İran devlet televizyonu, İran ile İngiltere, Fransa ve Almanya ortasındaki nükleer görüşmelerinin 25 Temmuz’da İstanbul’da yapılacağını duyurdu.
İran devlet televizyonunun haberine nazaran İran, 2015’teki nükleer muahedenin Avrupalı taraflarının talebi üzerine yeni çeşit nükleer görüşmeyi kabul etti.
İran Dışişleri Bakanlığı, Avrupa ile nükleer görüşmelerinin İstanbulda yapılacağını doğruladı.
İstanbul’da 25 Temmuz Cuma günü dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde yapılacak nükleer görüşmelere İran’ı temsilen dışişleri bakan yardımcıları Mecid Tahtrevançi ile Kazım Garibabadi katılacak.
İran ile E3 olarak isimlendirilen nükleer muahedenin Avrupalı tarafları İngiltere, Fransa ve Almanya, 16 Mayıs’ta yeniden İstanbul’da dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde bir ortaya gelmişti. Taraflar, ABD ile İran ortasında süren müzakereler sırasında yapılan görüşmelerin devamı konusunda anlaşmıştı.
İsrail’in atakları sonrası müzakere süreci kesilmişti
İran ile ABD müzakere süreci devam ederken İsrail, 13 Haziran’da İran’a akın başlatmış ve hem ABD hem de Avrupa ile müzakere süreci kesilmişti.
İran, 2015’te imzalanan nükleer mutabakatla kaldırılan Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının geri getirilmesini sağlayabilecek “tetik sistemi (snapback)” ismi verilen unsurun, Avrupa ülkeleri tarafından işletilmesinden kaygı ediyor. Kelam konusu sistemin müddeti 18 Ekim’de sona eriyor. İran’ın nükleer programıyla ilgili tahlil üretilemezse Avrupa ülkelerinin bu tarihten evvel mekanizmayı işletebileceği öngörülüyor.
2015’teki nükleer mutabakat ve “tetik mekanizması”
İran ile BM Güvenlik Kurulunun 5 daimi üyesi ve Almanya ortasında 14 Temmuz 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında İran’ın nükleer faaliyetlerinin sonlandırıldığı bir mutabakat imzalanmıştı. ABD, 2018’de muahededen tek taraflı çekilmiş ve İran’a yaptırımları geri getirmişti. İran, Avrupa ülkelerinden ABD’nin yaptırımlarını telafi edecek tedbirler almasını istemiş fakat Avrupalılar ABD’nin hareketine karşı çıksa da bu bahiste adım atamamıştı.
İran, bunun üzerine 1 yıl sonra mutabakattaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmaya başlamış ve daha sonraki süreçte yüksek seviyeli uranyum zenginleştirme faaliyetlerine yönelmişti.
İngiltere, Fransa ve Almanya ise ABD’nin tek taraflı çekilmesinden sonra uygulanmayan nükleer muahedede yer verilen ve “snapback” olarak isimlendirilen, İran’a muahedeyi ihlal ettiği gerekçesiyle BM yaptırımlarını tekrar getirme imkanına sahip maddeyi işletme tehdidinde bulunuyor.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ise Avrupalı tarafların, “anlaşmanın temellerini ihlal ettikleri” ve “anlaşmadaki iştirakçi rollerini kaybettikleri” için mekanizmayı harekete geçirebilecek tüzel desteğe sahip olmadığını söz etmişti.
