Her anne baba çocuklarının yeterli ve keyifli bir birey olmasını ister. Bunun için alınması gereken kimi aksiyonlar var. Öncelikle kendi psikolojiniz ve mutluluğunuz üzerinde gerçekleştireceğiniz hareketler çocuklarınız da standartlarını ve yaşama bakış açısını belirleyecektir. Uzman Psikolog Esra Ezmeci “Çocuk yetiştirmenin püf noktaları neler?” sorusunu yanıtladı. İşte tüm ayrıntılar…
Kendisine, ailesine ve etrafına yararlı olabilecek bir çocuk yetiştirmek her anne-babanın arzuladığı şeydir. Her çağ, farklı zorlukları beraberinde getirirken birçok ebeveyn “Çocuğum ya yeterli bir birey olmazsa?”, “Çocuğum keyifli bir insan olabilecek mi?”, “Çocuğumun memnun olması için ne yapmalıyım” üzere sorular sorabilir. Lakin bu soruların karşılığını, olarak anne-babaların kendi hayat standartları ve hayata olan bakış açıları belirler. Bu sebeple uygun bir çocuk yetiştirme gayesinde olan ebeveynler öncelikle kendi fizikî ve duygusal gereksinimlerine tahlil bulmalı. Çünkü özünde memnun hissetmeyen bir insan diğerini da keyifli edemez. Uzman Psikolog Esra Ezmeci, çocuk eğitimi konusunda nokta atışı tavsiyeler verdi.
ÇOCUK YETİŞTİRMENİN PÜF NOKTALARI NELER?
Ezmeci, çocuk eğitiminde öncelikle ebeveynlerin kendileri için harekete geçmelerini önerdi. Uzman Psikolog Ezmeci şu bilgilere yer verdi:
- Anne-babaların psikolojileri epey değerli;
İyi hissetmeyen bir anne babanın, güzel hisseden bir çocuğu olamaz. Şayet ebeveynlik sizi yormaya, olumsuz hisler hissettirmeye başladıysa; profesyonel dayanak alın. Ebeveynlerin olumsuz bir ruh halinde oluşu, ister istemez davranışlarına yansır. Bu da çocuğun psikolojisi üzerinde tesirler bırakır. Keyifli çocuk yetiştirmenin altın kurallarından biri, ebeveynin ruhsal olarak sağlıklı olmasıdır.
- Çocuğunuzu güzel tanıyın;
Ebeveynlik kuralları, hakikat ve yanlışları olan bir şey değildir. Ebeveynlik seyahatinde aslında çocuk anne ve babayı şekillendirir. Çocuğunuzun mizaç ve karakterini tanıyıp, ona uygun formda davranmak ve sorunlarda buna uygun tahlillerde bulunmak için çocuğunuzla bağlantınızın sağlıklı olması kıymetli. Yani onu yakından tanımanız koşul.
- Beklentilerinizi gözden geçirin;
Mükemmel annelik yahut babalık yoktur. Bu tanıma uymak ismine kendinizi zorlamaya çalışmayın. Bu durum hem mutsuz olmanıza hem de harika olmaya çalışırken anı yaşamanıza mani olacaktır. Ayrıyeten sizi de gerilime sokacaktır. Kendinize yaptığınız baskıyı fark edin ve rahatlatmaya çalışın.
- Gelişim periyodunun özelliklerini bilin;
Ergenlik devrinde olan çocuğunuz kendi hudutlarını çizmek ve benliğini oluşturmak ismine anne-babasıyla birtakım çatışmalar yaşayabilir. Bu da ebeveynler için hayli yıpratıcı bir süreçtir. Ergenlik periyodunda bir çocuk kendi karakterini oluşturabilmek ismine karakter denemeleri yapacaktır. Bu hem ergene hem de aileye sıkıntı vakitler yaşatır. Lakin bir ergen bu vakitte her ne biçimde davranıyor olursa olsun, ailesi tarafından dayanağa ve şefkate gereksinim duyabilir.
- Mutlu çocuk için keyifli evlilik kural;
Çocuk olduğunda evliliği ya da eşi, art plana atmak aslında yapılan en büyük yanlışlardan biridir. Keyifli ve huzurlu olmayan bir anne baba meskende tansiyon yaratır ve bu da ister istemez çocuğu tesirler.
- Onun sonlarına hürmet gösterin;
Çocuğunuz kendisi için kararlar almaya başladığında ona yalnızca dayanak olmak ve kendi yolunda uçmasını izlemek en gerçek olandır. Şayet ki her hareketini mahzurlar, kurallar ve katı hudutlar koyarsanız, kendine güvenilmediğini hisseden çocuk, kendisine inanç hissini geliştiremez, hayatında yeni tecrübeler yaşamaya açık olamaz.
- Çocuklarınızla şakalaşın;
Bir çocuğun kendine güvenmesi ve toplumsal hayatta muvaffakiyete ulaşabilmesi için, âlâ bir ruh halinde olması kaidedir. Bunun için çocuklarınızla şakalaşın, çeşitli taklitler, espriler yapın. Bu durum birebir vakitte çocuğun gün içinde yaşadığı gerilimin azalmasına ve yaratıcı düşünmesine taban hazırlayacaktır.
- Özşefkatte ona rehber olun;
Kendi kendini sevebilme marifeti yani özşefkat, kişinin keyifli olabilmesinde temel faktördür. Bu marifet, insanların hayatında ve öbür bireylerle yaşadığı zorlukları daha kolay atlatmalarına yardımcı olur. Anne ve babalar, çocuklarının yaşadığı sorunlara öz hassaslıkla yaklaşıp bu hususta onlara yeterli örnek olmalıdır.
- Yaşa uygun sorumluluk;
Çocuğun her işini onun ismine yapmak ona yapılan en büyük kötülüklerden biridir. Çocuklarınıza küçük yaşlardan itibaren hem fizikî hem de gelişimine uygun sorumluluklar verin. Yemeğini üstüne başına dökerek yemesi, size kimi mesken işlerinde yardım etmesi üzere küçük sorumluluklar çocuk için büyük manalar söz eder. Kendi muhtaçlıklarını giderebilen çocuk kendi kendine yetebilme hissiyle birlikte hayatta sorunlara karşı tahlil üretebilecek kusurlarından dersler çıkarabilecektir.
- Suçlamayın;
Elbette herkes kusur yapar. Çocuğunuzun yaptığı yanlışlarda eleştirel ve suçlayıcı olmamaya itina gösterin. Bu durumda yapılması gereken tek şey çocuğun kendi kusurunu anlamasına yardımcı olabilmektir. Yanılgılardan ders çıkarabilmeyi öğrenen çocuk gelişir.
- Sorularını asla karşılıksız bırakmayın;
Çocuğunuzun vakit zaman sorduğu soruları, mantıksız görünse de yalın, açık, anlaşılır ve sakin bir lisanla karşılık vermeye çalışın. Verdiğiniz karşılıklar onun sorduğu kadar olmalıdır, detaya girmeyin.
- Koşulsuz sevgi verin;
Sevgi, her insan için en temel gereksinimlerden biridir. Çocuğunuza her fırsatta çok sevdiğinizi söylemek, ona sarılmak, öpmek onu şımartmaz. Tersine ileride bu davranışlar gösterilmezse yaşayacak olduğu sevgi açlığını gidermek için yapacağı yanlışlı davranışlardan onu uzak tutacaktır.
- Sanatla tanıştırın;
Erken yaşlarda müzik, spor üzere sanat kısımlarıyla tanışan çocukların daha keyifli oldukları araştırmalarda daima kanıtlanmıştır. Çocuğunuzu spor, müzik, satranç vb. aktivitelere yönlendirmeniz çocuğunuzun hem ruhsal hem de fizikî sıhhatini olumlu istikamette etkileyecektir.
- Ona ölçülü davranın;
Yetişkinlikteki saldırganlık ve öfkenin temel sebeplerinden biri de, bu bireylerin çocukluk hayatlarında olumsuz fikir ve hislerle yetiştirilmiş olmasıdır. Bundan ötürü yaşanan sorunlarda olabildiğince sakin ve ölçülü bir bağlantı lisanında olmak epey değerlidir.
- Kaliteli vakit geçirin;
Kaliteli vakitten kasıt, tüm vaktinizi çocuğunuza harcamak değil elbette. Çocuğunuzla geçirdiğiniz vakitte ilgi ve sevgi seviyeniz verebileceğiniz en üst düzeyde olmalı ve kendini keşfetmesi konusunda ona rehberlik yapmalısınız. Bilhassa günde bir öğün bile olsa, birlikte yemek yemeniz, yatmadan evvel ona masal okumanız ve gibisi davranışlar bile inançlı bağ kurmanızda ve çocuğunuzun güzel hissetmesinde büyük rol oynar.
- Özür dilemeyi ihmal etmeyin;
Ebeveynlik, hoş lakin bir o kadar sıkıntı bir seyahattir. Bu seyahatte şüphesiz çocuğumuza karşı yanılgılarımız olacak. Bu kusurlar sonucunda ona “Özür dilerim” demeniz, bu davranışın ona da aşılanmasını sağlar. Kendine güvenen, pahalı hisseden, kendini farkında olan bir çocuk, hayat ona ne kadar aksilikler getirse de illa bir çıkış kapısı bulacaktır. Kendine güvenmeyi öğrenen çocuklar, yanılgı yapmanın doğal bir süreç olduğunu bilir. Kusurlarından ders çıkarır ve daima ileriye dönük hareket eder. Unutmayın; onunla siz de büyüyor, olgunlaşıyorsunuz.
