Puccini’nin antik Çin’in efsanevi bir versiyonunda geçen bir verismo operası olan “Turandot” tuhaf bir aşk hikayesi yaratıyor. Sevimsiz romantik başroller, kışkırttıkları ölüm ve parçalanmadan büyük ölçüde etkilenmezler; Sonunda gerçek aşkın öpücüğünü paylaştıklarında mecazi bir ceset yığınının üzerinde duruyorlar.
Çarşamba günü Metropolitan Operası’nda orkestra şefi Oksana Lyniv, kendisini son yıllarda kültürel bir paratoner haline getiren masalsı Oryantalizm yerine öldürücü, ölüm kalım meselesini vurgulayarak güçlü bir çıkış yaptı.
“Turandot”, Avrupa şovenizminin emperyalist çağını anımsatan, Çin halkı hakkında sürdürdüğü “ejderha kadın” unvanı prensesi gibi stereotipler nedeniyle revizyon ve daha fazlası için çağrılara maruz kalıyor.
“Turandot” etrafındaki hesaplaşma Met için sorun yaratıyor, çünkü şirketin uzun süredir devam eden yapımı, yönetmen Franco Zeffirelli’nin 1987’de tanıttığı gösterişli gösteri büyük beğeni topladı. Perde’nin altın ve ekru taht odası hâlâ göz kamaştırıyor ve akrobatlar, kurdele dansçıları, kıvrık çatılı pavyonlar ve bir ejderha kuklasıyla göz kamaştıran egzotizm ortalığı kasıp kavuruyor.
Ancak Lyniv’in heyecan verici şefliğinde bu sahne kıyafeti yoktu. I. Perde’yi açan pirinç bıçaklar neredeyse dışavurumcu bir niteliğe sahipti – şiddetli, canlı, gaddar – ve onu kapatanlar ise soğuk, güçlü ve tutucuydu. Gergin teller ve daracık nefesli nefesliler dramatik, kıvrımlı bir verimlilikle hareket ediyordu. Lyniv, sıkılaştırıcı armonileri ön plana çıkarma fırsatlarını değerlendirdi.
Puccini’nin bir Çin halk şarkısını temel aldığı Turandot motifi, I. Perde’de dekoratif olmaksızın muhteşemdi ve III. Perde’de prensesin aşağılanmasının ardından sıcak, dünyevi bir motifti. Lyniv’in rubato duygusu, bakanların rüya gibi nostaljik “Ho una casa nell’Honan”ında olduğu gibi, şarkıcıların doğal bir şekilde ifade etmeleri için yeterli esnekliği yarattı.
