Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), bilhassa çocukluk çağında başlayıp yetişkinliğe kadar devam edebilen nörogelişimsel bir bozukluktur. DEHB, dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik üzere belirtilerle kendini gösterir ve bireyin okul, iş ve toplumsal hayatında önemli zorluklar yaşamasına neden olabilir.
DEHB’nin belirtileri bireyden bireye değişiklik gösterebilir, fakat çoklukla odaklanma problemleri, çok hareketlilik ve düşünmeden hareket etme eğilimleri en besbelli özelliklerdir.
DEHB Nedir?
DEHB, kişinin dikkatini toplamakta zorlandığı, hiperaktif ve dürtüsel davranışlar sergilediği bir nörogelişimsel bozukluktur. Ekseriyetle çocukluk periyodunda teşhis konur, lakin belirtiler yetişkinlikte de devam edebilir.
Bozukluğun nedeni tam olarak bilinmese de genetik, çevresel ve nörolojik faktörlerin tesirli olduğu düşünülmektedir.
DEHB’nin üç temel belirtisi vardır:
Dikkat Eksikliği:
Görevlerde ve aktivitelerde dikkatini toplamada zorlanma
Detayları gözden kaçırma yahut dikkatsizce kusur yapma
Uzun mühlet odaklanmayı gerektiren vazifelerden kaçınma (ev ödevi, rapor hazırlama vb.)
Dinliyormuş üzere görünme, lakin mevzuyu anlamama
Sıklıkla eşyaları kaybetme (kalem, kitap, cüzdan gibi)
Hiperaktivite:
Sürekli hareket halinde olma, yerinde duramama
Yerinde oturması gereken durumlarda kıpırdanma yahut ayağa kalkma ihtiyacı
Sessizce oynamada zorlanma, daima bir şeylerle meşgul olma isteği
Gereksiz yere konuşma ve diğerlerinin konuşmalarını kesme
Dürtüsellik:
Sırasını bekleyememe
Sorular tamamlanmadan karşılık verme yahut diğerlerinin kelamını kesme
Düşünmeden süratli kararlar alma, sonuçlarını değerlendirmeden hareket etme
DEHB Nasıl Ortaya Çıkar?
DEHB, çoğunlukla erken çocukluk periyodunda kendini muhakkak eder. Çocuklar okulda yahut meskende dikkatlerini toplamakta zorlandığında, daima hareket halinde olduklarında ve denetimsiz davranışlar sergilediklerinde dikkat çekebilirler.
Ancak, DEHB yalnızca çocuklarda değil, yetişkinlerde de ortaya çıkabilir. Yetişkinlerde DEHB, işte yahut toplumsal alakalarda zorlanma, dikkat eksikliği ve tertip problemleri biçiminde görülebilir.
DEHB’nin Tanısı Nasıl Konulur?
DEHB tanısı, bir dizi müşahede ve test ile konulur. Çocuklarda çoklukla öğretmenlerin ve ebeveynlerin müşahedeleri teşhiste kıymetli rol oynar. Psikologlar ve psikiyatrlar, muhakkak testler ve kıymetlendirme araçları kullanarak teşhis koyar.
Yetişkinlerde ise ayrıntılı bir geçmiş incelemesi ve klinik kıymetlendirme ile DEHB tanısı konulabilir.
DEHB ile Nasıl Başa Çıkılır?
Tedavi Metotları: DEHB’nin tedavisinde ilaç tedavisi, davranış terapisi ve eğitim takviyesi kullanılabilir.
İlaç Tedavisi: Uyarıcı ilaçlar ekseriyetle DEHB’nin belirtilerini hafifletmede tesirli olabilir. Lakin her birey için farklı ilaçlar ve dozajlar kullanılabilir.
Davranış Terapisi: Bilhassa çocuklar için değerli olan bu terapi prosedürü, odaklanmayı arttırmak ve dürtü denetimini geliştirmek gayesiyle kullanılır.
Eğitim Dayanağı: Okul çağındaki çocuklar için öğretmenlerin takviyesi ve kişisel eğitim planları kıymetlidir.
