Foreks – Türkiye, tarihinin en büyük lokal kalkınma atılımlarından birine start verdi. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca hayata geçirilen, “Doğudan Batıya Kuzeyden Güneye Topyekûn Kalkınma” isimli projeyle 81 ilin her birinde 4 başlık olmak üzere 324 yenilikçi yatırım desteklenecek. Türkiye genelinde 26 Kalkınma Ajansı aracılığıyla yürütülecek. Projelere müracaatlar Kalkınma Ajansları davete çıktıktan sonra başlayacak.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca desteklenecek yeni yatırımlarla ilgili bildirim; 9 Temmuz 2025 tarihli Resmî Gazete’de “Yerel Yatırım Hususları Listesi” başlığıyla yayınlandı.
Türkiye’nin üretimdeki kan kaybını durduracak büyük bir hamle
Bu hamleyi heyecanla karşıladıklarını lisana getiren Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, Türkiye’nin en güçlü kaslarından birinin üretim olduğunu, Türk iktisadında son 3 yılda alınan yanlış kararlar nedeniyle üretim gücünü kaybetme noktasına geldiğini, “Doğudan Batıya Kuzeyden Güneye Topyekûn Kalkınma” atılımıyla üretimdeki kan kaybının önüne geçilebileceğini vurguladı.
“Doğudan Batıya Kuzeyden Güneye Topyekûn Kalkınma” atılımında 81 ilin her birinde kendi dinamiklerinin dikkate alınarak 324 yatırımın desteklenmesi kararının çok isabetli olduğuna dikkati çeken Eskinazi, “Bu sayede bölgeler ortasında gelişmişlik farklarının azaltılması mümkün olurken, bölgelerimizin rekabet güçleri artırılacak. İşimiz Üretim, Gücümüz İhracat mottosuyla desteklenen dallarda üretim yaparak ihracatımızı artıracağız” tespitinde bulundu.
Ortalama ihraç fiyatımızı 3 dolara çıkarmalıyız
Türkiye’nin günümüzde 1,55 dolar olan ortalama ihraç fiyatının bu tıp ataklarla 3 dolara ulaştırılabileceğini dillendiren Eskinazi şöyle devam etti: “Türkiye’nin ihracat deseninde orta-düşük ve düşük teknolojili eserleri tartıda. Türkiye’de son yıllarda yüksek enflasyonu aşağı çekmek için uygulanan yüksek faiz-düşük kur siyaseti emek ağır kesimlerin ihracat kabiliyetini çok düşürdü. Türkiye, dünya genelinde kıymetli ülke pozisyonuna düştü. Türkiye’nin ihracat desenini yüksek ve orta-yüksek teknoloji eserlerinin ağır temsil edildiği bir pozisyona yönlendirdiği takdirde bu ekonomik krizden daha az yarayla kurtulur. O nedenle “Doğudan Batıya Kuzeyden Güneye Topyekûn Kalkınma” atağını çok hakikat bir adım olarak görüyoruz.”
Yerel kalkınma için az gelişmiş ilçelere yatırımların yolu açılmalı
Türkiye’de 81 vilayette 324 sürdürülebilirlik eksenli yenilikçi yatırımın dayanak kapsamına alınmasını değerli bulduklarını paylaşan Eskinazi, “Yatırımlarda mahallî kalkınmayı daha güçlü hale getirmek için yatırımların az gelişmiş ilçelere öncelik verilmesi daha manalı olacaktır. Ege Bölgesi Türkiye’nin besin ambarı pozisyonunda. Ziraî üretimde yüzde 30-35 ortasında besin kayıpları yaşanıyor. Bu kayıpların önüne geçmek için soğuk hava tesisleri ve besin eserlerinin frigofirik araçlarla nakliyesi için araç ve ekipman dayanağı de bu dayanak paketinde yer almalıydı” diyerek kelamlarını noktaladı.
Ege Bölgesi’nde hangi yatırımlar desteklenecek?
İzmir’de rulman üretimi, deniz üstü rüzgâr türbini platformu üretim tesisleri, sürdürülebilirlik havacılık yakıtı (SAF) için bitkisel atık yağdan hammadde üretimi ve ziraî atıklardan selüloz üretim tesisi dayanak kapsamına alındı.
Manisa’da; Elektronik kart/modülleri vb. üretimi, Çağdaş jeotermal sera konseyimi, Jeodry usulüyle kurutulmuş meyve zerzevat üretimi ve paketleme entegre tesisi (asgari 20 dönüm), Teknolojik tarım makineleri üretimi, zeytin atıklarından katma pahalı eser üretimi yatırımları desteklenecek.
“Doğudan Batıya Kuzeyden Güneye Topyekûn Kalkınma” atağı Denizli’de; Ulaşım araçları aksam ve kesimlerinde kullanılan teknik dokuma eserleri üretimi, Termoregülasyon battaniye ve teknik kumaş üretimi, iş güvenliği emelli ayakkabı ve savunma sanayiinde kullanılan bot üretimi, katma kıymetli yüksek tıbbi ve aromatik bitkisel eserler üretimi başlıklarını dayanak kapsamına aldı.
“S cam elyaf üretimi, Mermer atıkları mikronize öğütme tesisi, yeşil hidrojen üretimi ve taban 2500 küçükbaş kapasiteli entegre süt üretimi ve sürece tesisi” bu bölümlerde Balıkesir ili hudutları içinde yapılacak yatırımlar Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca desteklenecek.
Aydın’da takviye kapsamına alınan yatırımlar ise şöyle; “Tarımsal yan eser ve atıklardan katma bedeli yüksek tıbbi ve aromatik bitkisel eserler üretimi, sağlıklı atıştırmalıklar üretimi, incir konsantresi ve yüksek katma kıymetli besin eserleri üretimi ve hassas/akıllı tarım makineleri üretimi”
Muğla’da; Hibrit, elektrikli ve güneş gücü takviyeli etraf dostu deniz araçları üretimi, fitokimyasal bileşen üretimi, mermer atıklarından mikronize kalsit üretimi tesisi, doğal kompoze taş entegre üretimi tesisi başlıklarındaki yatırımlar desteklenirken, dokumacılık kesiminde geri dönüşümün başşehri Uşak’ın mevcut pozisyonunu daha güçlendirecek; medikal dokumacılık eserleri üretimi, teknik ve endüstriyel keçe ve keçe materyalleri imalatı, dokuma kimyasalları üretimi ve dokumacılık makineleri imalatı dayanak kapsamına alındı.
Mermerin, besinin ve termalin başşehri Afyonkarahisar’da da takviye başlıkları bu üç kesimi önceliklendirerek belirlenmiş. Afyon’da desteklenen başlıklar şunlar oldu; Besin kıvam artırıcıları/Bitkisel içerikli besin destek eserleri üretimi, Yüksek ekonomik bedele sahip endüstriyel süt eserleri üretimi, mermer atıklarından yapı materyalleri üretimi ve jeotermal kaynaklar ile su eserleri yetiştiriciliği.”
Çiniciliğin başşehri Kütahya’da; Teknik seramik eserleri üretim tesisi, grafit zenginleştirme tesisi, endüstriyel akü üretim tesisi ve bakır filmaşin üretim tesisi yatırımları Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın “Doğudan Batıya Kuzeyden Güneye Topyekûn Kalkınma” dayanakları ortasına girdi.
