Fitch Ratings Türk bankalarına zelzelenin tesirlerini değerlendirdiği raporda afetin vurduğu bölgelerde bankaların hudutlu riski olduğunu ve notlarının etkilenmesinin muhtemel görülmediğini belirtti. Kurum, afetin finansal maliyetinin 100 milyar doları bulabileceğini ve birinci çeyrekte yakın vadeli ekonomik büyümeyi baskılamasının beklendiğini kaydetti.
Daha fazla etkilenmesinin mümkün görünmediği kaydedildi
Fitch Ratings yayımladığı raporda Türk bankalarını kıymetlendirdi. Fitch’in yayımladığı raporda Şubat ayında meydana gelen zelzeleleri nedeniyle bankaların sıkıntılı kredilerinde artış görüleceği fakat birden fazla bankanın en makûs etkilenen bölgelerde hudutlu riski bulunması ve halihazırda düşük not düzeyleri göz önüne alındığında bankaların notlarının daha fazla etkilenmesinin mümkün görünmediği kaydedildi.
Raporda, yaşanan afetin tesirinin bankaya, borçlu tipine ve yere bağlı olarak altı aya kadar süren düzenleyici kredi erteleme mühletinin sona ermesinden sonra daha görünür hale geleceği kaydedildi.
Afetin finansal maliyeti 100 milyar doları bulabilir
Türkiye Strateji ve Bütçe Başkanlığı Ofisi’nin yayımladığı öncü bir değerlendirmeye atıf yapılan raporda onbinlerce insanın vefatına ve 3 milyondan fazla insanın yer değiştirmesine sebep olan afetin finansal maliyetinin 100 milyar doları bulabileceği belirtildi. Bu sayı Türkiye’nin 2023 için öngörülen GSYİH’sının yüzde 10,6’sına karşılık geliyor.
Fitch, devam eden tesirlerin hükümet harcama programları yürürlüğe girdikçe ve büyük ölçekli tekrar yapılanmanın başlamasıyla 2023 üçüncü çeyrekte toparlanma başlamadan evvel yılın birinci çeyreğinde yakın vadeli ekonomik büyümenin baskılanmasını bekliyor.
Bankacılık bölümünün genel kredi riskinin yaklaşık yüzde 9’unu oluşturuyor
Depremin bankacılık bölümü üzerindeki mümkün direkt tesirlerini pahalandırmak için etkilenen bölgelerdeki bankların risklerinin tahlil edildiğini belirten Fitch Ratings, bu bölgelerin 2022 sonunda bankacılık bölümünün genel kredi riskinin yaklaşık yüzde 9’unu (700 milyar TL yahut 37 milyar dolar) oluşturduğunu iddia edildiğin fakat en ağır etkilenen üç vilayet olan Hatay, Adıyaman ve Kahramanmaraş’ın yaklaşık yüzde 2,4’ünü oluşturduğu belirtildi.
Bölgesel bankalar daha fazla etkilenecek
Raporda, bankacılık kesimine tesirlerin bu nedenle sonlu göründüğünü lakin bölgede daha fazla riski bulunan bölgesel bankaların üzerindeki tesirlerin daha yüksek olabileceğinin altı çizildi.
Bölgedeki kredilerin yaklaşık dörtte üçünün perakende olmayan müşterilere verildiği belirtilen raporda bunların büyük kısmının az etkilenen bölgelerde olduğu ve en makûs etkilenen bölgelerde hayli az ticari faaliyet olduğu belirtildi.
Bununla birlikte kimi işletmelerin önemli halde kesintiye uğrayabileceği bu durumun da birtakım kredi düşüklüklerine neden olabileceğine dikkat çekildi.
Sektörün takipteki kredi oranı 2023 Ocak sonunda yüzde 2
Etkilenen bölgelerdeki toplam riskin yaklaşık yüzde 5’inin ulusal orana paralel olarak ipotek kredilerinden kaynaklandığı ve bunun bankacılık bölümünün toplam kredi riskinin yüzde 0,5’inden daha azına eşit olduğu vurgulanırken bu nedenle bölümün tamamının etkin kalitesi açısından kıymetli bir risk olmadığı belirtildi. Raporda, dalın takipteki kredi oranının 2023 Ocak ayı sonunda yüzde 2 olduğuna yer verildi.
Mülklerin zelzele sigortası kapsamında olması zorunlu
Fitch, bankaların ipotek kredisinin bir şartı olarak ipotekli mülklerin sarsıntı sigortası kapsamında olmasını zarurî kıldığını ve bu sigortanın mülklerin yok edildiği birçok durumda teminatın bir kısmını kapsaması gerektiğini fakat bunun sadece bir sigorta ödeme hududuna kadar olduğunu kaydetti.
Bankaların faal kalitesinin sarsıntıların daha geniş ekonomik yansımalarıyla kötüleşeceği belirtilen raporda bununla birlikte varlık kalitesi üzerindeki baskının bireylere ve işletmelere yönelik devlet takviyesi ile hafifletilebileceği tabir edildi.
