Üst konsey, medya bayana yönelik şiddetle uğraşa ait etik prensipleri karara bağladı. Bu karar doğrultusunda RTÜK, 8 Mart Dünya Bayanlar Günü’nde çok kıymetli kararlara imza attı. Radyo ve Televizyon Üst Heyeti Lideri Ebubekir Şahin toplumsal medya hesabından 8 Mart Dünya Bayanlar Günü’nü kutlayarak haberi duyurdu.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun son periyottaki en değerli gündemlerinden bir tanesi bayanın medyadaki temsili ve bayana yönelik şiddet öğelerinin yayınlarda yer almaması.
Sorunun medya eliyle derinleştirilmemesi, bilakis yayınlar yoluyla toplumsal sorunun aşılmasını hedefleyen RTÜK, 8 Mart Dünya Bayanlar Günü’nde çok değerli kararlara imza attı. Kararı Radyo ve Televizyon Üst Heyeti Lideri Ebubekir Şahin X hesabı üzerinden duyurdu.
ÇARPICI GERÇEK ORTAYA KONULDU
Üst Şura tarafından gerçekleştirilen “Televizyon Yayınlarında Şiddet Araştırması” kapsamında izleyicilerin yüzde 70’inin televizyon yayınlarında şiddete çok fazla yer verildiğini düşündüğü, ayrıyeten ekranlarda en fazla rahatsız olunan şiddet manzarasının yüzde 36,8 oranıyla bayana yönelik şiddet olduğu tespit edildi.
“Kadına Yönelik Şiddetle Gayret IV. Ulusal Aksiyon Planı”nda yer alan medyaya düşen kıymetli sorumluluklar başlığı da dikkate alınarak “Medyada Bayana Yönelik Şiddetle Gayrete Ait Etik İlkeleri” oluşturuldu.
Üst Kurul’da onaylanan kararlara nazaran radyo, televizyon yayınlarında ve internet üzerinden isteğe bağlı yayıncılık yapılan platformlarda;
MAĞDURU DEĞİL FAİLİ GÖSTER
Haber içeriklerinde bayanları küçük düşürücü ve aciz gösteren sözlerden sakınılması, şiddetin mağdurunu işaret eden bir lisan yerine şiddet aksiyonunun hata olduğu, asla kabul edilemeyeceği ve normalleştirilemeyeceği kapsamında, aksiyonun failinin işaret edilerek gösterilmesi,
ŞİDDETİ MEŞRULAŞTIRMA
Şiddet olayını aktarırken olayı legalleştiren bir lisan ve müstehcen hikayeleştirmelerden kaçınılması, ruhsal, ekonomik, siber vb. şiddet cinslerine ait farkındalık oluşturulması, klasik ve yeni medyanın bayana yönelik şiddetle çabayı destekleyici ve hassaslık kazandırıcı rol üstlenmesi
SAYGIN DEĞİL SUÇLU
Şiddet failine prestij katan, cürmü hafifleten yahut suça peşinen mazeret sunan (cinnet geçiren eş, öfkelenen koca, uzun vakittir işsiz olan koca) sözlerden ve hatası olumlayan nitelendirilmelerden (saygın iş insanı, iki çocuk babası, ünlü sanatçı) kaçınılması, bayana yönelik şiddet olayının gerçekleştiği kaide ve durumlara (gece yarısı parkta), bayanın ferdî özelliklerine (giyim usulü, uygar durumu, kişiliği) odaklanılmaması, şiddet mağdurunun ve ailesinin ferdî datalarının korunması ve mahremiyetine hürmet duyulması,
MÜCADELEYİ DESTEKLE
Tüm imal ve yayınlarda şiddete uğrayan bayanı yargılayan ve tetikleyici ayrıntı içeren ham imgeler, ağır detaylı çekimler, cürüm tekniğini öğretici ayrıntılar, atmosferik müzik ve ses efektlerinin kullanılmaması,
ÇOCUKLARA ÖRNEK OL
Başta çocuk programları olmak üzere tüm yayınlarda gerçek ve kurgusal şiddetin olumsuz tesirlerinin dikkate alınması, hayata işe ve meskene dair sorumlulukların istikrarlı sunulması, bayan erkek ortasında iş kısmını vurgulayan bildirilerin verilmesi,
GÜÇLÜ BAYANI ANLAT, BAYANI GÜÇLÜ ANLAT
Kalıp yargıları ortadan kaldırmak maksadıyla bayanların yalnızca muhakkak meslek kümeleri dâhilinde değil farklı yaş, meslek, kültür ve sosyoekonomik kümeleri temsil edecek formda (milli atlet, başarılı çiftçi, teşebbüsçü mesken kadını) güçlü ve başarılı karakterler olarak yansıtılması, rol model bayan karakterlerin görünürlüğünün arttırılması,
CEZAYI YAYINLA ADALETİ GÖSTER
Caydırıcılığın artırılması emeliyle faile verilen cezaların kamuoyu ile paylaşılması ve şiddetin cezasız kalmayacağı istikametindeki bildirilerin sıklıkla tekrarlanması,
DESTEK AL DAYANAK VER
Medya içerik üreticilerinin bayana yönelik şiddet konusunda uzman görüşlerine başvurması (psikolog, pedagog, avukat, sosyolog vb.), özdenetim düzeneklerinin geliştirilmesi kapsamında etik konseylerin oluşturulması, kamunun sağladığı şiddeti tedbire ve takviye sistemlerinin (KADES, ALO 183 vb.) bilinirliğinin artırılması gerekecek.
“8 MART KARARLARINA ÜYELERDEN TAM DESTEK”
Kararlar sıkı bir biçimde takip edilerek radyo ve televizyon yayınlarında bayana şiddet içeriklerinin yer alması önlenecek.
Toplantıda oy birliğiyle alınan karar için Üst Şura Üyelerine teşekkür eden RTÜK Lideri Ebubekir Şahin, ilkesel duruşun değerini şöyle özetledi:
“Aslında 6112 sayılı Maddemizde yayınlarda şiddet, bayan istismarı üzere hususlar açık olarak vurgulanmış. Bunun ötesinde tüm medya organlarımızın ortak imza verdikleri “Yayıncılık Etik İlkeleri” ortasında da bayan istismarının önlenmesi net olarak yer alıyor. Biz bunların da ötesinde yeni bir çalışma daha yaparak “Medyada Bayana Yönelik Şiddetle Uğraşa Ait Etik İlkeleri” çıkardık. Zira bu husus çok kıymetli. Her türlü türel ve ilkesel duruşu sergilemeliyiz. Açık kısım bırakmadan bayana yönelik şiddetle gayret ediyoruz. Son devirde bu mevzu daima gündemimizde zira toplumsal bir yara var ve yayınlar yoluyla vakit zaman yangına körükle gidilebiliyor. dedi.
