Anadolu’nun esaslı kültürü, uzun yıllar boyunca farklı medeniyetlere mesken sahipliği yapmıştır. Bu güçlü kültürel miras, düğünlerden bebek doğumlarına ve hatta bebeklerin birinci dişlerinin çıkmasına kadar pek çok gelenek ve adeti beraberinde getirmiştir. Diş buğdayı da bu geleneklerden biridir. Evvelden çabucak hemen her ailede uygulanan bu gelenek, yeni doğan bir bebeğin birinci dişi çıktığında kutlanırdı. Fakat günümüzde, büyük kentlerde bu gelenek unutulmuş üzere görünüyor. Onun yerine “dişim çıktı” partileri daha yaygın hale gelmiş durumda.
Diş buğdayı geleneğinin temel gayesi, bebeğin acısız bir diş çıkarma süreci geçirmesine ve sağlıklı dişlere sahip olmasına yardımcı olmaktı. Lakin günümüzde bu gelenek daha çok cümbüş ve toplumsal bir aktiflik olarak anne adayları için kutlanıyor.
Diş Buğdayı Kutlamasının İki Yüzü
Eski vakitlerde lohusa bayanlar, gerilimlerini ve sıkıntılarını dışa vuramazlardı. Lakin diş buğdayı, lohusa annelerin arkadaşları ve akrabalarıyla bir ortaya gelip eğlenmeleri için şahane bir fırsat sunardı. Bu kutlama, toplumsal bağların güçlenmesine ve dayanak sisteminin ehemmiyetini vurgular.
Diş Buğdayı Partisi Nasıl Düzenlenir?
- Her şey, bebeğin birinci dişinin görülmesiyle başlar. Birinci dişi fark eden kişi, özel bir iştirakçi olarak kabul edilir ve bebeğe ömür uzunluğu saklayabileceği bir armağan alır.
- Bu kişi, tıpkı vakitte parti günü için bebek için giyilecek kıyafetleri seçer ve hazırlar.
- Diş buğdayı partisi için uygun bir gün belirlenir ve hazırlıklara başlanır. Bu, çoklukla bebeklerin dişleri çıkmaya başladığında gerçekleşir.
- Misafirler için kek, börek, poğaça, kurabiye üzere yiyecekler hazırlanır.
- Bebeğin giydirilecek yeni elbiseleri yıkanır, ütülenir ve hazır hale getirilir.
- Diş buğdayı sırasında, bebek üzerine oturtulup başından aşağı bir avuç pişmiş ve soğutulmuş buğday dökülür.
- Bebeğin başının üzerinde kalan buğdaylar toplanır ve bir ip üzerine dizilir. Bu gelenek, bebeğin dişlerinin düzgün ve sıralı olmasına inanılır.
- Örtünün üzerinde kalan öteki buğday taneleri kuşlara verilir. Bu, bebeğin tabiata ve öbür canlılara güzel biri olacağına inanışı yansıtır.
- Diş buğdayı partisinin değerli bir basamağı, yerdeki örtüye meslekleri sembolize eden objelerin konmasıdır. Bebek, bu objelere uzanır ve birinci eline aldığı nesnenin, ilerideki mesleğini belirlediğine inanılır.
- Misafirler, bebek için getirdikleri armağanları anne adayına takdim ederler ve sonra ikramlar başlar.
- Bazı bölgelerde diş buğdayı sırasında kaplardan birinin içine şeker saklanır ve bu şekeri kimin alacağına bahta bırakılır. Kim bu şekeri alırsa, bebeğe ömür uzunluğu saklayacağı bir ikram verir.
Diş Buğdayı Partisi Gereçleri ve Anlamları
Diş buğdayı partisi gereçleri, inanışlara ve sembollere dayalı olarak seçilir:
- Kitap: Bebek kitaba uzanırsa, ileride akademik muvaffakiyet elde edeceğine inanılır.
- Kur’an-ı Kerim: Kutsal kitaba uzanan bebek, dinle ilgili bir meslek sahibi olacağına inanılır.
- Kalem: Kaleme uzanan bebek, düzgün bir meslek sahibi olacağının işareti olarak kabul edilir.
- Makas: Bebek makasa uzanırsa, ileride terzi, kuaför yahut dizayncı olabileceği düşünülür.
- Cetvel: Bebek cetvele uzanırsa, mühendislik üzere teknik bir mesleği seçeceğine inanılır.
- Steteskop: Bebek steteskopa uzanırsa, tabip yahut hemşire olacağına inanılır.
- Kaşık: Bebek kaşığa uzanırsa, aşçılık üzere bir mesleği benimseyeceğine inanılır.
- Boya: Bebek boyaya uzanırsa, ressam yahut sanatçı olacağına inanılır.
Diş buğdayı partisi gereçleri, ferdî tercihlere ve inançlara nazaran değiştirilebilir. Lakin bebeğin bu objelere uzanırken ziyan görmemesi ve inançta olması için dikkatli olunmalıdır.
Sağlıklı Diş Buğdayı Nasıl Yapılır?
Lezzetli bir diş buğdayı hazırlamak için gereksiniminiz olan gereçler:
- Yarım su bardağı hurma özü
- 2.5 su bardağı hediklik buğday
- 2 litre içme suyu
- Yarım su bardağı ceviz içi
- Yarım su bardağı fındık
- Yarım su bardağı badem
- 1 su bardağı nar
- 1 su bardağı kuru dut
- 5-6 adet kuru incir
- 5-6 adet kuru kayısı
- Yarım su bardağı kuru üzüm
- Üzeri için antep fıstığı ve hindistan cevizi
Geleneksel bir diş buğdayı hazırlığı için bu gereçlerle sağlıklı ve lezzetli bir diş buğdayı yapabilirsiniz.
Sonuç olarak, diş buğdayı klâsik bir Anadolu ritüelidir ve bebeğin birinci dişinin kutlanmasının yanı sıra toplumsal bir aktiflik olarak da kıymetlidir. Bu gelenek, aileleri bir ortaya getirirken, bebeğin gelecekteki mesleğini sembolize eden objelerle dolu eğlenceli bir aktiflik sunar. Hazırlıklar sırasında bebeklerin inançta olduğundan ve keyif aldığından emin olunmalıdır.
