Kan şekerinin olağandan yüksek olması manasına gelen diyabet hastalığı, kimi hudut hasarları ve damar sorunlarına yol açabiliyor. Bu sıkıntıların da bedende çeşitli yaralar meydana getirebildiğini açıklayan Anadolu Sıhhat Merkezi Hastanesi’nden Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Rıza Aytaç Çetinkaya, “Diyabetli şahıslarda sıkça görülen ve ekseriyetle ayaklarda oluşan yaraların en sık karşılaşılan belirtileri; bilhassa parmaklar ya da tabanda ağrı, hassasiyet, yanma, uyuşma, karıncalanma yahut hissizlik, açık yaralar ve yaralardan irinli sıvı gelmesi, kızarıklık, şişlik, cilt renginde değişlikler ve ayak kokusu olarak sıralanabilir” dedi.
Diyabetik ayak yaralarının; yaranın tipine, büyüklüğüne ve enfeksiyon durumuna nazaran değişebileceğini belirten Anadolu Sıhhat Merkezi Hastanesi’nden Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Rıza Aytaç Çetinkaya, “Tedavi, kolay paklık ve bakım adımlarından cerrahi müdahalelere kadar geniş bir yelpazede değişebilir. Bu yaraların hiç oluşmamasını sağlamak ya da ilerlemelerini engellemek için alınacak kolay lakin tesirli önlemler, önemli sıhhat sorunları riskini ortadan kaldırabilir. Belirti vermeye başlayan yaralar ihmal edilirse, ayağın kaybedilmesiyle bile karşı karşıya kalınabilir” ihtarında bulundu.
Tedavi edilmezse ayak kaybına sebep olabilir
Diyabetik ayak yaralarının tedavisinde birinci kademenin paklık olduğunu belirten Uzm. Doç. Dr. Rıza Aytaç Çetinkaya, “Yara, antiseptik solüsyonlarla nazikçe temizlenmeli ve steril gazlı bez ile kapatılmalı. Enfeksiyon riskini azaltmak için yapılan bu pansumanlar nizamlı olarak yenilenmeli. Şayet yara enfekte olmuşsa, antibiyotik tedavisi gündeme gelebilir. Enfeksiyonlu ve ilerlemiş olaylarda ise güzelleşmeyi hızlandırmak için meyyit dokular çıkarılabilir. Diyabet nedeniyle arteriyel kan akışı bozulmuşsa, damar tıkanıklıklarını açmaya yönelik bir tedavi de uygulanabilir. Fakat hastalığın belirtileri ciddiye alınmaz ve tedavi için geç kalınırsa önemli enfeksiyonlar gelişebilir kan akışı bozulabilir ve doku mevti manasına gelen kangren meydana gelebilir. Bu noktada cerrahi müdahaleden faydalanılır hatta gerekli görülürse enfeksiyonun başka bölgelere yayılımını önlemek için amputasyon bile kelam konusu olabilir” dedi.
Hiperbarik ve topikal oksijen yöntemlerinden faydalanılabilir
Diyabetik ayak yaralarının tedavisinde, muvaffakiyetleri konusunda çok sayıda bilimsel çalışmalar olan hiperbarik ve topikal oksijen formüllerden giderek daha fazla yararlanıldığını söz eden Çetinkaya, “Hastaların yüksek basınçla oksijen almasını sağlayan hiperbarik oksijen terapisi, yara güzelleşmesini hızlandırır, ayaklardaki kan akışını artırır ve enfeksiyonlarla gayret eden beyaz kan hücrelerinin daha tesirli çalışmasını sağlar. Yeni kuşak topikal oksijen tekniğinde ise oksijen direkt yara üzerine uygulanır. Bilhassa küçük ve orta boyutlu yaralar için yararlı olabilecek bu metot, yara bölgesindeki iltihabı azaltarak ağrıyı da hafifletebilir” dedi.
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Rıza Aytaç Çetinkaya, diyabetik ayak yaralarını önlemek ya da ilerlememesini durdurmak için alınabilecek önlemleri sıraladı:
- Ayakları sistemli olarak denetim etmek: Diyabet hastaları ayaklarını her gün dikkatlice incelemeli. Ayaklarda rastgele bir kesik, yaralanma, kabarcık, kızarıklık yahut enfeksiyon belirtisi olup olmadığı denetim edilmeli.
- Temizliğe ehemmiyet vermek: Ayaklar günde bir defa, çok sıcaktan uzak durularak ılık su ile yıkanmalı. Yıkama sonrası uygunca kurulanan ayakların bilhassa parmak ortalarında su kalmamasına dikkat edilmeli.
- Ayakların nemini korumak: Ayakların kurumasını önlemek için sistemli olarak nemlendirici krem kullanılmalı. Lakin bu krem, mantar riskini artırabileceği için parmak ortalarına sürülmemeli.
- Ayakkabı ve çorap seçimine dikkat etmek: Ayağa tam oturan rahat ayakkabılar tercih edilmeli, dar yahut sıkı olanlardan uzak durulmalı. Çorap seçimi, sürtünmeyi azaltarak yara oluşumunu engellemek için yumuşak ve dikişsiz olanlar ortasından yapılmalı.
- Ayakları korumak: Ayakları çok basınç ve travmalardan korumak için, uzun mühlet ayakta kalmaktan ve darbe almaktan kaçınılmalı.
- Sigara içmemek: Kan sirkülasyonunu bozarak ayaklara kâfi oksijen gitmesini engelleyeceği ve yaraların uygunlaşmasını zorlaştıracağı için sigara içmekten uzak durulmalı.
- Diyabete uygun beslenmek: Kan şekerinin düzenlenmesine yardımcı ve yara düzgünleşmesini hızlandıran; yaban mersini, ıspanak, zerdeçal ve kefir üzere besinlerden güçlü bir beslenme programı oluşturulmalı.
- Mevsime uygun tedbirler almak: Soğuk hava kan dolanımını olumsuz etkileyebileceği için kış aylarında kalın çoraplar yahut sıcak tutan ayakkabılar kullanılmalı. His kaybı olan hastalarda yanık oluşmaması için ayakları kalorifere yaslamamak, soba ya da şömineye uzatmamak çok değerli. Sıcaklarda ise terleyen ayakta biriken nemle mantar gelişebileceği için hava alabilen ayakkabılar tercih edilmeli. Ayrıyeten yara oluşumunu önlemek için parmak ortası terliklerden uzak durulmalı, yanık tehlikesi nedeniyle deniz kumuna çıplak ayakla temas edilmemeli ve deniz kestanesi üzere ayaklara ziyan verebilecek ögelerden korunmak için deniz ayakkabısı temin edilmeli.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
