Foreks – İstanbul Sanayi Odası (İSO), sanayi bölümünün devler ligini belirleyen ve 1968 yılından bu yana aralıksız yapılan “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması”nın 2024 yılı sonuçlarını Odakule Fazıl Zobu Meclis Salonunda düzenlenen toplantıda açıkladı.
Bu sene 57.yılını geride bırakan Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması’nın 2024 yılı sonuçları, İSO Yönetim Kurulu Lideri Erdal Bahçıvan’ın konut sahipliğinde İSO Yönetim Kurulu Lider Yardımcıları İrfan Özhamaratlı ve Cemal Keleş’in iştiraki ile açıklandı.
TÜPRAŞ tekrar zirvede
Türkiye endüstrisinin check up’ını ortaya koyan ve global ölçekte yaşanan gelişmeler ile Türkiye’de uygulanan dezenflasyon programının sanayi bölümünün performansına yönelik tesirlerini ortaya koyması açısından epeyce kıymet taşıyan araştırmayı açıklayan İSO Yönetim Kurulu Lideri Erdal Bahçıvan, “İSO 500 çalışmasında 2024 yılında üretimden satışlara nazaran en büyük kuruluş, 651,6 milyar lira ile uzun yıllardır olduğu üzere yeniden TÜPRAŞ oldu. İkinci sırada 356 milyar lira ile “Ford Otomotiv Sanayi A.Ş.”, üçüncü sırada da 201,6 milyar lira ile “Star Rafineri A.Ş.” yer aldı. Her iki kuruluşun da geçen yılki sıralarını korumuş oldukları dikkat çekiyor. Böylelikle geçen yıla nazaran İSO 500’ün birinci üç sırasının değişmemiş olduğunu görüyoruz. Buna karşılık 2024’te İSO 500’ün birinci 10’unda yer alan şirketlerde 2023 yılına nazaran iki değişiklik oldu. Geçen yıl birinci 10’da yer almayan İskenderun Demir Çelik (IS:ISDMR) ve Hyundai Motor Türkiye Otomotiv birinci 10’a yükselme muvaffakiyetini gösterdi” dedi.
Üç temel datada olumsuz sonuçlar var
İSO 500’ün 2024 yılı sonuçlarına bakıldığında üç temel datada tarihi olumsuz sonuçlarla karşı karşıya olunduğunu vurgulayan Bahçıvan, şunları söyledi: “Birincisi, İSO 500’ün üretimden net satışları üç yıldır üst üste gerçek olarak geriliyor. İkincisi; endüstricinin elde ettiği karın değerli bir kısmını finansman masraflarına ayırmak zorunda olduğu gerçeği, bu yıl çok daha ağır bir noktaya gelmiş durumda. Maalesef “Sanayici kazandığı paranın yarısını finansmana ayırıyor” sözleri bu yılki sonuçları açıklamaya yetmiyor. Zira son yıllarda birinci kere endüstriciler kazandıkları paranın neredeyse tamamını finansman sarfiyatlarına ayırmak zorunda kaldılar. Üçüncü olarak 2024’te karlılık rasyolarının son 10 yıl ortalamasının çok altında kaldığını gösteren iki dataya daha dikkat çekerek devam etmek istiyorum. İSO 500’ün faaliyet karlılığı 2014-2023 devrinde yüzde 10,4 seviyesinde iken, 2024’te yüzde 6,2’ya gerilemiş durumda. Emsal halde satış karlılığının da geçtiğimiz 10 yılda ortalama yüzde 7,1 seviyesinde iken, 2024’te yüzde 2,6’ye gerilemesi de bize nazaran geçtiğimiz yılın dikkatle kıymetlendirilmesi gereken bilgileri ortasında öne çıkıyor.”
Sanayi kesimi 2024 yılını büyümesiz kapattı
Reel büyüme, kârlılık, finansman sarfiyatları başta olmak üzere birçok parametrede endüstricinin İSO 500 tarihinin en güçlü yıllarından birini geçirdiğini vurgulayan Bahçıvan “OVP sürecinde en büyük fedakarlığı yapmasına rağmen, 2024 yılını neredeyse büyümesiz kapatması, sanayi kesiminin durumunun en somut göstergesi olarak görülmelidir. Bu nedenle OVP şayet başarılı olacaksa, programın en büyük yükünün endüstrinin omuzlarında olduğu gerçeğini de konuşmalıyız. Endüstriciler olarak iki yıla yakın müddettir uygulanmakta olan OVP’ye olan itimadımızı ve inancımızı bugün de yineliyoruz. Tekrar her fırsatta üzerine titrememiz gerektiğini söylediğimiz “finansal istikrar” konusunda, OVP maksatlarını, kararlarını ve uygulamalarını çok değerli bir referans olarak almayı sürdürüyoruz. Ama geldiğimiz noktada önümüzdeki devirde programın amaçlarından uzaklaşıldığı algısının oluşmaması temel bir anlayış olmalıdır” dedi.
2030 Sanayi ve Teknoloji Stratejisini rehber alıyoruz
İSO 500 bilgilerinin ülkemizin üretimden uzaklaşan bir döngünün içine girme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu gerçeğini bize net bir formda gösterdiğini söz eden Bahçıvan “Bunu kırmak, bilakis çevirmek elimizde. Bu vazife ise yalnızca sanayicilerin değil herkesin vazifesi olmalı. Zira sanayi bölümü ve üretim, global tansiyonların ve korumacılığın alabildiğine yükseldiği bu periyotta ülkemiz için hayati ehemmiyettedir. Türkiye üretimden daha fazla uzaklaşma döngüsüne girmeden teknolojiye ve ihracata dayalı nitelikli üretim anlayışıyla rekabetçi kaliteli ve sürdürülebilir bir büyümeyi ve refahı en kıymetli stratejik amaç olarak ortaya koymalıdır. Öbür yandan jeopolitik tansiyonların dört bir yanımızı sardığı bu coğrafyada gelişmiş bir sanayi altyapısının, ülkemizin her taraftan savunması açısından da hayati kıymette olduğunu unutmayalım. Bu manada Cumhurbaşkanlığı tarafından açıklanan “Yüksek Teknoloji, Dijital İktisat, Yeşil Dönüşüm, Global Entegrasyon ve Yapısal Dönüşüm” üzere çok kıymetli 5 temel hedef üzerine inşa edilen ve kısa bir mühlet evvel ayrıntıları kamuoyu ile paylaşılan “2030 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi”ni, endüstrimizin en çok gereksinim duyduğu vizyon olması prestiji ile heyecanla beklediğimizi söz etmek istiyorum. İSO Stratejik Dönüşüm Merkezi’ndeki çalışmalarımızda da Cumhurbaşkanlığımızın açıkladığı bu yeni stratejiyi rehber olarak alacağımızı söylemek istiyorum” dedi.
