J.P.Morgan Türkiye’nin yakın vadeli dış borcu ve cari istikrarını bahis alan bir rapor yayımladı. Kuruum Türkiye’nin kalıcı cari açığının yarattığı dış finansman ihtiyacınn 2023’ün birinci çeyreğinde tartışmalara neden olduğunu belirterek 2022 yılında 48,4 milyar dolar olan 12 aylık cari açığın Nisan 2023 prestijiyle 57,8 milyar dolara (GSYİH’nın yüzde 5,9’u) yükseldiğini kaydetti.
Banka Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın altın rezervleri dahil brüt rezervlerinin cari açık ve lokal faktörler nedeniyle 30,3 milyar dolar azalarak 98,5 milyar dolara gerilediğini fakat Döviz rezervlerinin Haziran ayından yükselmeye başladığına dikkat çekti.
Önümüzdeki 12 ayda 19 milyar dolarlık dış finansman açığı
Öte yandan önümüzdeki 12 ay için 19 milyar dolarlık bir dış finansman açığı öngördüklerini, ama yeni iktisat idaresiyle direkt yabancı yatırımların daha güçlü biçimde gerçekleşmesi ve birtakım portföy girişlerinin bu açığı daha da küçültebileceği kaydedildi.
J.P.Morgan Türkiye’nin original vadesine bakılmaksızın önümüzdeki 12 ay içinde vadesi dolacak dış borcunun 2023 Nisan prestijiyle 202,9 milyar dolar olarak gerçekleştiğini tabir ederek kısa vadeli borçları 3 kategoride değerlendirdiklerinin altını çizdi. Bunlar ülke risk algısına (ve global finansal şartlara duyarlı), mevduat itimadına hassas ve ekonomik aktiviteye hassas olarak sıralandı.
202 milyar dolarlık dış borcun 55 milyar doları ülke riskine duyarlı
Raporda, Hazine’nin yurt dışı yerleşik bireylere eurobond ödemeleri, yerleşik bankalar ve şirketler tarafından yurt dışından alınan ödenmemiş kredilerin, 202,9 milyar dolarlık kısa vadeli dış borçların 55,2 milyar dolarını oluşturduğu ve bunların global finansal şartların yanı sıra ülke riski algısına da hassas olduğu söz edildi.
Öte yandan 95,3 milyar dolarlık (16,3 milyar doları TL cinsinden) kısmının ise mudi inancına hassas olduğu ve bu mevduat yükümlülükleri için ihma edilebilir yenileme riski görüldüğü belirtildi.
Bununla birlikte 49,7 milyar dolarlık ithalat borçları ve 2,7 milyar dolarlık ihracat öncesi finansmandan oluşan 52,4 milyar dolarlık ticari kredilerde ekonomik faaliyetin seyrine nazaran vakit içinde otomatik olarak istikrar bulacağı için yenilenme riski görülmediği kaydedildi.
Temmuz-Ekim 2023 periyodunda ölçülü cari fazla
Banka Temmuz-Ekim 2023 periyodu için Türkiye’nin aylık dış borç ödemelerinin 2,4 ila 3,5 milyar dolar ortasında olacağını, güçlü turizm ve düşük güç ithalatı sayesinde bu periyotta ölçülü bir cari fazla gerçekleşeceğini öngördüklerini söylerek yakın vadede dış daldan hudutlu bir baskı beklediklerini söz etti.
Öte yandan olumsuz mevsimsellik nedeniyle Kasım 2023- Mart 2024 ortasında cari açıkta değerli bir genişleme mümkünlüğü görüldüğü ve Aralık 2023 ile Mart 2024 tarihlerinde ödenmesi gereken ağır dış borç ödemeleri olduğuna dikkat çekildi.
Enflasyon, büyüme ve cari istikrar varsayımlarında üst istikametli revize
22 Haziran’da gerçekleşen faiz artışının yetersiz görüldüğü söz edilen raporda enflasyon, büyüme ve cari istikrar varsayımları üst taraflı revize edildi. Öte yandan daha az ölçüde de olsa hala bir cari istikrar düzeltmesi öngörüldü.
Bankaya nazaran Nisan 2023 prestijiyle 57,8 milyar dolar olan yıllık cari açık bu yıl 46,4 milyar dolara ve gelecek yıl 32,8 milyar dolara geri çekilecek. Temmuz 2023’ten Haziran 2024’e kadar geçecek 12 aylık devir için bu sayının 29,7 milyar dolar olması bekleniyor.
12 aylık periyotta 8,9 milyar dolarlık direkt yabancı yatırım beklentisi
J.P.Morgan Türkiye iktisadının kısa vadeli dış finansal açığını hesaplarken Nisan 2023 prestijiyle önümüzdeki 12 ay için 8,9 milyar dolarlık direkt yabancı yatırım olacağını öngördü.
Yeni ekonomik idarenin önümüzdeki kuvvetli global tabana karşın devam eden portföy çıkışlarını durduracağı inancı vurgulanırken TCMB ve Türk bankalarındaki döviz ve lira mevduatlarının sistemde kalmaya devam edeceği hasebiyle tüm mevduatların vadesinin uzatılmasının beklendiği söz edildi.
Hazine’nin bu yılki 10 milyar dolarlık dış borç amacının 7,5 milyar dolarlık kısmını kullandığı belirtilen raporda yerleşik olmayanlara olan 2,8 milyar dolarlık dış borcunu yüzde 100 oranın yenilemesinin beklendiği ve 23 Haziran prestijiyle Hazine’nin toplam dış borcunun yalnızca yüzde 35’inin yurt dışı yerleşiklere ilişkin olduğunun altı çizildi.
“Ticari krediler ve kurumsal krediler yüzde 100 oranında yenilenecek”
Banka ticari krediler ve kurumsal kredilerin, iç talebin hasebiyle ithalat talebinin seyrine nazaran otomatik olarak düzenleneceği münasebetiyle yüzde 100 yenilenmesinin beklendiği söz edildi. Kurum bankalar için yüzde 95 dış borç çevirme oranı kullanırken bu sayı banka dışı dallar için yüzde 116 olarak öngörüldü.
Yayımlanan raporda önümüzdeki periyot için önümüzdeki 12 ay için 19 milyar dolarlık bir dış finansman açıığı öngörüldüğü ankcak net yanılgı ve noksanların artma eğiliminde olması nedeniyle risklerin daha küçük bir dış finansman açığına yöneleceği kestirim edildi.
Bununla birlikte yeni ekonomik idare tarafından ortodoks siyasetlere beklenenden daha süratli dönülmesi durumunda ülkenin Körfez İşbirliği Kurulu ülkelerinden daha güçlü direkt yabancı yatırımlar ve portföy girişleri görülebileceği değerlendirildi.
TCMB’nin rezervleri 12 aylık dış finansman açığı için yeterli
J.P.Morgan TCMB’nin 66,2 milyar dolarlık döviz rezervinin önümüzdeki 12 ay için 19 milyar dolarlık dış finansman açığını kapatmaya yeteceğini ve daha olumlu olarak Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinin son haftalarda artmaya devam ettiğine vurgu yaptı. Kurum TCMB’nin sıkıntı şartlarda kullanılabilecek 41,3 milyar dolarlık altın rezervi olduğunun altını çizdi.
Bankanın değerlendirmesinde Temmuz-Ekim 2023 periyodunda Türkiye’nin dış bölüm dinamiklerinin, bu devirde beklenen cari fazla ve hafif dış borç geri ödemeleri sayesinde yapan bir imgeye sahip olduğu ve ülkenin önümüzdeki 12 aylık dış borçlarının daha da yönetilebilir bulunduğu tabir edildi.
Bununla birlikte 23 Haziran prestijiyle 108,8 milyar dolar olarak hesaplanan KKM hesapları nedeniyle TL üzerindeki baskının dış bölüm dinamiklerinden fazla Türkiye’de yerleşiklerin döviz talebinden kaynaklanmasının beklenen olduğu ve önümüzdeki aylarda artmasının beklendiği kaydedildi.
