Gıda alerjileri, dünya çapında milyonlarca insanı etkiliyor fakat bilhassa yer fıstığı ve fındık, diğer besinlere nazaran çok daha sık alerjik tepkilere yol açıyor.
Bu durumun temelinde ise biyolojik faktörler, protein yapıları, beslenme alışkanlıkları ve hatta çevresel maruziyet üzere etkenler yatıyor.
Yer fıstığı neden alerjiye yol açıyor?
Bunun esas nedeni, Orta h 1, Orta h 2 ve Orta h 3 üzere yüksek alerjenik özellikteki proteinler içermesi. Bu proteinler hem ısıya hem de sindirime direnç gösteriyor, yani kavrulduğunda yahut pişirildiğinde bile yapıları bozulmuyor ve bağışıklık sistemini tetiklemeye devam ediyor.
Bir öbür kıymetli faktör ise erken yaşta maruz kalma. Birçok çocuk, direkt yer fıstığı tüketerek yahut çevredeki yer fıstığı tozuna maruz kalarak erken yaşta bu alerjenle karşılaşıyor.
Yapılan araştırmalar, cilt yoluyla (örneğin yer fıstığı yağı içeren losyonlar) maruziyetin, ağız yoluyla tüketimden evvel gerçekleşmesinin alerji riskini artırabileceğini gösteriyor.
Ayrıca yer fıstığı proteinleri başka baklagiller ve hatta bazı ağaç yemişleriyle benzerlik gösteriyor, bu da çapraz reaktiviteye yol açarak bir besine alerjisi olan kişinin öbür bir besine da reaksiyon vermesine neden olabiliyor.
Fındık neden alerji yapıyor?
Fındık alerjileri bilhassa Avrupa’da sık görülüyor ve genellikle “polen-gıda sendromu” (oral alerji sendromu) ile ilişkilendiriliyor. Huş ağacı polenine alerjisi olan birçok kişi, fındıktaki proteinlerin polen proteinlerine benzemesinden ötürü fındık tükettiğinde tepki gösteriyor. Fakat fındık, polen alerjisi olmayan şahıslarda de önemli, hayatı tehdit eden alerjik tepkilere neden olabiliyor.
Fındıktaki esas alerjenler olan Cor a 9 ve Cor a 14 proteinleri oldukça stabil yapıda olduğu için ısıtıldığında yahut işlendiğinde basitçe parçalanmıyor. Bu nedenle kavrulmuş yahut işlenmiş fındık bile alerjik yansılara yol açabiliyor.
Ayrıca fındık, Avrupa mutfağında çikolatalarda, Nutella üzere fındık ezmelerinde ve unlu mamüllerde sıkça kullanıldığı için maruziyet oranı daha yüksek oluyor.
Çapraz reaktivite de kıymetli bir rol oynuyor; fındığa alerjisi olan şahıslar, ceviz, pikan üzere öteki yemişlere yahut kimi meyvelere karşı da tepki gösterebiliyor.
Diğer kuruyemişlerden daha riskliler çünkü…
Tüm ağaç yemişleri alerjik tepkiye neden olabilse de badem üzere kimileri daha az şiddetli reaksiyonlara yol açıyor. Nedeni de bu yemişlerdeki proteinlerin ısıyla yahut sindirimle daha kolay parçalanması olabilir. Kavurma ve sürece teknikleri de bir yemişin ne kadar alerjenik kalacağını etkileyebiliyor.
Alerjiler hakkında daha fazla içerik:
