Hükümetlerarası İklim Değişikliği Panelinde (IPCC) sera gazı salımlarının azaltılmasına odaklanan Üçüncü Çalışma Kümesi Lider Yardımcısı ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Şiir Kılkış, bu yıl Azerbaycan’da düzenlenecek olan COP29’da ortaya konulan gayelerin uygulamaya geçmesi gerektiğini söyledi.
Başta global ısınmayla gayrette gelinen son durum olmak üzere iklim değişikliğiyle ilgili birçok kıymetli bahsin ele alınacağı Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi 29. Taraflar Konferansı (COP29) bu yıl 11-24 Kasım’da Azerbaycan’ın mesken sahipliğinde, başşehir Bakü’de düzenlenecek.
“Her seviye için planlama gerekli”
Türkiye olarak bu manada kıymetli bir güneş jenerasyonu içerisinde olduğumuzu belirten Kılkış, “Hangi kaynağı, hangi muhtaçlık ve güç talebinde kullanacağımız, bunun akıllı bir formda yönetilmesi, buna yönelik planlama yapmamız, amaçlarımızı ortaya koymamız her seviye için geçerli. Türkiye olarak yenilenebilir amaçlarımız de var ve süratli bir formda bedellendiriliyor. Bunun beraberinde örneğin, kentlerin yenilenebilir güç tüketimini ve taleplerini akıllı bir halde nasıl istikrarlı, uyumlu bir hale getirebiliriz? Bunun yerleşkeler ve kent ölçeğinden, ulusal ölçeğe kadar her ölçekte planlanması epey değerli. Şu an 2030’a kadar kentler, Avrupa’da bilhassa net sıfır salım gayesine yönelik kendilerine amaç ortaya koymuş durumda. Birinci kentler, misyon etiketlerini de aldılar. Münasebetiyle güç planlaması kapsamında kentlerin bu süreç içerisinde kendilerine bir rol bulmaları, net sıfır salım amaçlarını desteklemeleri önemli” diye konuştu.
IPCC’de Altıncı Kıymetlendirme Raporu birinci açıklandığında dünyanın gidişatının 3,2 santigrat derece seviyesine hakikat ilerlediğini, bunun biraz düzgünleşmiş olarak gözükmesine karşın 1,5 santigrat derecenin 2 kat üzerinde seyrederek 3 santigrat derece seviyesinde bulunduğunu lisana getiren Kılkış, her artış ile birlikte iklim değişikliği tesirleri düşünüldüğünde çok yağışların, kuraklıkların, orman yangınlarının, yüksek sıcaklıkların daha fazla hissedilebilir olacağının ötesinde yaşanabilir ve sürdürülebilir bir dünyanın tehlikede olduğunun altını çizdi.
Kılkış, COP29’dan çıkabilecek sonuçlara ait şunları kaydetti:
“Bir evvelki yıl teknik diyalogların tamamlanmasının akabinde birinci Global Durum Değerlendirmesi’nin sonuç bildirgesi yayımlandı. Sonuç bildirgesinde yeniden 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji kurulu gücünün 3 misli artırılması, güç verimliğini güzelleştirme suratının 2 misli artırılması ve fosil yakıt kaynaklarından da o geçiş esnasında uzaklaşmamız istikametinde maksat ortaya konuldu. Her COP toplantısında tekrar hükümetler, devletler, yeni amaçlarını ortaya koyma çabası içerisindeler lakin şunu gözlemliyoruz ki yeniden bunlar çok yetersiz. İlerleme için bir efor içerisinde olunsa da tekrar dünya olarak geldiğimiz süreç sorunun hala devam etmesi ve tahlillere gereğince yaklaşmamamız tarafında. Münasebetiyle beklentim yeniden ortaya konulan amaçların artık uygulamaya geçmesi ve uygulamaya geçmesi için de beklentilerin süratli bir biçimde çalışılması, gerçekleştirilmesi. Tüm dünyadan beklentim ise bilimsel bulguları esas alarak el birliği, güç birliği içerisinde bu sorunun üstesinden gelerek tahlil oluşturmalarıdır.”
COP zirveleri
Küresel ısınmanın her boyutu ile ele alındığı COP tepelerinin birincisi 1995’te Almanya’nın Bonn kentinde düzenlendi.
Açılımı “Conference of the Parties” (Taraflar Konferansı) olan aktiflik Türkçede de çoklukla İngilizce kısaltılmış haliyle, “COP zirveleri” halinde kullanılıyor. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ne taraf ülkeler bu konferans kapsamında her sene dünyanın diğer bir ülkesinde bir ortaya gelip iklim değişikliğinin getirdiği sıkıntılar ve tahlil yolları üzerine kapsamlı müzakereler gerçekleştiriyor.
İngilizcesi “UN Framework Convention on Climate Change (UNFCCC)” olan mukavele, BM tarafından iklim değişikliği problemine işaret etmek gayesiyle geliştirilmiş birinci kıymetli teşebbüslerden biri olarak gösteriliyor. Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde 1992’de düzenlenen Birleşmiş Milletler Etraf ve Kalkınma Konferansı’nda imzaya açılan kontrat 21 Mart 1994’te yürürlüğe girdi.
Taraf ülkeleri, sera gazı emisyonlarını azaltmaya, araştırma ve teknoloji üzerinde işbirliği yapmaya ve sera gazı yutaklarını muhafazaya teşvik eden mukaveleye Türkiye, 24 Mayıs 2004 tarihinde dahil oldu.
