Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Türkiye’de denizcilik dalını modernize etmek ve ülkenin düşük karbon iktisadına geçişini hızlandırmayı amaçlayan yeşil yatırımları ve iklim azaltma teknolojilerini kolaylaştırmak için yeni bir program duyurdu.
T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve Avrupa Birliği (AB) Türkiye Delegasyonu ile istişare halinde geliştirilen ‘Türkiye için Denizcilikte Karbonsuzlaştırma ve Yeşil Denizcilik Programı’, limanlarda ve gemilerde etraf dostu teknolojileri teşvik ederken bölümü güncellemeyi amaçlayan yeşil yatırımlara odaklanacak.
Programın toplam büyüklüğü 70 milyon euro olarak öngörüldü. AB’nin bu büyüklüğün 20 milyon euroluk kısmını karşılayacak.
İki ana bileşenden oluşan program, teknik yardım ve kapasite geliştirmenin yanı sıra liman ve gemi yatırımlarını teşvik edecek. Ayrıyeten dalın geniş kapsamlı dönüşümünü sağlamak üzere ülkenin kurumsal ve düzenleyici çerçevelerini de destekleyecek.
Program, emisyonları azaltmak yahut sektörel oyuncuların iklim krizinin neden olduğu aksaklıkları daha yeterli hafifletmelerine yardımcı olmak üzere olumlu bir tesire sahip olabilecek hem özel hem de kamu dalı yatırımlarını destekleyecektir.
EBRD yöneticilerinden Bloomberg HT’ye özel değerlendirmeler
Söz konusu program Türkiye’nin sürdürülebilir altyapısı açısından ehemmiyet taşıyor. EBRD yöneticileri Bloomberg HT’ye sürdürülebilir altyapı konusundaki gelişmeleri kıymetlendirdi.
EBRD Türkiye Lider Vekili Şule Kılıç, portföyleri içinde sürdürülebilir altyapı projelerinin yükünün yüzde 44 olduğunu belirtti. Kılıç, sürdürülebilir altyapı konusunda Bloomberg HT’ye şu değerlendirmelerde bulundu:
Paris İklim Muahedesi taahhütleri ve Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın getirmekte olduğu yeni düzenlemelerin, üretim süreçlerinin karbondan arındırıldığı yeni bir iktisat modeline geçişine ve finansmanına gereksinim olduğunu görüyoruz.
Bu kapsamda da Türkiye 2053 maksadını belirleyerek bir yol haritası ortaya koydu. Hasebiyle, EBRD olarak, sürdürülebilir altyapı ve güç kesimlerinde de, yeşil iktisada ve düşük karbonlu kalkınmaya geçişi destekleyecek yatırımları desteklemek önceliğimiz durumdadır.
Türkiye’de yenilenebilir güç üretim kaynaklarının toplam güç üretimi içindeki hissesinin artırılmasını sağlayacak rüzgâr, güneş, biyokütle, jeotermal ve hibrit güç projeleri ve güç depolama tahlillerini destekleyecek yatırımların finansmanında dayanak olmaya çalışıyoruz.
Yeşil hidrojen, biyoenerji kaynakları üzere alternatif güç kaynakları ile ilgili teknolojilerin geliştirilmesi de bu manada büyük değer taşımaktadır ve müşterilerimiz bu alanlardaki çalışmalarını destekliyoruz.
EBRD, finanse ettiği tüm projelerde 2023 yılı itibariyle Paris Mutabakatı ile uyumlu olma zorunluluğunu aramakta. Bu prensiple şirketleri Paris Antlaşması ile uyumlu hale getirecek, Türkiye’nin Yeşil Hareket planına katkı sağlayacak tüm yatırımlar odağımıza giriyor.
Türkiye’de EBRD olarak faaliyetlerimize başladığımız 2009 yılından bugüne kadar 411 proje ile 18 milyar euronun üzerinde finansman sağlamış bulunmaktayız. Toplam EBRD portföyü içinde %14 ile en büyük hisseye sahip olan Türkiye faaliyetlerimiz bugün itibariyle 7,5 milyar euroya yakın bir portföye sahiptir. Portföyümüz içinde sürdürülebilir altyapı ve güç bölümünün aldığı hisse %44.
Düşük karbon iktisadına geçiş sürecinde finans dalı çok kıymetli bir dönüştürücü role sahip olduğu kabul edilmiş durumda. Bilhassa de finansal kuruluşların sahip oldukları gücü iklim ve sürdürülebilir kalkınma maksatlarını destekleyecek formda yönlendirmeye çok daha fazla öncelik vermesi gerekmekte. Daha düzgün ve sürdürülebilir bir biçimde tekrar inşa etme zaruriliği, iklim değişikliğini geniş ölçekte ele almanın aciliyeti nedeniyle önümüzdeki periyotta finans kurumlarına ve bilhassa bizim de modülü olduğumuz çokuluslu kalkınma bankalarına kıymetli bir misyon düşüyor. Finansal kurumlar artık Paris mutabakatına uyumlu finans araçlarını çalışmaya başlaması yahut süratle arttırması gerektiğini düşünüyoruz.
2023 yılında ülkemizde buna misal projelere, gerçek formda geliştirilmesi ve manalı büyüklükte olması durumunda, finansman sağlamaya hazırız. Şu anda bizim müşahedemiz yatırımların daha çok yenilenebilir güç üretimi, bilhassa de hibrit güneş ve rüzgâr santrallerinde kapasite artışı alanına odaklandığı tarafında.
Ancak bunlar dışında şimdi ticari olarak büyük uygulamalarını görmesek de elektrik depolama alanındaki incelemelerimiz ve çalışmalarımız da devam ediyor.
EBRD olarak düzenleyicilerden ve yatırımcılardan beklentimiz elektrik üretim ve dağıtım kesimlerine ek olarak elektrik şarj istasyonları, elektrik depolama ve öteki gelişen alanlarda da çalışmalarına sürat vermeleri. Bu gerçekleştirdiği takdirde biz de EBRD olarak kriterlerimize uygun olan projelere finansman sağlamaya devam edeceğiz.
Sürdürülebilir altyapıya yılda 4 milyar euroya varan bütçe
EBRD Sürdürülebilir Altyapı Yöneticisi Sue Barrett de Bloomberg HT’ye yaptığı açıklamada yıllık bazda bu üslup projelere 3,5-4 milyar euro ayrıldığını söz etti.
Barret, “EBRD’nin tüm kesimler ve faaliyet gösterdiği ülkelerdeki mevcut portföyü yaklaşık 55 milyar euro. Bunun yaklaşık yarısını ulaşım, belediye ve etraf altyapısı ile güç yatırımlarını içeren sürdürülebilir altyapı oluşturuyor. Yıllık bazda, banka tarafından bölge genelinde finanse edilen sürdürülebilir altyapı yatırımlarının düzeyi 3,5 – 4 milyar euro aralığında” diye konuştu.
