Gebelikte şeker hastalığı yani gestasyonel diyabet, anne adaylarında hamilelik öncesinde diyabet olmamalarına karşın ortaya çıkabiliyor. Hamilelikte şeker hem anne hem bebek sıhhatini tehlikeye atabildiğinden, şeker seviyelerinin gebelik süreci boyunca denetim altında tutulması değer taşıyor. Gebelik diyabeti hamileliğin 24 ve 28’inci haftaları ortasında yapılan şeker yükleme testiyle teşhis ediliyor ve gerekli tedbirlerin alınmasını sağlıyor. Memorial Şişli Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Gürkan Gürsoy, gebelikte şeker hastalığı hakkında bilgi verdi.
Hamilelikte beden yeteri kadar insülin üretemiyor
İnsülin, pankreas tarafından üretilen ve kan şekerinin güç olarak kullanılmak üzere hücrelere girmesine müsaade veren, anahtar üzere davranan bir hormondur. Hamilelik sırasında beden daha fazla hormon üretir ve kilo alımı üzere başka değişikliklerden geçer. Bu değişiklikler, hücrelerin insülini daha az tesirli bir halde kullanmasına neden olur, buna insülin direnci denir. İnsülin direnci bedenin insülin gereksinimini artırır. Gestasyonel diyabet, bedenin hamilelik sırasında kâfi insülin üretememesi durumunda ortaya çıkar. Tüm gebe bayanlar, hamileliğin son devirlerinde bir ölçü insülin direncine sahiptir. Bununla birlikte, birtakım bayanlarda hamilelikten evvel de insülin direnci bulunmaktadır. Bu şahıslar gebeliğe artan insülin gereksinimi ile başlar ve bu nedenle gestasyonel diyabet riski daha da yükselir.
Fazla kilo alımı gebelik şekerine neden olabiliyor
Gestasyonel diyabet, tipik olarak rastgele bir semptom göstermez. Tıbbi geçmiş ve rastgele bir risk faktörü olup olmadığı gestasyonel diyabetin olabileceğini düşündürebilir, lakin emin olmak için test yaptırılması gerekir. Bu risk faktörlerinden kimileri hamilelerde çok kilo alımı olabilir. Çok su içmek, çok sık idrara çıkmak, idrarda glikoz saptanması, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları ya da vajinal enfeksiyonlar, bulantı yahut halsizlik gebelik şekerini işaret ediyor olabilir. Bunu saptamak için de şeker yükleme testi yapılmaktadır.
Şeker yükleme testi ziyanlı bir test değildir
Gebelik şekeri bebekte gelişme geriliği, bazen anne karnında can kaybı riskinde artış, plasentanın erken yaşlanması ya da iri bebek durumundan ötürü doğum travmalarına yol açabilmektedir. O nedenle gebelik şekerinin belirlenen hudutlarda olması gerekir. Şeker yükleme testi ziyanlı bir test değildir. Bilakis iri bebek, erken doğum, meyyit doğum, doğacak bebekte teneffüs sorunu ya da hipoglisemi görülmesi, ilerleyen periyotlarda obezite üzere riskleri önlemek için yapılması gereken bir testtir.
Vücudun şekere karşı yansısı ölçülüyor
Şeker yükleme testi yani oral glukoz tolerans testi, bedenin şekere karşı reaksiyonunu ölçer. Hamilenin tıbbi durumuna nazaran testin nasıl yapılacağı belirlenir. 50 gr. şeker yüklemesi hamilenin aç ya da tok olmasına bağlı olmadan yapılabilir. Hekim denetiminde 50 gram şeker içeren bir solüsyon hamileye içirilir. Bu içildikten 1 saat sonra kan şekeri ölçülür. Şayet şeker 140 üzerinde çıkarsa hamile kuşkulu olarak kıymetlendirilir ve buna istinaden ek 100 gram OGTT istenir.100 gram OGTT’de açlık 95 mg/dL, 1. saat 180, 2. saat 155, 3. saat ile 140 mg/dL altında olması gerekir. Eğer 2 paha eşit yahut yüksekse gebelik şekeri tanısı konur. Bir öteki şeker tarama testi olan 75 gram OGTT ise açlık 92 mg/dL, 1. saat 180, 2. saat 153 mg/dL’nin altında olması beklenir. Şayet bir paha eşit yahut yüksekse gebelik şekeri tanısı konur. 75 gram şeker yüklemesi ya da 100 gram şeker yüklemesi testi ortasında bir fark olmaz. Anne adayı en az 8-12 saat açlıkla teste sarfiyat. Öncelikle açlık kan şekeri ölçülür. Sonrasında 75 yahut 100 gramlık şeker içeren solüsyon 5-10 dk. içinde tüketilir. Buna istinaden anne adayının 1. 2. ve 3. saatlerde şeker pahasına bakılır.
Anne adayının şekerinin aşikâr aralıklarda olması gerekiyor
Şeker yükleme testinin aç yapılıp yapılmayacağı, verilecek glikoz ölçüsüne nazaran değişebilmektedir. 50 gramlık formda yapılırsa açlık ya da tokluk fark etmez, 75 ya da 100 gramlık formu yapılırsa en az 8-12 saat açlık istenir. Anne adayının gebelikte şekeri yüksek çıkarsa, nizamlı aralıklarla kan şekerinin ölçülmesi, ilaç ya da insülin tedavisi ve bir beslenme diyet uzmanından takviye alınarak anne adayına sağlıklı bir beslenme programı oluşturulması gerekir. Gebelikte bu devirde orta derecede antrenman yapılması kıymet taşır. Yürüyüş de gebelikte kıymetlidir. Bunun yanında tüm denetimlere tertipli gidilmesi gerekmektedir. Burada emel, anne adayının şekerinin belli aralıklarda tutulmasıdır. Hayat biçimi değişiklikleri bu manada ehemmiyet taşımaktadır.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
