Spor dünyasında “tüm vakitlerin en büyüğü” olarak anılan, ömrünü ırkçılık ile ayrımcılıkla uğraşa adayan unutulmaz boksör ve Müslüman aktivist Muhammed Ali vefatının 7. yılında anılıyor.
ABD’nin Kentucky eyaletinin Louisville kentinde 17 Ocak 1942’de dünyaya gelen Muhammed Ali, İslam dinini seçmeden evvel Cassius Marcellus Clay Jr. ismini taşıyordu.
Orta sınıf Afro-Amerikan bir ailenin 6 çocuğundan biri olan Ali’nin boksla tanışması, hırsızlık olayıyla başladı. 12 yaşındaki Muhammed Ali, bisikletinin çalınmasının akabinde karakola başvurdu. Karakolda, hudutlarını denetim altına almakta zorlanan Ali’ye boks yapması tavsiyesinde bulunuldu.
Sonraki 4 yıl boyunca boks antrenörü Chuck Bodak tarafından çalıştırılan Muhammed Ali, bu müddet zarfında bölgesel birçok turnuvada “Altın Eldiven” kazandı. Ali, amatör olarak çıktığı 100 maçın 95’ini aldı.
Birçok otorite tarafından tüm vakitlerin en yeterli ağır sıklet boks şampiyonu olarak kabul edilen Muhammed Ali, asıl çıkışını 1960 Roma Olimpiyatları’nda hafif ağır sıklette altın madalyaya ulaşarak yaptı. Zaferinin akabinde gittiği bir restorana cilt rengi nedeniyle alınmamasına kızan Ali, kazandığı altın madalyayı Ohio Irmağı’na fırlattı. ABD’li boksör, emekliye ayrılmasından yıllar sonra olimpiyat ateşini taşıdığı 1996’da Atlanta’da düzenlenen oyunlarda aldığı mükafatla, kaybettiği madalyaya yine kavuştu.
Altın kemere 4 yılda uzandı
İlk profesyonel maçında 29 Ekim 1960’ta Tunney Hunsaker’ı yenen Muhammed Ali, ortalarında devrinin kıymetli boksörleri Tony Esperti, Jim Robinson, Donnie Fleeman, Alonzo Johnson, George Logan, Willi Besmanoff, Lamar Clark, Doug Jones ve Henry Cooper’ın da yer aldığı rakiplerini de mağlup etti.
Profesyonel boks hayatının birinci üç yılı boyunca ringde çıktığı 19 maçın 15’ini nakavtla kazanan Ali, süratli yükselişiyle boks topluluğunun da dikkatini çekti.
İlk büyük zaferi Liston’a karşı
Müsabakalarda alaycı tabirler kullanarak ruhsal açıdan rakiplerinin üzerinde baskı kurmasıyla ünlenen Muhammed Ali, periyodun ağır sıklet boks şampiyonu Sonny Liston ile unvan maçına 25 Şubat 1964’te Miami’de çıktı.
Karşılaşma öncesinde düzenlediği basın toplantısında ünlü “Kelebek üzere uçarım, arı üzere sokarım” sözünü kullanan Ali’nin performansı, kesin favori olarak gösterilen ABD’li Liston karşısında büyük heyecan uyandırdı.
Liston’un 7. rauntta aldığı darbelerin akabinde devam edememesi üzerine galip ilan edilen Muhammed Ali, böylelikle birinci altın kemerine şimdi 22 yaşında uzandı.
En kısa rövanş
Liston ile 1965’in mayıs ayında rövanş maçına çıkan Muhammed Ali, birinci rauntta yaklaşık 2 dakika içinde rakibini devirerek unvanını korudu.
Muhammed Ali’nin rakibinin devrilmesine yol açan darbesi o kadar süratliydi ki boks tarihine “hayalet yumruk” olarak geçti.
Profesyonel 61 maçta 56 zafer
Muhammed Ali, amatör olarak katıldığı 167 maçın 161’ini kazanarak bu alanda bir rekora imza attı.
Profesyonel devrinde yaptığı 61 maçta yalnızca 5 kere yenilen, olimpiyat ve dünya şampiyonu olan Muhammed Ali, 37’si nakavt olmak üzere 56 maçını kazandı.
22 yaşında Müslüman oldu
Henüz 22 yaşındayken 1964’te Sonny Liston’u yenip en genç dünya ağır sıklet boks şampiyonu olan Muhammed Ali, zaferinin akabinde İslam dinini seçti.
Ali’nin İslam dinine ilgisi, Wallace D. Fard Muhammad tarafından ABD’de kurulan “İslam Milleti” isimli siyahi harekete 1964’te katılmasıyla ortaya çıktı.
İlk olarak kendisine “Cassius X” ismini veren ünlü boksör, daha sonra ise Muhammed Ali ismini seçerek Müslüman olduğunu açıkladı. Ali, periyodun Afro-Amerikan Müslüman siyasi temsilci ve insan hakları savunucusu Malcom X ile yakın alakalar kurarken, İslamiyet’in yanlışsız tanınması ve yaygınlaşması gayesiyle çeşitli çalışmalarda bulundu.
Siyahilerin birçok temel haktan yoksun olduğu 1960’ların ABD’sinde birebir vakitte Müslüman da olan Muhammed Ali, ABD hükümeti tarafından 1966’da acil koduyla Vietnam Savaşı’na çağrıldı.
“Vietnamlılar bana hiçbir kötülük yapmadılar ki onlarla savaşayım.” diyerek Vietnam Savaşı’na gitmeyi reddeden Ali, 5 yıl mahpus ve 10 bin dolar para cezasına çarptırıldı, lisansı, pasaportu ve unvanları elinden alındı. Kararı ABD Yüksek Mahkemesinde temyiz eden Ali, 3,5 yıl boyunca bokstan uzak kaldı ve dava müddetince önemli maddi kasvet içine girdi. 1971’de Yüksek Mahkeme’deki temyiz davasını kazandı.
Muhammed Ali, 1972 ve 1988 yıllarında iki kere Hacca gitti.
Üç dünya şampiyonluğuna ulaşan birinci isim
1971’de Joe Frazier ile “asrın maçı” olarak isimlendirilen karşılaşmaya çıkan Muhammed Ali, profesyonel boks mesleğinde birinci sefer bir maçı kaybetti.
Ali, birebir yıl bir defa daha karşılaştığı Joe Fraizer’ı bu sefer yenerek dünya ağır sıklet boks şampiyonu unvanını geri aldı. Muhammed Ali, 1977’de Leon Spinks’e yenildi lakin bir yıl sonra rakibini yenerek dünya şampiyonluğunu 3 defa elde eden birinci boksör olarak tarihe geçti.
Unutulmaz boksör, 1978’de boksu bıraktığında dünya şampiyonu unvanına sahipti.
1984 yılında Parkinson hastalığına yakalanmasına karşın bunu gizleyip büyük para karşılığı iki maç daha yapan Muhammed Ali, bunları kaybetti.
Bokstan sonraki yaşamı
1984 yılında, devrin ABD Lideri Ronald Reagan’ın yine seçilebilmesi için kendisine dayanak verdiğini açıkladı.
1991 yılında Körfez Savaşı sırasında Irak’a gitti ve Amerikalı rehinelerin özgür bırakılmasını müzakere etmek hedefiyle Saddam Hüseyin ile bir ortaya geldi.
17 Kasım 2002’de, “Birleşmiş Milletler (BM) Barış Elçisi” olarak Afganistan’a gitti. BM özel konuğu olarak üç günlük bir düzgün niyet misyonu kapsamında Kabil’de bulundu.
27 Temmuz 2012 tarihinde ise Londra’da, 2012 Yaz Olimpiyatları açılış merasiminde olimpiyat bayrağını taşıdı. Parkinson hastalığından ötürü stadyumda bayrağı taşıyamayacak hale gelince eşi Lonnie, ayakta durmasına yardımcı oldu.
1996 Atlanta Olimpiyatları’nda da olimpiyat ateşini yaktı ve birebir olimpiyatlarda, 1960 yılında kazandığı ve ırmağa attığı altın madalyası düzenlenen bir merasimle kendisine tekrar verildi.
Parkinson hastalığı yüzünden uzun mühlet Michigan’daki çiftliğinde gözlerden uzak yaşamayı tercih eden ünlü boksör, ringlerde 20 yıldır ağzından düşürmediği “Bütün vakitlerin en iyisiyim” lafını ispatlayarak bir efsane olarak tarihe geçti.
Farklı periyotlarda dört evlilik yapan Ali’nin toplam 9 çocuğu oldu.
Ünlü boksörün hayatı, Hollywood tarafından 2001 yılında beyaz perdeye de uyarlandı. ABD’li ünlü aktör Will Smith’in başrolünde oynadığı “Ali” isimli üretim, büyük ses getirmişti.
Uzun müddet Parkinson hastalığı ile çaba eden Muhammed Ali, teneffüs yolu rahatsızlığı nedeniyle tedavi gördüğü Arizona’nın Phoenix kentindeki bir hastanede 3 Haziran 2016 günü hayata gözlerini yumdu.
