürülen kişinin 20 yaşındaki Thomas Matthew Crooks olduğunu açıklamıştı.
27 Haziran: Biden’ın felaket münazara performansı
ABD Başkanı Joe Biden ve eski lider Donald Trump, Kasım ayında yapılacak seçimler için televizyondaki birinci tartışmalarını gerçekleştirmişti.
Atlanta’daki CNN Başkanlık Tartışması’nda iki aday, yaklaşık dört yıl sonra birinci sefer, seçmenleri kendilerine oy vermeye ikna etmek üzere bir ortaya gelmişti. Biden’ın 90 dakika süren tartışma boyunca vakit zaman niyetlerini toparlayamaması ve birtakım noktalarda söylediklerinin anlaşılmaması Demokratlarda telaşa yol açmıştı.
ABD’nin Wisconsin eyaletinde yayın yapan “The Earl Ingram Show” radyo programına konuk olan Biden, 27 Haziran gecesi yapılan canlı yayın münazarasındaki performansını kıymetlendirmiş ve adaylıktan çekileceği istikametindeki spekülasyonlara karşılık vermişti. Biden, Trump ile karşılaştığı münazarada makus performans gösterdiğini kabul ederek, “Berbat bir gece geçirdim. Çuvalladım ve kusur yaptım. Bu yalnızca sahnede 90 dakikalık bir şey, 3,5 yılda ne yaptığıma bakın” demişti.
ABD seçimleri için bilmeniz gerekenler…
Seçim prosedürleri, kuralları
ABD 60. başkanlık seçimlerine hazırlanıyor. Seçimler 5 Kasım 2024 tarihinde gerçekleştirilecek. ABD’de farklı bir seçim sistemi bulunuyor. ABD’de sandığa giden seçmenler başkanı seçme yetkisine sahip üst kademe seçmenleri belirliyor. Bu seçmenlerin tercihi de ABD liderinin isminin ortaya çıkmasını sağlıyor.
ABD’nin ilgili mevzuatına nazaran bir kişinin lider seçilebilmesi için 34 yaşından büyük ve en az 14 yıldır Amerika Birleşik Devletleri’nde ikamet ediyor olması gerekiyor.
Düzenlemelere nazaran bir kişinin iki kereden fazla lider seçilmesinin de önüne geçiliyor. Ana parti adayları, partinin ulusal kurultayında adayı seçecek delegeleri belirleyen bir dizi ön seçim yoluyla adaylıklarını ilan ediyor.
Her partinin ulusal kurultayı birebir vakitte bir lider yardımcısı seçiyor. Lider adayı çoklukla, delegeler tarafından onaylanmış bir aday adayı seçiyor. Şayet adayların hiçbiri delege oylarında üstünlük kuramazsa ya da partinin olası adayı ön seçimler ve kurultay ortasındaki süreçte yarıştan çekilirse, bir uzlaşma kurultayı düzenlenebiliyor.
Kasım’da gerçekleşecek seçim ise seçmenlerin Seçim Kurulu üyeleri için oy kullandığı dolaylı bir seçim olacak. Bu seçmenler daha sonra direkt lider ve lider yardımcısını seçecek.
Trump, Amerikan tarihinde iki defa vazifeden alınmayla karşı karşıya kalan ve tekrar aday olan birinci lider. Trump için birinci olarak Aralık 2019’da Demokratların denetimindeki Temsilciler Meclisi’nden vazifeden alınma kararı çıkmıştı. İkinci olarak da Ocak 2021’de ABD Kongre Binası’na yönelik yapılan atakla ilgili misal durum oluşmuştu. Lakin iki kararda Senato’da takılmıştı.
Colorado Yüksek Mahkemesi, Illinois Temyiz Mahkemesi ve Maine Eyalet Sekreteri Trump’ın Kongre Binası akınındaki rolü nedeniyle vazifeye uygun olmadığına karar vermiş ve bu nedenle oy pusulasında yer almasını engellemeye çalıştı. Ancak bu teşebbüsler başarısız oldu. Mart 2024’te Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi oybirliğiyle eyaletlerin ulusal bir seçim için uygunluğu belirleyemeyeceğine karar verdi.
Seçim haritası: 2020 nüfus sayımının etkileri
2024 seçimleri, 2020 ABD nüfus sayımıyla birlikte ABD Seçiciler Heyeti’nde oyların yine paylaştırılmasından sonra gerçekleşecek ilk başkanlık seçimi olacak. Düşük bir ihtimal de olsa 2020’nin eyalet sonuçları 2024’te birebir kalırsa Demokratlar, Cumhuriyetçilerin 235’ine karşı 303 seçim oyuna sahip olacak üzere görünüyor.
Bu durum Biden’ın 306 ve Trump’ın 232’lik oylarında küçük de olsa bir değişiklik yaratabilir. Her hâlükârda Demokratların net 3 seçim bölgesi kaybettiği belirtiliyor. 2024 oy paylaştırmaları, 2028 seçimlerini de etkileyecek ve 2030 nüfus sayımına kadar da geçerliliğini sürdürecek.
Seçimin kilidi: Salıncak eyaletler
Çoğu eyalet, demografik yapıları nedeniyle makul bir partiye sıkı sıkıya bağlı olduğundan, salıncak eyalet statüsünde değil.
Seçiciler Kurulu’nun tabiatı gereği, başkanlığı kazanmak için kritik kıymete sahip hudutlu sayıda salıncak eyalet bulunuyor. Bu eyaletler ortasında Wisconsin, Michigan, Pennsylvania, Arizona, Georgia, Nevada ve Kuzey Carolina yer alıyor.
Demokrat lider adayları bilhassa siyahi seçmen kümesine, üniversite mezunlarına ve büyük kent sakinlerine konut sahipliği yapan ‘mavi eyaletlerde’ değerli bir takviye buluyor.
1970’lerden bu yana kimi personel sınıfı seçmenler, Demokratların kültürel hususlarda sola kaymasıyla Cumhuriyetçi adaylara yöneldi. Klasik Cumhuriyetçi koalisyonun “kırmızı eyaletler”deki bileşeni ise ekseriyetle kırsal beyaz seçmenler, muhafazakarlar, yaşlılar ve üniversite mezunu olmayan seçmenlerden oluşuyor.
Cumhuriyetçiler, 1950’lerden itibaren orta sınıf seçmenlerle güzel performans göstermişken bu küme son vakitlerde Make America Great Again hareketinin yükselişi nedeniyle Cumhuriyetçilerden uzaklaştı.
Bu eğilimin hızlanması, 2020 başkanlık seçimlerinde Demokrat Joe Biden’ın zaferinde tesirli oldu; Cumhuriyetçi aday Donald Trump, banliyölerde tarihi olarak düşük bir performans sergiledi.
