Yozgat’ta bizatihi yetişen ve her sena mayıs ayının ikinci haftası açılan laleler özellikleriyle gündem oldu. Yalnızca 15 günlük ömrü bulunan bu laleler bu sene tüm güzellikleriyle doğaseverlerle buluşmayı bekliyor.
Dünyada endüstriyel alanda üretimi ve ticareti yapılan, ağrı kesici özelliğinin yanı sıra doğal antioksidan tesire sahip bileşikler içermesiyle de bilinen Yozgat’ta tabiatta tabiatıyla yetişen Cehrilik lalesi çiçek açtı.
SADECE 15 GÜN ÖMRÜ VAR!
Yozgat’ın Cehrilik yöresine mahsus laleler çiçek açtı. Kentin 8 kilometre kuzeyinde bulunan ve yetiştiği bölgenin ismini alan Cehrilik lalesi, havaların ısınmasıyla bölgeyi renklendirdi. Yozgat’ta mayıs ayının ortalarında çiçek açan ve ömrü yalnızca 15 gün olan Cehrilik lalesinin oluşturduğu görüntüyü görmek isteyen vatandaşlar bölgeye geliyor. Bilhassa fotoğraf sanatkarları ve gazeteciler, oluşan hoş görüntüyü fotoğraflamaya çalışıyor.
Öte yandan, doğal antioksidan tesire sahip bitkinin genetiğinin korunması için de kentte bilimsel çalışma başlatılacak. Şakayık ailesinin bir üyesi olan ve endüstriyel alanda ticareti yapılan yöreye mahsus Cehrilik lalesinin korunması ve gelecekte ne gaye ile kullanılacağının belirlenmesi ismine Yozgat Bozok Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Tuğrul Yakupoğlu ve öğretim üyeleri Cehrilik bölgesinde incelemelerde bulundu.
Yörede zaten yetişen Cehrilik lalesinin muhafazaya alınması ve çeşidinin devamı için bilimsel çalışmalara başlayacaklarını söyleyen Yozgat Bozok Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Tuğrul Yakupoğlu, “Cehrilik lalesi araştırmalarımız sonucunda anladık ki sahiden korunması gereken kıymetli bir bitki. Ayrıyeten bu bitki tekrar Süs Bitkileri Ana Bilim Kolundaki öğretim elemanımızın çalışma alanına giriyor. Fakülte olarak planlamamız dahilinde bu bitkinin korunması, bu bitkinin üzerinde yapılacak bilimsel çalışmaları ve bilhassa halkta farkındalık noktasındaki yayın faaliyetlerini almış bulunuyoruz” dedi.
“NADİR BİR TÜR”
Şakayıkgiller ailesinin bir üyesi olan Cehrilik lalesinin ender cinslerden birisi olduğunu belirten Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Yetiştirme ve Islahı Kısmı Araştırma Vazifelisi Dr. Tuğba Kılıç, “Dünyada üretim ve ticareti yapılan en değerli çiçekli bitkilerden bir tanesi ve ülkemiz şakayık cinsleri bakımından gen merkezi
pozisyonunda bulunmaktadır. Münasebetiyle önemli bir genetik kaynağına sahibiz. Yozgat bölgesinde gördüğümüz ve halk tarafından Cehrilik lalesi olarak adlandırılan
tipimiz de yeniden bizim için kıymetli ender tipler ortasında yer alan bir bitki ve korunma gereksinimi bulunan bir tıp. Şu anda Türkiye’de bilhassa birçok bölgede yayılış gösteren şakayık tiplerine baktığımız vakit yaygın olarak görülen bir çeşit olduğunu görüyoruz. Bu bölgeye lokalize olmuş olması nedeniyle, bu bölgenin iklim kurallarına adapte olmuş olması nedeniyle ender bir cins olduğunu tekrar lisana getirmekte yarar var” dedi.
“GENETİĞİ KORUNMALI”
Doğal antioksidan tesire sahip bileşikler içermesi sebebiyle Cehrilik lalesinin genetiğinin korunması gerektiğini tabir eden Kılıç, “Yalova’da hocalarımız tarafından yapılan araştırmalarda Yozgat vilayetinde bu yayılış gösteren çeşidimizin antioksidan özelliği bakımından tüm şakayıklar ortasında birinci beşte yer aldığı belirlenmiştir. Münasebetiyle çok daha başka bir ehemmiyet taşımaktadır. Gelecek jenerasyonlara bitkinin transferini sağlamak için tıpkı vakitte gelecekte hangi emele yönelik olarak kullanılacağının belirlenmesine yönelik çalışmalar ve ekonomik değerinin ortaya konulmasına yönelik çalışmaların yürütülebilmesi gayesiyle kesinlikle bu genetik kaynağın korunması gerekmektedir” halinde konuştu.
“ÖMRÜ YALNIZCA 15 GÜN”
Kılıç, “Yozgat’ta mayıs ve haziran ayları ortasında yılda yalnızca bir defa çiçek açmakta ve çiçeklenme müddeti de ortalama 15 gün sürmektedir. Bu devirde yöre halkı bilhassa bitkiyi daha rahat tanıdıkları için söküm süreçleri de çok daha ağır olarak gerçekleştiriliyor. Münasebetiyle bitkinin sökümünü engellemek için caydırıcı cezaların yanında kesinlikle halka da bu bitkinin ehemmiyetini aktarmak, bedelini anlatmak ve gelecekte kullanım yollarını benimseterek açıklayabilmek ve müdafaa altına almak çok daha tesirli bir yol olarak görünüyor. Bu noktada da Ziraat Fakültesi olarak elimizden gelen her türlü takviyesi ve yolu izleyeceğiz” diye konuştu.
“AĞRI KESİCİ ÖZELLİĞİ VAR”
Bitkinin endüstriyel alanda kullanımının yaygın olduğunu vurgulayan Kılıç şunları söyledi:
“Şakayık aslında çok eski yıllardan beri kullanılabilen bir bitki. Bu ortada besin olarak da kullanılıyor. Kurutulmuş ya da taze olarak doğal bir formda kullanılabiliyor. Koku kaynağı olması nedeniyle parfümlerde, sabunlarda, deodorantlarda çok yaygın olarak ve kolonya imalinde kullanılıyor. Birebir vakitte tohumları kolye imalinde kullanılıyor. Aslında çok yaygın bir kullanım alanı var. Birebir vakitte tıbbi bir bitki olması nedeniyle antioksidan özellikleri yanında antienflamatuar olmasının yanında ağrı kesicisi özelliğiyle de çok yaygın olarak kullanılıyor.”
EK BİLGİ: Şifa arayanlar, bu bitkiyi çiğneyerek yahut kurutup çayını yaparak tüketiyor.
