İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Haziran 2025 periyodu sonuçları açıklandı. Eşik paha olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların kesimde güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, mayıs ayında 47,2 olan manşet PMI haziranda 46,7’ye gerileyerek son sekiz ayın en düşük pahasını aldı. Dalın faaliyet şartları Nisan 2024’ten itibaren kesintisiz bozulma eğilimi gösterdi.
Talepteki zayıflık, yeni siparişlerin haziran ayında da azalmasına neden oldu ve böylelikle mevcut düşüş trendi ikinci yılını tamamladı. Emsal formda yeni ihracat siparişleri de daralma sergiledi. Her iki endekste de yavaşlama son üç ayın en besbelli seviyesinde gerçekleşti. Yeni siparişlerdeki düşük seyir, haziranda imalatçıların üretim hacmini geçen yılın ekim ayından bu yana yüksek oranda azaltmalarına neden oldu.
Buna bağlı olarak istihdam ve satın alma faaliyetlerinde gerileme sürat kazandı. İstihdamdaki düşüş son dokuz ayın en yüksek oranında gerçekleşirken, satın alma faaliyetleri Eylül 2024’ten bu yana en sert yavaşlamayı gösterdi. Haziran ayında girdi stokları azalırken, başka yandan satışlardaki gerilemeye bağlı olarak sonuncu eser stokları son üç ayda birinci kere arttı.
Girdi maliyetleri enflasyonu haziran ayında hafif yükseldi. Girdi fiyatlarında görülen bariz artışta, liradaki kıymet kaybı ve İran’daki gelişmelerin enflasyonist tesirleri rol oynadı. Buna karşılık, en son eser fiyatlarındaki artış yavaşlayarak yılın başından beri en düşük oranda gerçekleşti. Birtakım firmalar girdi maliyetlerindeki yükselişe bağlı olarak satış fiyatlarını yükseltse de talepteki zayıflık fiyat belirleme gücünü sınırladı. Tedarikçilerin teslimat müddetleri son dört aydır birinci defa arttı. Anket iştirakçileri, teslimat gecikmelerinin çoklukla ham unsur yetersizliklerinden kaynaklandığını bildirdi.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket bilgileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi: “Türk imalatçıları, giderek zorlaşan talep şartları nedeniyle haziran ayında da baskı altında kalmaya devam etti. Bu nedenle firmaların faaliyetlerini sınırlama yoluna gittiği ve üretimin geçen yılın ekim ayından bu yana en yüksek oranda daraldığı görüldü. Buna karşın firmalarda mamul eser stok fazlası kelam konusu oldu ve bu stoklar son üç aydır birinci sefer artış gösterdi. Böylelikle yılın birinci yarısı güç bir ortamda tamamlanırken, 2025’in ikinci yarısında şartların güzelleşeceği ümit ediliyor.”
Sektörel PMI’a nazaran haziranda 10 bölümün tamamında üretim azaldı
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI Haziran 2025 raporuna nazaran, son dokuz ayda birinci kere olmak üzere anket kapsamında takip edilen 10 bölümün tamamında üretim hacmi azaldı. Giysi ve deri eserleri ile metalik olmayan mineral eserler kesimlerinde üretim tekrar düşüşe geçti.
Yeni siparişler tarafında ise hafif daha olumlu bir tablo ortaya çıktı.
Makine ve metal eserleri, öbür dallarda görülen eğilimin dışına çıkarak yeni siparişlerde çok hudutlu bir artış kaydetti. Yeni iş hacmi anket kapsamında izlenen 10 daldan yalnızca birinde artarken, yeni ihracat siparişlerinin güzelleştiği dal sayısı ise dört oldu. En keskin artış ise son bir yılın en yüksek büyüme suratına ulaşan makine ve metal eserleri dalında görüldü.
Haziran ayında takip edilen 10 bölümün sadece ikisi istihdam artışı sağladı. Bu kesimler, ana metal sanayi ile elektrikli ve elektronik eserler oldu. Öbür taraftan, makine ve metal eserlerinde işçi sayısı Mayıs 2020’den bu yana en yüksek oranda geriledi.
Makine ve metal eserleri tıpkı vakitte girdi fiyatlarında da en keskin artışın ölçüldüğü dal oldu. Bu bölümde fiyat artışı son 15 ayın en yüksek suratına ulaştı. Girdi maliyetlerinde artışlar genel olarak besbelli gerçekleşti, lakin en düşük artış giysi ve deri eserlerinde kaydedildi. Dokuma eserleri haricinde tüm dallar eser fiyatlarını yükseltti. Bununla birlikte, birçok bölümde enflasyon mayıs ayına kıyasla geriledi. En süratli artış ana metallerde gerçekleşti. Tedarikçilerin teslimat mühletleri mayısta 10 kesimden yedisinde kısalırken, haziranda bu sayının ikiye düşmesi, tedarik zincirlerinde de aksaklıklar yaşandığı istikametinde sinyal verdi.
