Finlandiya merkezli finans kuruluşu Danske Bank, ortodoks siyasetlere geri dönerek kendine beyaz bir sayfa açmaya çalışan Türkiye iktisadı hakkında değerlendirmelerini paylaştı. Yayımladığı 2 sayfalık raporda, TCMB’nin faiz artırımlarına yönelik iddialarını de paylaşan Danske Bank, uzun müddettir ‘rasyonel olmayan’ iktisat siyasetleri uygulayan Türkiye’nin ‘rasyonel’ yere dönüş yolcuğunun zorlayıcı olacağını da yazdı. TCMB Lideri Erkan ve Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek’in günlerinin ise sayılı olabileceği varsayımı, raporda dikkat çekti.
Kişisel Tercihler Merkez’in Prestijini Aşındırdı
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın düşük faiz tercihinin ferdî bir tercih olduğuna değinen raporda, bu politikayı uygulamak için Türk iktisadında feda edilen kimi şeylerin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın prestijini aşındırdığı yorumunda bulunuldu.
Uygulanan düşük faiz siyasetinin bir sonucu olarak enflasyonun süratle yükseldiğini ve döviz rezervlerinin süratle gerilediğine dikkat çeken Danske Bank, yabancı borçlanmaya dayananların bilhassa yine finansman bahtının azaldığını ve kritik bir döviz krizi riskinin ülke içinde var olduğunu belirtti.
Merkez’in Kura Müdahalesi Daha Seyrek
Düşük faiz ısrarının Türkiye’yi bir kısır döngü içerisine soktuğunu tabir eden analistler, bu siyasetin kredi kanalları üzerinden talebi ve hasebiyle bedelsiz TL’ye karşın ithalatı artırdığını ve cari açığı büyülttüğünü yazdı.
28 Mayıs’ta gerçekleşen seçimlerin arından iktisadın dümenine geçen Mehmet Şimşek ve TCMB Lideri Hafize Gaye Erkan ikilisinin prestijli bir bankacılık geçmişleri olduğunu söz eden Danske Bank, bilhassa bu atamaların akabinde dövize yapılan müdahalenin daha seyrekleşerek yapay olarak paha kazandırılmış olan TL’nin hür bırakıldığını belirtti. Yüzde 8,5’ten yüzde 15 düzeyine yükseltilerek hala enflasyondan düşük düzeyde olan siyaset faizinin, TL’deki bedel kaybına takviye çıktığını yorumu yapılırken, kura yönelik seyrekleşen Merkez müdahalesinin temmuz ayı prestijiyle tekrardan başlamış üzere gözüktüğü söz edildi.
Hafize Gaye Erkan’ın Merkez döviz müdahalesini bıraktı yorumunun akabinde, kamu bankaları aracılığıyla 1 milyar dolar satıldığına dair tezlerin ortaya çıkmasıyla birlikte Danske Bank tarafından yapılan “Temmuz’da müdahale tekrar başlamış üzere görünüyor” yorumu, yeni Merkez Başkanı’nın sözleri ile çelişiyor üzere gözüküyor.
Şimşek ve Erkan’ın Günleri Sayılı Olabilir
Peki hakikaten ortodoks iktisat siyasetlerine dönüldü mü? Raporda bunun karşılığı net olarak verilmiyor lakin birtakım ikazlar bulmak mümkün.
Öncelikle faiz artırım patikasına geri dönen ve PPK tutanaklarından da bunu net bir biçimde okuduğumuz TCMB’nin faiz artırımı için fırsat kolladığı belirli. Fakat bunu süratli bir halde yapmıyorlar.
Raporda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 28 Mayıs seçimlerinin akabinde faiz siyasetinden dönülüp dönülmeyeceğine dair sorulan bir soru üzerine “Ben hala aynıyım.” karşılığını verdiği hatırlatılıyor. Bu bağlamda, yeni iktisat idaresinin tam bağımsız olamayabileceği ve büyümenin beklentinin altında kalması halinde “günlerinin sayılı olabileceği” tabir edildi.
Faiz Yüzde 25 İle Tepe Yapacak
TCMB tarafından faizlerin çıkartılacağı düzeye yönelik iddialarına de raporda yer veren analistler, gelecek üç toplantıda Merkez’in faizleri her bir toplantı içi 250 baz puan artıracağı ve yüzde 22,5’e çekeceğini, bununla birlikte faizlerin 2023’ün son çeyreğinde yüzde 25’e çıkarak tepeye ulaşacağı kestirim edildi.
