Doğum lekeleri, bebeklerin cildinde doğumda yahut doğumdan kısa bir müddet sonra ortaya çıkan renk değişiklikleridir. Birçok düzgün huyludur ve tıbbi bir sorun teşkil etmez. Doğum lekeleri, damarsal (vasküler) ve pigmenter olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır.
Vasküler (Damarsal) Doğum Lekeleri
Bu lekeler, cilt altındaki kan damarlarının olağandışı gelişimi yahut genişlemesi sonucu oluşur. Ekseriyetle kırmızı, pembe yahut mor renkli olurlar. En yaygın vasküler doğum lekeleri şunlardır:
-
Somon Lekesi (Leylek Isırığı/Melek Öpücüğü): En sık görülen doğum lekeleridir ve çoklukla alın, göz kapakları, burun, dudak üstü yahut ensede pembe-kırmızı lekeler formunda görülür. Kılcal damarların genişlemesiyle oluşur. Çoklukla bebek ağladığında yahut beden ısısı yükseldiğinde daha besbelli hale gelirler. Birçok vakit birinci birkaç yıl içinde bizatihi kaybolur.
-
Çilek Hemanjiomu (Çilek Lekesi): Cildin yüzeyinde yahut altında oluşan, parlak kırmızı, kabarık ve çileği andıran lekelerdir. Doğumda ekseriyetle küçük bir kırmızı nokta olarak başlar ve birinci birkaç ayda büyüyebilir. Damar yumakçıklarının çok çoğalmasıyla oluşur. Birçok hemanjiom 5-10 yaşlarına kadar tabiatıyla küçülür ve solar. Nadiren, yeri yahut boyutu nedeniyle tedavi gerekebilir.
-
Şarap Lekesi (Port Wine Stain): Koyu pembe, kırmızı yahut mor renkte, cilt düzeyinde düz lekelerdir. Ekseriyetle yüz, boyun yahut kollarda görülür ve büyüklüğü değişebilir. Cilt altındaki küçük kan damarlarının kalıcı olarak genişlemesiyle oluşur. Somon lekesinin bilakis, şarap lekeleri ekseriyetle tabiatıyla kaybolmaz ve ömür uzunluğu kalıcı olabilir. Kozmetik nedenlerle lazer tedavisi üzere seçenekler mevcuttur.
Pigmenter Doğum Lekeleri
Bu lekeler, ciltteki melanin (pigment) üreten hücrelerin (melanositler) olağandışı bir biçimde bir ortaya gelmesi yahut çok üretimi sonucu oluşur. Ekseriyetle kahverengi, gri yahut mavi renkli olurlar. En yaygın pigmenter doğum lekeleri şunlardır:
-
Kahve Sütü Lekesi (Café-au-lait Lekesi): Açık kahverengi yahut cilt renginden biraz daha koyu, düz ve oval formlu lekelerdir. Bedenin rastgele bir yerinde bulunabilirler. Çoklukla âlâ huyludur ve tek bir leke telaş verici değildir. Lakin bedende altıdan fazla ve makul büyüklükte kahve sütü lekesi bulunması, nörofibromatozis üzere birtakım genetik durumların belirtisi olabilir ve doktor kontrolü önerilir.
-
Moğol Lekesi (Mongolian Spot): Ekseriyetle Asyalı, Latin yahut Afrikalı kökenli bebeklerde daha sık görülen, mavimsi-gri yahut yeşilimsi-siyah renkli, düz ve geniş lekelerdir. Çoklukla kalça ve sırt bölgesinde görülür. Ciltteki melanin hücrelerinin derin katmanlarda birikmesiyle oluşur. Ekseriyetle okul çağına kadar resen kaybolur ve rastgele bir sıhhat meselesine yol açmaz.
-
Konjenital Melanositik Nevüs (Doğumsal Ben): Doğumda mevcut olan yahut kısa müddette ortaya çıkan, farklı boyut ve renklerde benlerdir. Çoklukla kahverengi yahut siyah renktedirler ve tüylü olabilirler. Melanositlerin olağandışı çoğalması sonucu oluşur. Birçok küçük nevüs düzgün huyludur, fakat büyük konjenital nevüslerin kansere dönüşme riski az da olsa bulunur ve sistemli doktor takibi önemlidir.
Doğum Lekeleri Hakkında Bilinmesi Gerekenler
-
Çoğu zararsızdır: Doğum lekelerinin büyük çoğunluğu iyi huyludur ve herhangi bir tıbbi müdahale gerektirmez.
-
Nedenleri tam olarak bilinmemektedir: Doğum lekelerinin neden oluştuğuna dair kesin bir açıklama yoktur. Genetik faktörler veya hamilelik sırasındaki rastgele olaylar rol oynayabilir.
-
Tedavi her zaman gerekli değildir: Tedavi, lekenin türüne, boyutuna, konumuna ve olası sağlık risklerine bağlıdır. Kozmetik kaygılar veya fonksiyonel sorunlar (örneğin, görmeyi engelleyen bir leke) durumunda tedavi seçenekleri değerlendirilebilir.
-
Doktor kontrolü önemlidir: Bebeğinizde yeni bir doğum lekesi fark ettiğinizde veya mevcut bir lekenin renginde, boyutunda veya şeklinde değişiklikler gördüğünüzde bir çocuk doktoruna danışmanız önemlidir. Doktorunuz, lekenin türünü belirleyecek ve gerektiğinde uygun yönlendirmeyi yapacaktır.
Unutmayın, her bebek eşsizdir ve doğum lekeleri de bu eşsizliğin bir parçası olabilir. Önemli olan, endişeleriniz olduğunda doğru bilgiye ulaşmak ve profesyonel yardım almaktan çekinmemektir.
