Akran zorbalığı, gençler ve çocuklar ortasında yaygın ve önemli sonuçları olan bir meseledir. Fizikî, sözel, toplumsal yahut siber ortamda gerçekleşebilen bu davranışlar, mağdurların ruhsal ve duygusal sıhhatini derinden etkileyebilir.
Akran zorbalığı, akran kümesi içinde fizikî, duygusal ya da toplumsal biçimde ziyan veren, tekrar tekrar yaşanan saldırgan davranış biçimi olarak tanımlanmaktadır. Okul ortamlarında sıkça karşılaşılan akran zorbalığını önlemek için farkındalık yaratmak, empati geliştirmek ve inançta hissettirmek kıymetlidir. Akran zorbalığı, uygun tedbirlerle önlenebilir bir durumdur. Akran zorbalığıyla tesirli bir biçimde başa çıkmak için hem mağdurlara hem de etraflarına yönelik şuurlu ve kapsamlı yaklaşımlar geliştirmek büyük kıymet taşır.
AKRAN ZORBALIĞINI ENGELLEME YOLLARI
- Erken Tanıma ve Müdahale: Uzmanlar, akran zorbalığının erken yaşlarda fark edilmesinin ve vaktinde müdahale edilmesinin, sorunun büyümesini engellemek ve mağdurların uzun vadeli olumsuz etkilenmesini azaltmak açısından kritik olduğunu vurgulamaktadır.
- Çok Taraflı Yaklaşım: Zorbalıkla çabada tek bir tahlilin kâfi olmadığı, okul, aile ve akran etrafını içeren çok taraflı bir yaklaşımın gerekliliği uzmanlar tarafından sıklıkla lisana getirilmektedir.
- Empati ve Farkındalık Geliştirme: Hem zorbalık yapan çocukların hem de öbür akranların empati hünerlerini geliştirmek ve zorbalığın olumsuz sonuçları hakkında farkındalık yaratmak, önleyici çalışmaların temelini oluşturmalıdır.
- Güvenli Ortam Oluşturma: Okullarda ve öbür toplumsal ortamlarda zorbalığa karşı sıfır tolerans siyaseti benimsenmeli ve mağdurların inançta hissedecekleri destekleyici bir ortam yaratılmalıdır.
- Mağdurları Güçlendirme: Zorbalığa maruz kalan çocukların duygusal dayanıklılıklarını artırmak, kendilerini tabir etmelerine yardımcı olmak ve yardım isteme konusunda cesaretlendirmek kıymetlidir.
- Zorbalık Yapanlara Yönelik Müdahale: Zorbalık davranışının altında yatan nedenleri anlamak ve bu çocuklara yönelik rehberlik ve dayanak sağlamak, sorunun tekrarını önlemek açısından gereklidir.
- Siber Zorbalıkla Çaba: Teknolojinin yaygınlaşmasıyla birlikte artan siber zorbalık konusunda özel stratejiler geliştirmek ve hem çocuklar hem de ebeveynleri bu bahiste bilinçlendirmek hayati ehemmiyet taşımaktadır.
AKRAN ZORBALIĞI İLE BAŞA ÇIKMA YOLLARI
Uzmanlar, zorbalığa maruz kalan çocuk ve gençlere, aile, öğretmen, okul rehber öğretmeni yahut güvendikleri öbür bir yetişkinle yaşadıklarını paylaşmalarını tavsiye ediyor. Bu biçimde yalnız olmadıklarını hissetmeleri ve dayanak almaları sağlanır. Utanma yahut kaygı üzere hisleri aşarak yardım istemek değerlidir.
- Fiziksel zorbalık kelam mevzusuysa, zorbalık yapan şahıstan uzak durmak ve inançlı alanlara yönelmek değerlidir. Okulda güvendiği bir öğretmen veya görevliden yardım istemekten çekinmemelidir.
- Öfke, ıstırap, dehşet üzere hisleri sağlıklı yollarla söz etmek (konuşmak, yazmak, fotoğraf yapmak gibi) duygusal yükü hafifletir.
- Yeterli uyumak, sağlıklı beslenmek ve sevdiği aktivitelerle uğraşmak, gerilimle başa çıkmada ve özgüveni müdafaada yardımcı olur.
- Sınırlarını belirlemek ve zorbalık içeren davranışlara karşı net bir biçimde “hayır” diyebilmek kıymetlidir.
- Ekran imajları almak yahut bildirileri kaydetmek üzere ispatları saklamak, durumu bildirme evresinde yardımcı olabilir. Zorbalık yapan kişiyi engellemek ve platform yöneticilerine durumu bildirmek de değerlidir.
- Kendisine güzel gelen arkadaşlarıyla vakit geçirmek, toplumsal aktivitelere katılmak ve yalnızlık hissini azaltmak değerlidir.
- Zorbalığın yarattığı travma ile başa çıkmakta zorlanılıyorsa, bir psikolog veya danışman gibi bir uzmandan yardım almak yararlı olabilir.
AİLELERİN YAPMASI GEREKENLER
Uzmanlar, ebeveynlerin akran zorbalığıyla çabada kritik bir rol oynadığını belirtiyor.
Çocuklarının hayatında neler olup bittiğini anlamak için onlarla nizamlı ve inançlı bir bağlantı ortamı yaratmak değerlidir. Zorbalık konusunda konuşmaya teşvik etmek ve onları dinlemek gerekir. Çocukta ani davranış değişiklikleri, okul muvaffakiyetinde düşüş, uyku yahut yeme problemleri, toplumsal içe kapanma üzere belirtiler zorbalık mağduru olabileceğine işaret edebilir. Bu belirtilere karşı dikkatli olmak ve araştırmak değerlidir.
Çocukları zorbalık yaşadığını anlattığında onları ciddiye almak, suçlamamak ve destekleyici bir tutum sergilemek önemlidir. Çocuğunun okulunda zorbalık yaşandığını öğrenen ebeveynler, okul idaresi ve öğretmenlerle bağlantıya geçerek durumu bildirmeli ve tahlil sürecine faal olarak katılmalıdır. Çocuklarına diğerlerinin hislerine hürmet duymayı, farklılıklara hoşgörülü olmayı ve zorbalık davranışının kabul edilemez olduğunu öğretmek kıymetlidir.
AKRAN ZORBALIĞI ÖNLENEBİLİR
Akran zorbalığı karmaşık bir problemdir lakin empati ve farkındalık geliştirme, inançlı ortamlar oluşturma, mağdurları güçlendirme ve zorbalık yapanlara yönelik rehberlik sağlama üzere stratejiler hayata geçirilerek gençler ve çocuklar için daha inançlı ve destekleyici bir ortam yaratılabilir. Unutulmamalıdır ki, her çocuğun inançta ve hürmet gördüğü bir ortamda büyüme hakkı vardır.
