Memur maaşlarına yapılan seyyanen zammın ateşlediği yeni vergiler, birbiri ardına kamuoyuna duyurulmaya başlandı. Önce kurumlar vergisinde 5 puan artırış ile motorlu taşıtlar vergisini iki katına çıkaran düzenleme TBMM’ye sevk edildi. Ardından Cuma günü sürpriz şekilde KDV 2 puan artırılırken, şans oyunları vergisi iki katına çıkarıldı.
Yapılan çok kaba bir hesapla kurumlar vergisi, KDV, MTV gibi kalemlerdeki artışın bütçeye gelir etkisi 250 milyar lira civarında bir büyüklüğe erişiyor. Ancak Cuma günü TBMM’ye sunulan ek bütçe kanun teklifinde ise 1 trilyon 150 milyar liralık bir vergi geliri öngörüsü bulunuyor. Şu ana kadar yapılan vergi artışlarıyla beklenen gelirin, ek bütçe düzenlemesinde öngörülen gelirin altında kalması, farkın yeni vergilerle mi kapatılacağı yorumlarına yol açtı. Başka bir ifade ile aradaki farkın bu kadar yüksek olması ilk etapta, kamuoyuna daha önce açıklanan vergilerin dışında yeni vergilerin de getirilebileceği, daha doğrusu vergide başka kalemlerde de artış olabileceği fikrini getiriyor. Teorik olarak bu güçlü bir olasılık olsa da vergi uzmanları, artan KDV ile birlikte yaşanacak fiyat artışlarının vergi alınacak matrahları da yükselteceği, dolayısıyla gelir kaleminde artış yaşanacağını belirtiyorlar. Benzer şekilde büyümenin de gelir unsurunu artırıcı etkisi olduğuna vurgu yapılıyor.
2023 yılı bütçesinde toplam vergi gelirleri 3 trilyon 673 milyar lira civarındayken, ek bütçe ile bunun yaklaşık üçte birine karşılık gelen 1 trilyon 150 milyar liralık vergi öngörülüyor. Örneğin gelir vergisi kaleminden 503 milyar liralık gelir beklentisine, ek bütçe ile bunun yarısına yakın 203 milyar lira daha ekleniyor.
“Artışın kaynağı zam mı vergi mi olacak?”
Yine önemli bir gelir kalemi olan ÖTV’de 2023 yılının tamamında 512 milyar liralık gelir bekleniyordu. Ek bütçe ile buna yarısından fazla yani 307 milyar liralık bir ek gelir beklentisi getiriliyor. Bunun önümüzdeki dönemde ÖTV kalemlerinde başka artış getirip getirmeyeceği ise şu an itibarıyla soru işareti olarak duruyor.
Örneğin petrol ve doğalgaz ürünlerinden alınması öngörülen vergi bütçede 85 milyar lira iken, ek bütçe ile buna 112 milyar lira daha ekleniyor. Motorlu taşıt araçları satışından alınan ÖTV bütçede 204 milyar lira iken, buna da 142 milyar lira ekleniyor. Bu veriler, ya ürünlerin fiyatında ciddi artış ya da vergide artış anlamına geliyor.
Bu makale ilk olarak Ekonomim üzerinde yayımlanmıştır
