Hindistan, ülke içindeki fiyatların yükselmesi nedeniyle pirinç ihracatını geniş ölçüde yasaklamayı düşünüyor. Bloomberg tarafından yayımlanan bir habere nazaran, dünyanın en büyük pirinç tedarikçisi olan Hindistan, birden fazla pirinç çeşidinin ihracatını yasaklama planını tartışıyor.
Bu adımın, aslında yüksek olan global pirinç fiyatlarını daha da artırabileceği belirtiliyor, zira bu yasak yaklaşık olarak Hindistan’ın pirinç ihracatının yüzde 80’ini etkileyecek.
Kaynaklara nazaran, bu yasağın sebebi iç piyasada artan fiyatlar ve hükümetin daha fazla enflasyon riskinden kaçınma isteği. Şayet uygulanırsa, bu yasak mahallî pirinç fiyatlarını düşürebilir, fakat global maliyetlerde artış riski taşır.
Dünya nüfusunun yarısı için temel besin kaynağı ortasında yer alan pirinç, bilhassa Asya kıtası için hayli kıymetli. Son yayımlanan raporlardan derlenen bilgilere nazaran, kürsel pirinç arzının yüzde 90’ını, Çin ve Japonya başta olmak üzere Asya’da bulunan ülkeler tüketiyor.
Bununla birlikte Hindistan’daki pirinç üretimi, global arzın yaklaşık yüzde 40’ını oluşturması prestijiyle epey değerli. Uzmanlar, Hindistan’ın pirinç ihracatını durdurması halinde, besin piyasasında arz-talep istikrarında önemli boyutta sorunlar açığa çıkabileceğini belirtiyor.
Pirinç, Türkiye içinde temel besin unsurlarının başında yer alıyor. Hindistan’ın muhtemel bir ihracat kısıtlaması durumunda Türkiye’nin nasıl etkileneceği ise merak konusu.
Hindistan Pirinç İthalatında Türkiye İçin Başı Çekiyor
Hindistan’ın hem Asya, hemde dünya geneli için pirinç bölümünde ne kadar kıymetli bir pozisyonda olduğu, global arzın yüzde 40’ını tek başına sırtlanıyor olmasından anlaşılabilir. Pekala bu pirinç devi ihracat yasağı getirerek pirinçlerini yabancı ülkelere satmaktan vazgeçerse Türkiye bu durumdan nasıl etkilenir. Siz bedelli Kriptokoin okuyucuları için araştırdık.
Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan ve son tarih olarak 2017 yılını da kapsayan “Pirinç Durum Raporu” datalarına nazaran, Türkiye son 2008 yılından itibaren Hindistan ile olan ticari bağlarını güçlendirmişe benziyor. Bu çerçeve de 2008 yılında Türkiye Hindistan’dan sırf 321 ton pirinç ithal ederken, 2016 yılına gelindiğinde bu 22 bin 100 ton düzeyine kadar çıkmıştır. Bağlamda Türkiye’nin pirinç ithalatında 2008 yılında çok düşük bir yer kaplayan Hindistan, 2016 yılında gelindiğinde Türkiye’nin toplam pirinç ithalatının yüzde 40’ını oluşturur pozisyona gelmişti.
Aslında Türkiye, pirinç ithalatı için Hindistan’a tam olarak bağlı sayılmaz. Bilhassa İtalya, Yunanistan, Bulgaristan ve son devirlerde Tayland, Türkiye’nin pirinç ithalatını karşıladığı öteki ülkeler ortasında yer alıyor. Münasebetiyle, rastgele bir ihracat kısıtlaması karşısında, Türkiye’nin dış pazardan pirinç satın almak kapısını çalacağı öbür satıcılarda olacak.
Ancak bu durum bahsettiğimiz kadar kolay olmayabilir. Hindistan’ın mümkün bir ithalat kısıtlamasında, global arzın yüzde 40’ının ortadan kaybolacağını varsayarsak, Türkiye dahil bütün pirinç ithalatçısı olan ülkeler, pirinç ihracatçısı olan ülkelerin mallarına talep etmeye başlayacaklar. Münasebetiyle, arz talebin altında kalacağı için ve süratli talep artışı pirinç satıcılarının kar güdüsünü uyandıracağı için, fiyatlar yükselecek. Bilhassa gelecekte bu türlü bir durumla karşılaşılması durumunda, pirinç fiyatlarının süratle artacağını söylemek pekte yanlış olmayacak.
Türkiye’nin özellike 2023 yılının birinci 5 ayında Hindistan ile olan besin ve bunun özelinde pirinç ticareti ise epeyce hacimli bir formda artmaya devam ediyor. Türkiye Besin ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu tarafından TÜİK baz alınarak hazırlanan bilgilere nazaran, Türkiye ölçü bazında 2023 yılının birinci 5 ayında 282 bin ton pirinç ithal ederken, Hindistan bu sıralamada 2. sırayı aldı. 1. sırada ise Tayland yer alıyor.
Bununla birlikte meblağ bazında Türkiye 2023’ün birinci 5 ayında 184 milyon dolar düzeyinde bir pirinç ithalatı gerçekleştirken, bu fiyatım yüzde 17,39’u Hindistan’dan yapılan pirinç ithalatlarını kapsıyor. Birinci sırada ise yeniden Tayland var.
Türkiye’nin yıllara nazaran düzenlenmiş pirinç ithalatına fiyat bazında bakacak olursak, hem fiyatlardaki dalgalanmaların hem de iç üretimin değişkenliğine nazaran meblağın vakit zaman artıp azaldığını söylemek mümkün.
Aslında tablodan Türkiye’nin pirinç ithalatını nasıl çeşitlendirdiği ve yüzünü Avrupalı satıcılardan Asyalı satıcılara nasıl döndüğünü görmek mümkün. Bu çerçevede, Asya’da yaşanacak olan kritik gelişmeler, Türkiye’nin temel besin gereçlerinden olan pirinç için hayli kıymetli. Bununla birlikte Asya, bilhassa yatırımcılar tarafından, bölgedeki ülkelerin birbirleri ile olan sıkı bağları sebebiyle, bir bütün olarak kabul gördüğünden, Hindistan’da yaşanacak bir pirinç krizinin, başta Asya’ya, akabinde da Avrupa’ya süratle sirayet etmesi beklenebilir.
Ne kadar Avrupa genel olarak pirinç tüketiminde yüksek bir hisseye sahip olmasalar da, pirinçin global bir besin emtiası olduğunu ve borsa aracılığı ile alınıp satılabildiğini hatırlatmakta yarar var. Yani aslında iş sadece besin boyutu ile değil, yatırım boyutuyla da epey kritik.
Enflasyon üzerinde baskı yaratabilir
Hindistan’ın şimdi pirinç ihracatını kısıtlamaya yönelik aldığı net bir karar yok fakat muhtemel bir kısıtlama dahilinde hem Türkiye’de hemde Asya’da besin enflasyonunun tekrar yükselişe geçmeyeceğini söylemek güç. Bilhassa pirinci temel besin unsuru olarak tüketen ve konutundan eksik etmeyen Asya v Türk halkı, pirinç fiyatlarındaki artıştan etkilenebilir. Bununla birlikte, iktisat bilimi yeterince temel besin hususlarının fiyat esnekliğinin kısman daha düşük olduğunu varsaydığımız için, fiyatlardaki artışa karşın pirinç tüketimde bir azalışı öngörmekte ayriyeten sıkıntı olabilir.
