Hepimiz, doğduğumuz andan itibaren hislerle şekillenen varlıklarız. Lakin bu hisler, beynimize evvelce kodlanmış değildir. İnsan beyni, ömrün birinci devirlerinde, doğuştan sahip olduğumuz temel hisleri hissederken, vakitle etrafımızdan öğrendiğimiz yeni duygusal karşılıklarla şekillenir. Bir bebeğin ağlaması, yalnızca acı yahut açlıkla ilişkilendirilen bir reaksiyon olabilirken, büyüdükçe tıpkı ağlama, karmaşık toplumsal ya da duygusal durumları söz etmeye dönüşür.
Bilimsel araştırmalar, insanların doğuştan sekiz ana duyguyu (öfke, ıstırap, dehşet, sevinç, ilgi, şaşkınlık, tiksinme ve utanç) deneyimlediklerini ve bunların çok çeşitli biçimlerde kendini gösterdiğini ortaya koymaktadır.
Ancak, bu temel hislerin her biri vakitle daha karmaşık, daha toplumsal ve kültürel bağlamlarda şekillenen ikincil hislere dönüşebilir. Çocuklar, yaşadıkları tecrübelerle hislerini daha derinlemesine keşfeder ve vakitle her bir duyguyu, hem kendilerine hem de etraflarına nasıl söz edeceklerini öğrenirler.
Duygusal red (emotional invalidation), çocukların duygusal marifetlerini geliştirmelerini pürüzler ve onları duygusal manada yetersiz hissettirebilir. Bunun yerine, hislerinin geçerli olduğunu kabul etmek ve onları anlamak, çocukların duygusal sağlıklı gelişimini takviyeler.
Bebekler, birinci aylarda temel duygusal yansılarla başlarlar; ağlama, acıdan, açlıktan yahut huzursuzluktan duydukları rahatsızlıkla ilgilidir. Fakat vakitle, çocuklar daha gelişmiş bir kendilik farkındalığı kazanır ve kaygı üzere hisleri daha karmaşık biçimlerde deneyimlemeye başlarlar.
Araştırmalar, bilhassa yeni yürümeye başlayan çocukların dehşet hissini deneyimlemelerinin en güç periyotlardan biri olduğunu göstermektedir. Bu yaşlarda ebeveynlerin, çocuklara hisleri hakkında konuşma fırsatı vermesi ve hisleri isimlendirmelerine yardımcı olması çok değerli bir adımdır.
Duygusal zekayı geliştirmenin yolları ortasında, gerçek vakitte hakikat yansıyı vermek yer alır. Örneğin, bir çocuk öfkelendiğinde, onu sakinleştirecek bir yaklaşım yerine, öfkesini anlamak ve uygun bir lisanda söz etmesine imkan tanımak, ona duygusal manada büyüme fırsatı sunar.
Aynı vakitte, çocuklar müşahede yoluyla hislerini öğrenirler. Onlar bizim duygusal reaksiyonlarımızı gözlemlerken, hakikat davranışları öğrenir ve kendilerine uygun duygusal stratejiler geliştirebilirler.
