Çocuklarda palavra söyleme alışkanlığı bazen önemli problemlerden kaynaklansa da çoğunlukla gelişimsel sürecin bir modülü ve hayal gücünün tesiri olabilir. Çocuğunuzun neden palavra söylediğini tahlil ederek bunun bir alışkanlık haline gelmemesi için hakikat adımları atabilirsiniz.
Çocukların palavra söylemesi, ebeveynleri endişelendiren ve sıkça karşılaşılan bir durumdur. Lakin bu durumun altında yatan pek çok farklı sebep olabilir ve palavra söyleme alışkanlığının önlenmesi için hakikat yaklaşımların benimsenmesi kıymetlidir.Çocukların palavra söylemesinin nedenleri yaşlarına, gelişim seviyelerine ve içinde bulundukları duruma nazaran değişiklik gösterebilir.
ÇOCUKLAR NEDEN PALAVRA SÖYLER?
Ceza yahut olumsuz sonuçlardan kaçınma
Çocuklar, yaptıkları bir kusur yahut kural ihlali sonucunda karşılaşacakları cezadan, azardan ya da ebeveynlerinin hayal kırıklığından kaçınmak için palavra söyleyebilirler. Bu, en yaygın palavra söyleme nedenlerinden biridir.
İsteklerini elde etme
Bazen çocuklar, istedikleri bir şeyi (oyuncak, şekerleme, müsaade vb.) elde etmek için gerçek dışı beyanlarda bulunabilirler. Bu, bilhassa küçük yaşlarda görülen bir durumdur.
Dikkat çekme
Birtakım çocuklar, gereğince ilgi görmediklerini düşündüklerinde ya da kendilerini kıymetli hissetmek istediklerinde abartılı öyküler anlatarak yahut gerçek dışı argümanlarda bulunarak dikkat çekmeye çalışabilirler.
Hayal gücü ve gerçeklik ortasındaki farkı ayırt edememe
Bilhassa okul öncesi devirdeki küçük çocuklar için hayal dünyası ve gerçeklik ortasındaki çizgi şimdi net değildir. Bu yaş kümesindeki çocuklar, bazen farkında olmadan hayal ettiklerini gerçekmiş üzere anlatabilirler. Bu, kasıtlı bir palavra söylemekten çok, bilişsel gelişimlerinin bir kesimidir.
Utanç yahut mahcubiyet
Çocuklar, yaptıkları bir şeyden utandıkları ya da mahcup oldukları için palavra söyleyebilirler. Bilhassa arkadaş ortamında yahut toplumsal durumlarda bu durum gözlenebilir.
Ebeveynlerin çok tepkileri
Ebeveynlerin çocuklarının yanılgılarına yahut yaramazlıklarına çok sert reaksiyon vermesi, çocukları palavra söylemeye itebilir. Çocuk, ebeveynlerinin reaksiyonundan korktuğu için gerçeği saklamayı tercih edebilir.
Örnek alma
Çocuklar, etraflarındaki yetişkinlerin yahut arkadaşlarının palavra söylediğine şahit olduklarında, bunu olağan bir davranış olarak görüp taklit edebilirler.
Sosyal beklentiler ve baskı
Birtakım durumlarda çocuklar, arkadaş kümelerindeki baskıdan yahut toplumsal beklentilerden ötürü palavra söyleyebilirler. Örneğin, arkadaşlarının kendilerinden beklediği bir şeyi yapmadıklarında, bu durumu gizlemek için palavra söyleyebilirler.
ÇOCUKLARDA PALAVRA SÖYLEME ALIŞKANLIĞI NASIL ÖNLENİR?
Çocuklarda palavra söyleme alışkanlığını önlemek yahut bu durumu azaltmak için atılabilecek adımlar şunlardır:
Güven ortamı oluşturun
Çocuğunuzla açık ve dürüst bir irtibat kurabileceğiniz bir ortam yaratın. Çocuğunuzun yanılgı yapsa bile size güvenerek gerçeği söyleyebileceğini hissetmesini sağlayın. Onları yargılamadan dinleyin ve meselelerini anlamaya çalışın.
Dürüstlüğü takdir edin
Çocuğunuz doğruyu söylediğinde, bilhassa güç bir durumda bile olsa, bu davranışını takdir edin. “Doğruyu söylediğin için çok sevindim, bu çok değerli bir davranış” üzere sözlerle dürüstlüğün pahasını vurgulayın. Bu, onların dürüstlükle olumlu bir bağ kurmalarına yardımcı olur.
Cezaları gözden geçirin
Cezalar yerine sonuçlara odaklanın. Çok sert ve tutarsız cezalar, çocukları palavra söylemeye itebilir. Cezalar yerine, davranışlarının doğal sonuçlarını yaşamalarına müsaade verin ve telafi edici hareketleri teşvik edin. Örneğin, bir şeyi kırdığında, tamirine yardımcı olmasını isteyebilirsiniz.
Model olun
Çocuklar ebeveynlerini taklit ederler. Kendi günlük ömrünüzde dürüst ve şeffaf olun. Küçük beyaz palavralardan bile kaçınmaya çalışın, zira çocuklar bu davranışları müşahedeler ve içselleştirirler.
Hayal gücü ile gerçekliği ayırt etmelerine yardım edin
Bilhassa küçük çocuklarla, anlattıkları öykülerin gerçek mi yoksa hayal eseri mü olduğunu nazikçe sorgulayın. “Bu hakikaten oldu mu, yoksa sen mi hayal ettin?” üzere sorularla farkı anlamalarına yardımcı olun. Lakin bunu yaparken hayal güçlerini kırmamaya ihtimam gösterin.
Empati geliştirin
Çocuğunuzun palavra söylemesinin gerisindeki nedeni anlamaya çalışın. Korkuyor mu, utanç mı duyuyor, yoksa dikkat mi çekmeye çalışıyor? Nedenini anlamak, sıkıntıya daha tesirli tahliller bulmanıza yardımcı olur.
Sorun çözme marifetlerini geliştirin
Çocuklarınıza, sıkıntı durumlarla karşılaştıklarında palavra söylemek yerine nasıl başa çıkabileceklerini öğretin. Onlara alternatif tahlil yolları sunun ve birlikte bu yolları keşfedin.
Tutarlı olun
Palavra söyleme konusunda dengeli bir duruş sergileyin. Bazen görmezden gelip bazen sert reaksiyon vermek, çocuğun neyin gerçek neyin yanlış olduğunu anlamasını zorlaştırır.
Küçük palavralara da dikkat edin
Küçük üzere görünen palavraların bile vakitle daha büyük alışkanlıklara dönüşebileceğini unutmayın. Her palavrası ciddiye alın ve üzerinde durun.
Yalan söylemek, çocuk gelişiminin belli evrelerinde görülebilen olağan bir davranıştır. Fakat ebeveynlerin hakikat yaklaşımları ve rehberliği ile bu davranışın alışkanlık haline gelmesi engellenebilir ve çocuklar dürüstlüğün pahasını öğrenerek daha sağlıklı irtibat marifetleri geliştirebilirler. Bu süreçte sabır, anlayış ve tutarlılık kilit rol oynar.
