Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings’in Kıdemli Yöneticisi ve Türkiye Analisti Erich Arispe Morales, “Politika değişikliğinin aktifliği, rezerv düzeylerindeki güzelleşme, dolarizasyonu artırmadan Döviz muhafazalı mevduatların azaltılması, cari açığın düşürülmesi ve enflasyon beklentilerinin hafifletilmesine ait gelişmeler, geçen hafta cuma günü açıkladığımız değerlendirmemizi doğruluyor.” dedi.
Erich Arispe Morales, Fitch Ratings’in geçen hafta Türkiye’nin kredi notunu ‘B’den ‘B+’ya ve not görünümünü “durağan”dan “pozitif”e çıkarmasının akabinde AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Fitch Ratings’in geçen yıl eylülde Türkiye’nin kredi notunu ‘B’ olarak teyit ettiğini ve not görünümünü “negatif”ten “durağan”a çıkardığını belirten Morales, “Bu kararımız, Türkiye’nin iktisat siyasetlerindeki değişimin makroekonomik ve finansal istikrarsızlık riskini azaltmada dengeli olduğu istikametindeki değerlendirmemizi yansıtıyordu. Eylülden bu yana mevcut siyaset ekseninin daha sağlam olduğuna ait daha yüksek inancımız var.” diye konuştu.
Morales, Türkiye’nin makroekonomi siyasetlerindeki tutarlılığın birtakım kıymetli sonuçlar verdiğini lisana getirerek, bunlardan birincisinin dış finansman şartlarındaki değişimde görüldüğünü söyledi.
Piyasanın yalnızca kamuya açılmadığını, siyaset değişikliği sonrasında bankaların ve şirketlerin de dış finansmana erişim sağladığını anlatan Morales, Türkiye’nin 5 yıllık kredi risk primindeki gerileme dahil olmak üzere Türk iktisadı için sevindirici gelişmeler kaydedildiğini vurguladı.
Uluslararası rezervlerde daha fazla düzgünleşme beklentisi
Erich Arispe Morales, iktisat siyasetlerinin enflasyon beklentilerinin gevşemesinde ve enflasyonun kademeli olarak düşmesinde tesirli olduğunu belirterek şöyle devam etti:
“Ayrıca şu anki siyasetlerin Türkiye’nin cari açığını azaltması için de dengeli olduğu görüşündeyiz. Mayıs 2023’te 12 aylık bazda 60 milyar dolar düzeyinde olan cari açık düşmeye başladı ve yılı 45 milyar dolar düzeyinde kapattı. İleriye dönük ise ülkedeki cari açığın 2024’te Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYH) yaklaşık yüzde 2,6’sına ve 2025’te yüzde 2,2’sine düşmesini bekliyoruz. Bu oran, Türkiye ile misal derecelendirmeye sahip öbür ülkeler için öngörülen ortalamanın altında.”
Morales, Türkiye’nin memleketler arası rezerv düzeylerinde güzelleşme görüldüğüne işaret ederek, “Baz senaryomuzda öngördüğümüz üzere şayet Türkiye iktisat siyasetleri bu halde sürdürülürse bu noktada (uluslararası rezervlerde) daha fazla güzelleşme göreceğiz. Siyasetlerin sürdürülmesi durumunda milletlerarası rezerv kapsamının 2025’te 4,5 aya yükseleceğini öngörüyoruz. Bu da Türkiye’nin rezerv karşılama oranının B notu kategorisindeki ülkeler için öngörülen düzeyin üzerine çıkması demek.” sözünü kullandı.
“Döviz muhafazalı mevduatlardaki düşüş, finansal dolarizasyona yol açmadı”
Morales, kur muhafazalı mevduatlara ait de değerli gelişmeler yaşandığını lisana getirerek, bunlardan birincisinin Ağustos 2023 sonunda 130 milyar dolar olan kur muhafazalı mevduat büyüklüğünün 74 milyar dolara gerilemesi olduğunu söyledi.
Bu düşüşün, finansal dolarizasyonda kayda kıymet bir artışa yol açmadan gerçekleşmesinin çok kıymetli olduğunu vurgulayan Morales, şu değerlendirmede bulundu:
“Sadece şartlı yükümlülüğün azaltılması değil, tıpkı vakitte bu düzeneğin basamaklı olarak ortadan kaldırılmasının finansal dolarizasyonun artmasına yol açmaması değerli. Tüm bu gelişmeleri dikkate aldığımızda, eylül ayındaki değerlendirmemizden 6 ay sonra siyaset değişikliğinin sürdürüleceğine ait inancımızın arttığını söyleyebiliriz. Siyaset değişikliğinin aktifliği, rezerv düzeylerindeki güzelleşme, dolarizasyonu artırmadan döviz muhafazalı mevduatların azaltılması, cari açığın düşürülmesi ve enflasyon beklentilerinin hafifletilmesine ait gelişmeler, geçen hafta cuma günü açıkladığımız değerlendirmemizi doğruluyor.”
“Politika değişikliği dış finansman şartlarında düzgünleşme sağladı”
Erich Arispe Morales, yabancı yatırımcıların Türkiye hakkındaki kararlarında “küresel iktisattaki gelişmeler, büyüme beklentileri, para siyaseti ve siyasi gelişmeler” üzere çeşitli faktörlerin tesirli olduğunu belirterek, “Fark ettiğimiz bir gelişme var ki siyaset değişikliği Türkiye’de yalnızca makroekonomik finansal istikrar riskini azaltmakla kalmadı, birebir vakitte dış finansman şartlarında da bir düzgünleşme sağladı ve bu çok değerli. Bu bağlamda, siyaset çerçevesinin güvenirliliği, dayanıklılığı ve tutarlılığına ait değerlendirmeler, yabancı yatırımcı beklentilerinde kıymetli bir yol oynadı ve oynamaya da devam edecek.” dedi.
Enflasyon öngörüleri
Fitch Ratings Kıdemli Yöneticisi ve Türkiye Analisti Morales, gelecek birkaç yılda değerli ölçüde düşüş beklenmesine karşın enflasyonun Türkiye iktisadı için temel siyaset zorluğu olmaya devam ettiğini lisana getirerek şunları kaydetti:
“Bu yılın birinci iki ayında gördüğümüz enflasyon, geçen yılın sonundan bu yana uygulanan birtakım siyaset önlemlerini yansıtıyordu. Bunlardan biri, yılbaşında minimum fiyata yapılan yüzde 49’luk artırım. Bu durum iç talebe ve hane halkı tüketimine bir ölçü ivme kazandırdı. Ayrıyeten, kamu harcamalarının ve kredi kartı kullanımının arttığını gördük. Bu faktörlerin, yılın birinci iki ayında enflasyonist baskıların artmasına yol açtığının farkındayız.”
Morales, bununla birlikte mali para kredi ve gelir siyasetlerinin enflasyonu düşürme uğraşıyla dengeli olduğunu ve TCMB’nin bu yıl sonunda öngördüğü düzeye yaklaşan aylık enflasyon patikasına sahip olacağına yönelik beklentilerini koruduklarını söz etti.
Öte yandan, TCMB’nin yüzde 36’lık enflasyon projeksiyonuna rağmen Fitch Ratings’in enflasyon beklentisinin yüzde 40 düzeyinde olduğunu söyleyen Morales, “Enflasyonun bu yıl ortalama yüzde 58 düzeyinde gerçekleşmesini ve yüzde 29’a inmesini bekliyoruz. Lakin enflasyon yalnızca bu yıl ve gelecek yıl için değil, orta vadede Türkiye için temel bir siyaset sorunu olmaya devam ediyor.” diye konuştu.
Morales, Türkiye’nin enflasyonla çaba sürecinde istikrarlı ilerleme olduğuna ait göstergeler ve tekrar dengelenme sürecinin enflasyonda sürdürülebilir bir düşüşe yol açacağına yönelik artan inanç oluşturulmasının, not yükselmesini sağlayacak faktörlerden olduğunu vurguladı.
