Çocukların bazen gereksinimlerinden daha fazlasını talep etmeleri 3.5 yaş öncesinde olağan karşılanabiliyor.
Ancak 3.5 yaş sonrasında elindekilerle yetinmemesi ve isteklerinin devam etmesinin duygusal açlık halinden kaynaklanabildiğini belirten uzmanlar, ebeveynlerin birçok vakit refleks olarak da olsa çocuklarının isteklerine karşı gelemediklerini söz ediyor.
Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, çocukların isteklerini geçiştirmenin de tahlil sağlamadığını vurgulayarak ebeveynlere çocukların muhtaçlıklarını dinleyerek gerektiği durumlarda dengeli bir biçimde ‘Evet’ yahut ‘Hayır’ formunda karşılık verilmesini tavsiye ediyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, her vakit daha fazlasını isteyen çocukların hangi sebeplerle bu halde davranış gösterdiğine değindi ve ebeveynlere kıymetli tavsiyelerde bulundu.
İstekler duygusal açlıktan kaynaklanıyor olabilir
Herkesin aslında makul gereksinimlere sahip olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, “Bu gereksinimleri giderebilmek için makul bir seviyede olduğu takdirde istekler ve beklentiler etrafımız tarafından olağan karşılanır. Ancak çocuklar bazen gereksinimlerinden daha fazlasını talep ederler. Bunun altında yatan en değerli sebep onların duygusal açlıklarını yatıştırma istekleridir. 3,5 yaş öncesi devirde bu tavırları pek olağan karşılanabilir, bu periyotta benmerkezci olabilirler. Bu yaştan sonra şayet bir çocuk hala gereksiniminden fazlasını istiyor, elindekilerle yetinemiyorsa bu isteklerinin altında bir duygusal açlık hali yatıyor olabilir” dedi.
Çocuklar onaylanma muhtaçlığı duyuyor
Çocuklarda onaylanma muhtaçlığı, ruhunu doyurma uğraşı ve bir beğenilme isteğinin var olduğunu söz eden Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, “Bu duygusal muhtaçlıklar birçok sebepten kaynaklanabilir. Örneğin ebeveynlerin çocukla çok az vakit geçirmesi, geç saatlere kadar çalışmaları çocuğun isteme davranışının altında yatan sebep olabilir. Oyuncakçıların önünde kendilerini yerlere atıp ağlayan çocuklar, bir dolap oyuncağa sahip olmasına karşın yeniden de öbür oyuncaklar isteyen çocuklar hepimizin şahit olduğu bir tablodur. Bu durumu bir tehlike işareti olarak görmemiz gerekiyor zira ergenliğe geçişle birlikte bu işaretin şiddeti büyümeye başlıyor. Bu çocuklar kendi kıymetlerini giydiği marka kıyafetlerle ve sahip olduklarıyla ortaya koymaya başlıyorlar” diye konuştu.
Hayır’ı öğrenemeyen çocuklar sorun yaşıyor
Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, çocukların etrafındaki insanları da kim olduklarıyla değil, nelere sahip olduklarıyla değerlendirmeye ve yargılamaya başladıklarını söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Bu durum daima isteyen, karşılığında her istediği gerçekleşen ve bu hususta hudut konulamayan çocukların mutsuzluk, doyumsuzluk, kendini kâfi hissedememe ve benmerkezci bir biçimde büyümelerine neden oluyor. Yetişkin olduklarında yetersizlik hissediyorlar, dışarıdan gelen rastgele bir hudut koymaya, rastgele bir kural koymaya reaksiyonları, tenkide karşı bir hassasiyetleri oluyor. Hayır’ı öğrenemeyen çocuklar ne yazık ki hem okulda akademik yaşantıda hem de iş yaşantısında çeşitli problemler yaşayabiliyorlar. Tıpkı formda toplumsal hayatın kurallarına da uymakta zorluk çekiyorlar. Daima kendi gereksinimlerine dönük yaşayan çocuklar oburlarının gereksinimlerini da görmezden gelebiliyorlar. Bu durum çocuğun yetişkinlikte eşiyle alakasını de direkt etkileyebiliyor.”
Az ile yetinemez oluyorlar
Ebeveynlerin refleks olarak da olsa çocuklarının isteklerine karşı gelemediklerine sıklıkla rastlandığına dikkat çeken Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, “Bunun altında 2 temel sebep var. Bunlardan biri ‘aman çocuğum hiçbir şeyden eksik kalmasın’ niyetidir. Bu niyetle çocuklara bir şeyler alarak onları memnun ettiğimizi zannediyoruz lakin aslında onlar duygusal olarak bir şeylerden eksik kalmıyor. Tam aksisi birtakım yerlerde yaralar oluşturuyoruz. İkinci sebep ise ebeveynlerin kendi çocukluklarında sahip olamadıklarına evlatlarının sahip olmasını istemeleridir. ‘Bana alınmadı ona alınsın, benim olmadı onun olsun’ kanısı oluyor. Bu temelde düzgün niyetli bir yaklaşımdır ancak aslında yapılan şey, bir yetişkin olarak ebeveynlerin kendi gereksinimlerini çocukları üzerinden gidermeye çalışmasıdır. Bu sebeple çocuklar daha çok istemeye başlıyor, az ile yetinemez oluyorlar. Meselelerini kendi başlarına çözemez hale geliyorlar” dedi.
İsteklerini geçiştirmek tahlil sağlamaz
Yaş ilerledikçe gereksinimlerin boyutunun hem maddi hem manevi olarak artacağını vurgulayan Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Ebeveyn olarak ileriyi düşünerek hareket etmeli, hayır sözünü çocuklara öğretebilmeliyiz. Çok küçük yaşlardan itibaren neye neden hayır dediğimizi anlatmalıyız. İstediğini almamak için ‘hayır ben bunu alamam’ demek kâfi olmaz, bu yolla onun fikrini reddetmiş ve önemsememiş üzere görünürüz. Ayrıyeten geçiştirmek de bir tahlil sağlamaz. Çocuğu dinlemek ve istediği şeye neden gereksinimi olduğunu sormak gerekir. Çocuğa istediklerini çabucak almak yerine makul bir müddet tanımak kıymetlidir. Bu mühletin sonunda bazen çocuğun hevesi geçmiş, isteği kırılmış olabilir. Bu durumda dengeli olmamız ve ebeveynler olarak da ortak bir tavır sergilememiz gerekiyor. Evvel ‘hayır’ sonra ‘evet’ dersek hayır cevabı bir işe yaramayacaktır.”
Ödül ve ceza usulü başarılı sonuç vermiyor
Ödül ve ceza formülünün de çok başarılı bir prosedür olmadığının altını çizen Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, “Burada ödül bir şarta bağlıdır. Çocuk bir mevzuda başarılı olduğu takdirde ödül alır, ödül alamazsa ceza almış olur. Örneğin çocuğa karnesinde yüksek notlar aldığı için değil, karne aldığı için bir armağan ismi altına ödül verilmeli. Zira armağan içten gelen bir şeydir, ödül bir şarta bağlı olarak verilir. Mükafata alışan bir çocuğun akademik hayatında da motivasyonu muvaffakiyet emelli değil ödül gayeli olacaktır” dedi.
Evdeki ebeveyn ve çocuk davranışları değerlendiriliyor
Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Aileler genelde duygusal reaksiyonlar üzerine uzmanlara başvuruyor. Öfke nöbetleri, ağlama krizleri, etrafına makus telaffuzlarda bulunma üzere sebeplerin yaygın sebepler olduğunu söylemek mümkün. Çocuğun kendi benlik algısı nasıl, toplumsal bağlantıları nasıl, aileyle ilgileri nasıl bunlar da inceleniyor. Çabucak akabinde ebeveyn tavırlarına, onların yaklaşımlarına bakılıyor. ‘Evin nizamı, çocukla geçirilen vakit, çocuk meskendeki kelam hakkı, hangi duygusal gereksinimlerini çocuk objelerle karşılamaya çalışıyor?’ üzere kriterler bedellendiriliyor. Terapi sürecinde çocuğun bu davranışının altında hangi duygusal gereksinimler yatıyor evvel bunlara bakılıyor. Böylelikle çocuğun asıl muhtaçlığı olan şey öğrenilebiliyor ve isteme davranışını makul seviyeye indirmek mümkün hale geliyor.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
