NOEL’Dİ ve Japonya’nın üç ana adasını (Honshu, Shikoku ve Kyushu) ayıran su kütlesi olan Seto İç Denizi’nde, Tokyo’nun yaklaşık 500 mil güneybatısındaki Aoshima adlı bir adayı ziyaret edecektim. Dört yıl önce, Asahi Shimbun gazetesi, 0,2 mil kareden daha küçük olan Aoshima’da, hepsi yaşlı altı insan ve isimsiz sayıda kedi olduğunu bildirdi – kesinlikle yüzlerce, ancak kimse tam olarak kaç tane olduğunu bilmiyordu. Aoshima’da restoran ve misafirhane yok. Oraya ulaşmanın tek yolu, arkadaşım Mihoko ve benim kaldığımız yer olan Matsuyama adında orta ölçekli bir şehir olan Shikoku’daki liman kasabası Nagahama’dan günde iki kez seyahat eden bir feribotla 35 dakikalık bir yolculuktur. Edo döneminde (1603-1867) güçlü bir daimyoya veya lorda ev sahipliği yapan ve şimdi esas olarak portakal üretimiyle tanınan bir yer.
Son birkaç gündür ülke genelinde sert rüzgarlar esiyordu (Tokyo’daki havaalanında, Fukuoka için uçağa biniş duyurusu duydum: “Rüzgar nedeniyle uçağın Tokyo’ya dönmesi gerekebileceğini lütfen anlayın”) ) ve Mihoko, feribotun zamanında kalkacağını doğrulamak için limanı aradığında, liman başkanı ona kar ve rüzgar kombinasyonunun alışılmadık derecede güçlü akıntılara neden olduğunu, bunun da feribotun o gün iptal olduğu anlamına geldiğini söyledi. daha önce, bugün de iptal edilecekti. “Yarın ne olacak?” Mihoko sordu. Liman başkanı, “Gerçekten söyleyemem,” dedi. “Belki olur, belki de olmaz”, bu çok Japonca bir cevaptır.
Kredi Kredi…
T’nin Seyahat Sorunu
Üç yazar, dünyanın en kurak, en karanlık ve en ürkütücü yerlerine yolculuklarla uç noktalara gidiyor.
– merhaba kedicikler :İçinde Japonya , kedilere saygı duyulur, tapılır ve bazen gerçek şeytanlar olarak görülür. Efsanevi güçlerinin kökeninde ne var?
– Görünür Karanlık :Güneş kaybolduktan sonra Svalbard, Norveç, insan kutup gecesinde garip şeyler görmeye başlar.
– Tozdan Toza :Ne bir yol gezisi Şili’nin Atacama Çölü– dünyanın en kurak yerlerinden biri – yaşam ve ölüm hakkında bilgi veriyor.
perişan haldeydim; Şikoku’ya sadece kedilerle dolu bir adayı görmek, bol bol fotoğraf çekmek ve kedisever arkadaşlarıma göstermek için gelmiştim. Ne kadar kıskanacaklarını hayal etmekten zevk almıştım. Mihoko da hayal kırıklığına uğramıştı – otelimizin yanındaki marketten ağır bir çanta dolusu kedi maması ve kedi mamaları almıştı, şimdi bunları Tokyo’ya geri götürüp kendi kedisi Muncheetah’a vermesi gerekecekti. .
Aynı zamanda bir dergi editörü olan ve hızla kurtarma moduna geçen Mihoko, “Endişelenme,” dedi. “Japonya’da kedileri görebileceğiniz pek çok yer var.”
“Ama görmek istedim bunlarkediler,” diye inledim.
“Görmene gerek yok onlar kediler,” dedi Mihoko. “Ülkede çok kedisi olan tek yer Aoshima değil.” O sırada akşam yemeği yiyorduk: Umutsuzluğum, artık Amerika’da olmayan ama işgalden sonra burada popüler olan Amerikan tarzı bir kahve dükkanındaki brunch’tan sürdü; Japonya’nın bir düzine kadar ayakta kalan kalesinden biri olan Matsuyama Kalesi’ni (1627’de inşa edilmiştir) ziyaret ederek; bir portakal suyu barında mola (burada farklı yerel çeşitlerden sıkılmış, biraz tatlı, biraz ekşi meyve suyu sipariş edebilirsiniz); ve son olarak, ikimizin de ızgara dulavratotu ve pırasa ile pirinç üzerinde nadiren servis edilen ince dilim ızgara marine edilmiş sığır eti gyu sipariş ettiğimiz bir restoranda akşam yemeği. Gün boyunca, ben surat asıp tanrılara, havaya ve liman şefine aralıklı rantlar atarken, Mihoko sabırla kedileri gösterdi – burada bir tanesi derme çatma bir tapınağın yanında kendini yalıyordu; bize yarık gözlerle bakan bir başkası daha vardı ve bana kedi ıvır zıvırını anlattı: Natsume Soseki, belki de Japonya’nın en büyük modern yazarı ve 20. yüzyılın başlarındaki toplumun bir hiciv kitabı olan “Ben Bir Kediyim”in (1906) yazarı. cat, bir zamanlar Matsuyama’da ortaokul öğrencilerine İngilizce öğretmişti; Daha önce, bir hediyelik eşya dükkanında, yüzünün resminin damgalandığı kurabiyeler görmüştük.
Japonya’nın Seto İç Denizindeki bir ada olan Aoshima’da terk edilmiş bir okulun içi, şu anda hiçbiri çocuk olmayan birkaç insan ve çok daha fazla kedinin yaşadığı bir yer. Kredi… Kyoko Hamada
Ertesi gün (feribot yok), bunun yerine Tokyo’ya döndük, burada Mihoko ve ben akşamı Japonya’daki kediler hakkında mesaj atarak ve ülkenin diğer 10 kedi adasından birine ya da diğer 10 kedi adasından birine gitmenin kolay yolları olup olmadığını anlamaya çalışarak geçirdik. çoğu batıda bulunan kedi tema parkları veya kedi mabetleri. Yine de hepsi bir tren yolculuğu için çok uzaktı ve devam eden rüzgarlar herhangi birine ulaşmayı tahmin edilemez hale getirdi.
Çaresizliğimin Mihoko’yu şaşırtmaya başladığını hissedebiliyordum. Ona göre Japonya kendisi kedi takıntılıydı. Ne de olsa kediler ülke için o kadar temeldi ki, kedilerle kahve içmek ve takılmak için para ödeyebileceğiniz kedi kafesini popüler hale getirdi. Peki, tamirini burada, Tokyo’da yapabilecekken Aoshima’ya kimin ihtiyacı vardı? Zaten bir kedi adasındayken kimin kedilerle dolu bir adaya seyahat etmesi gerekiyordu? Japonya’da olmak kedilerle çevrili olmaktır: Tek yapmanız gereken bunun farkına varmaktı.
Japonların özünde kendilerine ait olduğunu düşündükleri pek çok şey gibi – tempura, kiraz ağacı ve miso gibi – kedi ithal bir şeydi. Bilim adamı Tadaaki Imaizumi, ilk kedinin altıncı yüzyılda Çin üzerinden Hindistan’dan bir İpek Yolu yeniliği olarak geldiğini öne sürüyor (diğer tarihçiler onun Kore üzerinden geldiğini öne sürüyor). Kedinin şu ya da bu şekilde hemen çalıştırıldığı düşünülebilir: Japonya yüzyıllar boyunca büyük ölçüde tarım ülkesiydi ve bir kedi, fareleri korkutup kaçırdığı için bir çiftlik evinde ya da tahıl ambarında değerli olurdu. Yine de Japonya bir saray kültürüydü ve bir kedi, türlerinin başlangıcından beri kedilerin yaptığı zıplama, iz sürme, oyun oynama gibi her şeyi yapmasını izlemekten keyif alacak olan sarayın hanımlarını eğlendirebilirdi. , gösteriş yapmak.
14. yüzyılda kedi, Sei Shonagon’un “Yastık Kitabı”, “Genji’nin Hikayesi” ve Kenko’nun “Tsurezuregusa”sı gibi birçok temel metinde yer aldı. (Kedi, “Genji”deki önemli bir olay örgüsüne bile katkıda bulunur. Sıçrayarak uzaklaşırken, bir saray mensubunun arkasındaki genç prensesi görmesine ve umutsuzca aşık olmasına olanak tanır.) Kediler ayrıca önemli görsel veya edebi eserlerde de yer alır. sonraki dönemlerden eserler, özellikle Edo ve Meiji (1868-1912): Utagawa Hiroshige’nin 1857 tarihli baskısı “Asakusa’da Pirinç Tarlaları, Tori-No-Machi’de Ziyaret Eden Tapınak”, “Edo’nun Yüz Ünlü Manzarası”nda çok sevilen bir resim. ”, pencereden dışarı bakan, izleyiciden uzağa bakan dolgun beyaz bir kediyi tasvir ediyor. Bir fahişe olan sahibi gibi – yerde bir kumaşa kaydırılmış ince cilalı saç süslerinden anlayabilirsiniz – hem şımartılmış hem de tutsak; tapılan ama tutsak.
Ülkenin en kalıcı iki kedi ikonu, yüzyıllar arayla doğdu. 1974 yılında bir çizgi film figürü olarak yaratılan Hello Kitty, birinci dalganın elçisi oldu. kawaii resmi silgilere, önlüklere ve hijyenik pedlere basılır ve dünyanın dört bir yanına gönderilir (resmi köken hikayesine göre Hello Kitty Japonya’da bile değil, Londra’nın bir banliyösünde yaşıyor ve yaratıcısına göre bir insan. kedi değil). Ama ondan ya da çizgi film selefi Doraemon’dan çok önce, mavi, kulaksız, sırıtan bir kedi robotu vardı. maneki nekoveya “karşılama kedisi”.
Maneki neko, boş gözlü bir kedi heykelciğidir – genellikle beyaz, genellikle seramik, ifadesi anlaşılmaz ama iyi huylu – boynunda bir zil ve bir pençesi sanki selamlıyormuş gibi kulağının yanında kaldırılmış. Muhtemelen yerel Japon restoranınızda biriyle karşılaştınız; Japonya’da o kadar yaygınlar ki, bir süre sonra göz onları kaydetmeyi bırakıyor. Matsuyama’dan döndükten birkaç gün sonra, batı Tokyo’da bir Edo dönemi tapınağı olan Gotokuji’nin maneki neko’ya adanmış olduğu Setagaya’ya bir gezi için Mihoko ile tanıştım.
Aralık ayında şehrin çoğu zaman olduğu gibi bulutsuz ve serin harika bir gündü ve Setagaya’nın tren istasyonundan yürüdüğümüz kısmı, çağdaş Tokyo’nun yamalı yapısını hatırlatıyordu; Londra ya da New York’tan farklı olarak, buradaki binaların çoğu savaş sonrası, ayırt edilemez ve sade, başkentin bombalarla yerle bir edilmesinden sonra ülkenin büyük ekonomik yenilenmesi sırasında inşa edildi. Tokyo’nun merkezindeki hemen hemen her mahallede, bir gökdelenler bulvarını kapatabilir ve aniden kendinizi, garaj yollarında kalkık küçük arabaların ve mumlu yapraklı kamelya çalılarının olduğu çitlerin sıralandığı iki katlı şehir evlerinin sıralandığı, esasen banliyö sokağında bulabilirsiniz. ve sert, rahatsız edici çığlıkları şehrin müziklerinden birini oluşturan hurma ağaçlarına tünemiş parlak, horoz büyüklüğünde kargalar.
15 dakikalık bir yürüyüşten sonra tapınağın çevresini çevreleyen, neredeyse tüm bloğu kaplayan yüksek bir taş duvara geldik. Gotokuji sadece bir tapınak değil, Tokugawa şogunluğuna hizmet eden bir bakan olan Naosuke Ii’nin mezar yeridir. Ancak bir efsaneyle daha iyi ilişkilendirilir: Bir zamanlar tapınak küçük ve fakirdi ve ona nezaret eden keşiş onun bakımı konusunda endişeleniyordu. Çok az yiyeceği vardı ama elindekileri kendisine bağlı olan kedisiyle paylaştı. Bir gün keşiş kediye, “Bana yardım etmek istiyorsan tapınağa biraz şans getir” dedi.
Birkaç ay sonra bir grup samuray tapınağa yaklaştı. Keşişe, kedisinin kendilerine el salladığını gördüklerinde yanlarından geçmek üzere olduklarını söylediler. Şaşırarak, keşişin onlara çay ikram ettiği araziye girdiler. Dinlenirken şarkı söyledi; ilahileri duyan samuray, Buda’nın yolunu dinlemeye ve tapınağa arazi ve para bağışlamaya teşvik edildi, böylece diğer insanlar da sahip olduklarını deneyimleyebilsin. Kedi kısa bir süre sonra öldüğünde, keşiş onu ve tapınağa getirdiği şansı onurlandırmaya karar verdi. Maneki neko böyle doğdu ve bu tapınak onu neden onurlandırıyor. Son.
(Tapınağın ziyaretçilere dağıttığı yayın kağıdındaki öykü de böyledir, ama “benim duyduğum öykü bu değildi,” dedi Mihoko. “Hikaye BEN Duyduğuma göre bir gün bir grup gezgin bir tapınağın yanından geçiyormuş. Yağmur yağmaya başladı ve bir kedinin onları çağırdığını fark ettiler. Aceleyle tapınağa girdiler ve oraya sığınabildiler ve bu yüzden maneki neko şans ve misafirperverliğin bir işaretidir.”)
Japonya’ya gitmiş olan herkes, hemen hemen her kasabadaki her mahallede en az bir Budist tapınağı ve bir Şinto tapınağı olduğunu bilir. Bu yerlerin çoğu mütevazı: temiz bir avlu ve yalnızca Yılbaşı Günü açılan karartılmış bir ana bina. Ama bazıları zengin: bahçeleri bakımlı, ağaçları budanmış, bambu çitleri taze ve yeşil. Gotokuji zengin bir tapınaktır; merkezi yürüyüş yolunun ortasında, Ii’s ile büyük, muhteşem bir demir tütsü mangalıyla karşılaştık. pazartesi veya aile arması, bir portakal çiçeği, tabanına altın damgalı. Zengin çünkü kedi seven hacılar onlarca yıldır buraya bağış yapmak ve iyi şans dilemek için geliyorlar ve (diğer birçok anlayışlı tapınak gibi) beş farklı boyutta sunulan seramik maneki neko şeklinde karşı konulamaz mallar satıyor. . En büyüğü yaklaşık bir fit yüksekliğindeydi; en küçüğü, sadece bir inç.
Tapınak, ziyaretçilerin satın aldığı, üzerine isimlerini ve dileklerini yazdığı ve şans getirmesi için geride bıraktığı binlerce maneki nekoyu tutmak için bir dizi rafa sahiptir. Bu kadar çok kediyi tek bir yerde bir arada görmek harika ve biraz da ürkütücüydü; öğleden sonranın güneşli sessizliğinde ve kedilerin okunamayan ifadelerinde, geceleri toplu halde canlandıklarını, gerçek kedilere dönüştüklerini ve seramik formlarına geri dönmeden önce tapınak arazisinde sessizce dolaştıklarını hayal etmeyi kolaylaştıran bir şeyler vardı. şafak. Japonya, yıllarca süren katı Covid kısıtlamalarının ardından turistlerin girmesine daha yeni başlamıştı ve tapınak o gün çoğunlukla boştu, sadece birkaç kararlı Koreli ve Filipinli ziyaretçi iş gibi selfie çekiyordu.
Mihoko ve ben kedilerimizi bırakmak için doğru yeri arayarak rafların arasında yürüdük ve sonunda onları tapınak binalarından birinin pencere pervazının altına yerleştirdik. Dışarıda olmalarına rağmen, kedilerin hepsi dikkat çekici derecede temizdi, kırmızıya boyanmış tasmaları parlaktı. Japonların dediği türden birkaç küçük akçaağaç yaprağı momiji , bere gibi başlarının üstüne yerleşmişti ve elementlere daha fazla maruz kalanların alınlarında hafif kir izleri vardı, bu onları daha canlı gösteriyordu, çünkü yükseltilmiş pençeleri bir kedinin ön bacağını ovuştururken yaptığı harekete benziyordu. yüzünü ve sonra yalayarak temizler. (Açıkçası, bu gezginler onunla karşılaştığında uzun zaman önce kedinin yaptığı muhtemelen buydu – onları çağırmıyordu; ihtiyaçlarını bencilce karşılıyordu. Kedi severlerin kedilerde bayıldıkları şey bu bencilliktir.)
vardı, fark ettim, hayır gerçek tapınaktaki kediler, muhtemelen maneki neko’yu devirecekleri için. Bu kadar çok cansız nesneyi raflara tünemiş, korunmasız halde görmek, en disiplinli kedinin bile dayanamayacağı kadar çok olurdu. Gerçek bir kedi tapınağa girmeyi başarmış olsaydı, zemin ezilmiş çanak çömleklerle çamurlu olurdu; binlerce insanın umudu yok oldu, bir pati darbesiyle toz oldu.
Elbette kedileri seven tek kültür JAPONLAR değil, onları herkesten çok sevdikleri de iddia edilemez. Ancak onları mitolojikleştirmeye herkesten daha fazla zaman harcadıkları söylenebilir.
Hatta Japonların kediye aşktan daha karmaşık ve dolayısıyla daha güçlü bir şeyle baktığı bile söylenebilir: sevgi, evet, ama aynı zamanda korku ve huşu. Orada vardırJaponya’daki kutsal hayvanlar – en önemlisi, ülkenin yerel inanç sistemlerinin en baskın olan Şinto’da genellikle tanrıların habercisi olduğuna inanılan geyik – ancak kedinin farklı bir grupla daha yakından ilişkili olduğu söylenebilir. Tilki ve porsukları içeren hayvanlar: yatıştırılması gereken hayvanlar.
Japonlar, Doğu Asya’da şekil değiştirenler olarak bilinen tilkilere karşı temkinli bir sevgiye sahiptir. Her zaman kötü niyetli olmasalar da, ünlü şakacılardır ve onları mutlu etmek için çok zaman harcanır. Bir Inari jinjaveya Inari tapınağı, bir tanrıyı, Kami Serveti, evi, pirinci, sake’yi ve tilkileri korumasıyla tanınan Inari. Ancak zamanla, Inari’nin çeşitli yararlanıcıları şu sembolize edilmeye başlandı: Kitsune veya tilki. Pirinci seven Inari değil tilkidir; tilki iyi şanslar ister. Ülkenin en ünlü ve güzel Inari mabetlerinden biri olan, güney Kyoto’daki 15. yüzyıldan kalma Fushimi Inari Taisha’da, insanların ayaklarına Inari suşi paketleri, derin keselere sarılmış suşi pirinci bıraktıkları düzinelerce taş tilki oyması var. – Kızarmış tofu, tilkilerin en sevdiği yiyecek olduğu söylenir. Tilkilerin güzel kadın kılığına girmeleriyle de bilinirler, bu yüzden şanssız bir erkeği eğlence ya da para için baştan çıkarabilirler; Bir keresinde Fushimi’ye, yakın zamana kadar kendisi de bir Tokyolu olan ve gördüğümüz her üç kadından birinin kılık değiştirmiş bir tilki olduğuna inanan arkadaşım Bitter ile gitmiştim. “Onu gördün mü?” diye fısıldadı, uzun siyah pileli etekli genç ve güzel bir kadın yanımızdan geçerken. “O sahip olmak tilki olmak.” Sonra porsuk var ya da tanuki , teknik olarak bir Japon rakun köpeğidir, ancak halk dilinde “tanuki” gerçek bir porsuk anlamına da gelebilir. Tanuki, Falstaffian figürleridir: koca göbekli, neşeli, sarhoş, oyuncu (tanuki’nin popüler yorumu, onu bir hasır gezgin şapkası takmış, elinde bir şişe sake tutarken gösterir), ancak soluk ve güvenilmez. Niyetleri daha az hain ve daha bencil olsa da onlar da şekil değiştirenlerdir – daha çok yemek, daha çok aşk, daha zararsız yaramazlık.
Çoğu zaman, bu hayvanlar insanlarla barış içinde bir arada yaşarlar. (Uygun saygı gösterildiği sürece; Matsuyama’da dolaşırken, bir tanuki’ye ait derme çatma bir tapınağın yanından geçtik; bu, yan tarafında birkaç kır çiçeği buketi ve minyatür bir sake şişesi olan, yaklaşık bir ayak yüksekliğinde yıpranmış bir taş heykeldi. Bu alçakgönüllü, amatörce bir şeydi ama yine de Mihoko, diğer yoldan geçenlerin çoğu gibi durup hızla eğildi.) Ama bazen, insanların hatası olmaksızın, bu kategorideki yaratıklar öfkelenir veya ele geçirilir ve aniden , kediniz artık bir kedi değil: O bir iblis.
KOLAYCA Japonya’da iblisler hakkında konuşarak çok zaman geçirebilirsiniz. Bir sohbette ortaya çıktıklarında, üslup genellikle rahat ve gerçekçidir. Bir keresinde, Kyoto’nun yukarısındaki ormanda yüksek bir tapınaktan yokuş aşağı inerken, Bitter ve ben orta yaşlı bir tur rehberi eşliğinde yaşlı bir çiftin yanından geçtik. “Geceleri buraya gelmek istemezsiniz,” diyordu kadın onlara neşeyle, “çünkü tepeler bir sürü şeyle dolu.” Bir yazılım mühendisi ve iblislere tutkuyla inanan Bitter, kelime seçiminden etkilenmişti – mamono: “kötü şeyler” – ve çiftin onaylarını nasıl mırıldandıklarıyla.
Kediler özellikle iblis olmaya eğilimlidir. Her ikisine de atıfta bulunmak için geniş anlamda “iblis” terimini kullanıyorum. yurei, hayaletler ve yokai , bunlar ruhlardır. (Gerçek iblisler, şekil değiştirenler ve ogreler yokai’dir.) Eğlenceli “Kaibyo: The Supernatural Cats of Japan” (2021) kitabının yazarı Zack Davisson, beş ana kategori tanımlar: kaibyoveya “garip kediler”: “ayrık kuyruklu neko mata(yine kedi), şekil değiştiren bakenoko(değişen kedi), kedi/insan melezi neko musume(kedi kızı), çağıran maneki neko (davet eden kedi) ve ceset çalan Kasha (yangın arabası [kedi]).” Başka hiçbir hayvanın (biraz hayranlıkla) kedi kadar çok şeytani varyasyona sahip olmadığını belirtiyor.
Bu sınıflandırma içinde değişen derecelerde malignite vardır. Bu iblis kediler arasında en bilineni bakeneko’dur. Ama ne dır-dir Bakenoko mu? İnsana benzeyen bir kedi mi? Yoksa bir gün arka ayakları üzerinde duran, bir gecede sahipliğini ilan eden bir kedi mi? (Geleneksel tahta baskılarda, bakeneko genellikle mastodon dişleri gibi abartılı dişleri ve vahşi, neşeli sarı gözleri olan canavarca büyük olarak tasvir edilir.) Bu bize ciddi bir zarar mı veriyor yoksa sadece endişe verici mi? İşte burada, hem inkar edilemez hem de son derece öznel olan folklorun sınırlamalarıyla karşılaşılır. Bu her yerde geçerlidir, ancak belki de en canlı şekilde Japonya’da böyledir. Örneğin, çoğu hayvanın ve bazı insanların iblis olabileceği konusunda herkes hemfikirdir, ancak nasıl ve neden olduğu konusunda kimse hemfikir değildir. Yine de bazı insanlara göre, bakeneko, bir tür tepki olarak gelişti. zashiki warashi . Bir zamanlar Japonya’nın belirli bölgelerinde, ailenin besleyecek çok çocuğu olduğunda uygulanan bir bebek öldürme geleneği vardı. tatbikat denirdi usugoro ve “havan topuyla öldürme” anlamına geliyordu. Bununla birlikte, çoğu zaman, ölü bebek evin duvarlarını sallayarak ve uluyarak bir hayalet, zashiki warashi olarak geri dönerdi. Teori, bakeneko’nun ağlamasının bir insan bebeğininkine benzediğiydi – ve kişinin öldürülen bebeğindense bir kedinin musallat olduğunu hayal etmesi çok daha hoştu.
Ama “Bunu hiç duymadım,” dedi Bitter. “Ne BENDuyduğuma göre, bir kedi çok yaşlanıncaya kadar, diyelim ki 10 yıldan fazla yaşadığında, çok büyüyor ve bir iblise dönüşüyor.”
“‘Bir iblise dönüşüyor’ da ne demek?” Diye sordum.
“Sadece eski olduğu için bir iblis oluyor” dedi.
“Yani bana 10 yaşın üzerindeki her kedinin iblis olduğunu ya da iblis olma yolunda olduğunu mu söylüyorsun?”
“Evet,” dedi. (Bitter’ın biri 10 yaşında olan iki kedisi vardır ve Bitter’in dediğine göre yakında bir iblis olma olasılığı yüksektir. Japon folklorunun bir kısmı, yaşlı yaratıkların genel olarak şeytani dönüşüme karşı savunmasız olduklarına dair yaygın bir inanıştır ve Edo döneminde böyle bir inanış yaygınlaştı, 10 yaş bir kedi için gerçekten de ileri bir yaştı.)
Ancak kedinin karmaşık ünü bile, öngörülemeyen yaratıklara saygı duyan bir kültürde kedinin öneminin bir başka kanıtı olarak yorumlanabilir. Kediler genellikle Japonya’ya ulaşan en eski Budist yazıtlarının koruyucuları olarak kabul edilir; bununla birlikte, Japon Budist-folklorik geleneğinde yetişen her çocuğun erken yaşlarda öğrendiği gibi, Buda öldüğünde, onun alenen yasını tutmayan sadece iki hayvan yılandı… ve kedi.
Başka bir ülke ya da kültür bunun için kediden uzak durmuş olabilir ama Japonlar öyle yapmadı. Aksine, bunun bilgisi, Buda’nın MÖ 483’teki ölümünden yüzyıllar sonra, insanların gözünde kediyi yüceltiyor gibiydi – görgü kurallarına Japonlar kadar değer veren herhangi bir kültür, gizliden gizliye isyana da değer verirdi ve kedide bir kötülük görmüş olabilirlerdi. kıskanılacak bir meydan okuma, övgüye değer bir kendine hakimiyet. İşte dediğin gibi, beklediğin gibi yapmayacak bir yaratık vardı. Burada kendi anlaşılmaz yolunu seçen bir yaratık vardı. O halde, değer verilmesi gereken ama aynı zamanda korkulması gereken bir yaratık vardı.
Altıncı yüzyılda Japonya’ya kültürü sarsan tek geliş KEDİLER DEĞİLDİ. Budizm diğeriydi.
Budizm’den önce Japonya’da Şintoizm vardı. Pek çok inanç sistemi, kutsalı bir değilse bile birkaç varlık veya biçimle sınırlamaya çalışır; Şintoizm bunun tersini yapar. Bakış açınıza bağlı olarak, bu ya cömert ya da şaşırtıcı çünkü Şintoizm’de her şey ilahi olabilir: insanlar, hayvanlar, hatta kayalar ya da ağaçlar. Japon organizasyon gurusu Marie Kondo’nun potansiyel olarak çöp kutusuna gitmeye mahkum nesneler hakkındaki imza sorusu – “bu bana neşe veriyor mu?” – insanlara bu tür kararlar verme hakkı verir, oysa Şintoizm’de gerçekten her şey diğer her şey hakkında aynı soruyu sorabilir: “Bu bana neşe veriyor mu? O yaptı mı?”
Japonya’da hayvanlara bu kadar çok kişilik verilmesinin nedeni muhtemelen Şintoizm’dir. Oradayken, Hıristiyanlığın, Museviliğin veya İslam’ın anlatılarında hayvanların görece ne kadar az yer kapladığını hatırlatırsınız; o dinlerin derdi insanların ruhlarıdır. Bununla birlikte, Şintoizm’de insanlar canlılardan oluşan bir evrenin ortasına yerleştirilmiştir – eğer vardırdaha da önemlisi, zar zor.
Budizm Japonya’da hızla yayılmasına rağmen, en azından onu barındıracak kadar esnek olan Şintoizm’in yerini hiçbir zaman alamadı. İki sistem – bu yaratıcı ve canlı folklorik gelenekle birlikte – ayrı bir senkretik kültür yaratmak için birbirini bilgilendirdi ve zenginleştirdi; Budizm, bir dış müdahale, Budist tapınakları ve Şinto mabetlerinin ritüellerini ve uygulamalarını ayırt etmelerini emrediyor. Sadece 15 yıl önce, ABD Deniz Kuvvetleri Komutanı Matthew Perry, Japonya’yı bin yıllık kendi kendine uyguladığı izolasyondan sonra Batı’ya açılmaya zorlamıştı; sonraki yüzyılda zirve yapacak olan milliyetçi duygular çoktan başlamıştı.
olarak bilinen ayrılığa rağmen şinbutsu bunri , günlük düzeyde çok az değişti. Budist rahipler ve tapınaklar cenaze ve atalara ait ayinler düzenlemeye devam ettiler; insanlar Şinto tapınaklarında dua etmeye devam ettiler. Budizm Japonya’da ölümü tanımlıyorsa, Şintoizm de yaşamı tanımlar.
Aoshima gibi yerlerin var olmasının nedenlerinden biri de şüphesiz Şintoizmdir. Japonya’da sadece (11) kedi adası yoktur: Bir maymun adası vardır. Bir tavşan adası var. Bir geyik adası var (ve geyik şehirleri de var, en önemlisi Japonya’nın sekizinci yüzyıl başkenti ve ana parka hakim olan ve ara sıra ziyaretçileri kırmaya çalışan binden fazla sika geyiğine ev sahipliği yapan Nara, düşmanlık yapmamaları için işaretlerle uyarılıyor) onlara). Nara geyiği sizi kovalamaya başlayana kadar karşılaşmak heyecan vericidir, ancak genel olarak Japonya’daki tutum, hayvanların kalmak için orada olduğu ve bazı yıllık itlaflara rağmen bizimkarşılamak için iş onlara.
İnsanların doğal dünyaya yaptıkları göz önüne alındığında, Japonya’da her zaman insan olmakla ilgili tuhaf bir kararsızlık sezmişimdir. Animatör ve yönetmen Hayao Miyazaki, “Prenses Mononoke” (1997) ve “Ruhların Kaçışı” (2001) filmlerinde insan sonrası bir Japonya’nın yanı sıra insanlarla hayvanlar arasındaki hiyerarşinin istikrarsız olduğu dünyalar sunuyor. 20. yüzyılın başında büyülü bir hamamda geçen “Ruhların Kaçışı”nda, insanlar ceza olarak hayvanlara dönüştürülür, ancak bazılarının kimerik olduğu kabul edilen hayvanlar aynı zamanda insanlardan daha iyidir, onları çalıştırmaktan sorumludur. ceza vermek için. Bunların arasında tanrılar, kimi ürkütücü, kimi neşeli, hepsi yıkanmak ister, içeri girip çıkarlar, fanileri merakla izlerler.
Geçenlerde filmi yeniden izlerken, Aoshima’daki – sayıları artık beşe düştü – sorumluluğu tüm o kedileri beslemek olan insanları düşündüm. Bu konuda yalnız değiller; Shikoku’da, sular sakinleştiğinde adaya ek yiyecek ve erzak getiren bir gönüllü grup var. Yine de hiç kimse bu beş insanın gitmesini önermedi – birincisi, burası onların evi. İkincisi, o kedileri beslemek onların görevi. Kediler, tüm bağımsızlıklarına rağmen maymun, tilki ve hatta geyik değildir; bize ve bizim yarattığımız çöplere bağlılar, bu da kemirgenleri yaşamak için cezbediyor.
Aoshima, modern besin zincirinin tersine döndüğünü gösterdi: çok az insan, çok az atık, çok az fare, çok fazla yırtıcı hayvan. Ortaya çıkan ilişki, genellikle ayırt edilemeyen bir Miyazaki kabusu veya Miyazaki fantezisinden bir şeydi: Kediler insanları rehin mi tutuyordu yoksa insanlar bakıcı olma ayrıcalığına mı sahipti? Aoshima’da gerçekten sorumlu kimdi? Yoksa adanın durumunu hiyerarşi açısından değerlendirmek yanlış mıydı? Bağlama ve koşullara bağlı olarak, bir gün bir insanın sorumlu olabileceği, ancak uyandığında ve artık öyle olmadığını anladığı Şinto’dan ilham alan bir simbiyozun mükemmel bir örneği miydi? İnsanların yaşı geç büyüyordu. Aldığımız hayvanlardan – hayvanlara iade edilecektik.
GOTOKUJI’DEN SONRA, MIHOKO ve ben bir kez daha kedilerden oluşan bir topluluk bulmaya karar verdik ve Tokyo’nun kuzeyindeki Yanaka adlı bir mahalleye giden trene bindik. Yanaka, Nezu ve Sendagi mahallelerini de içeren Yanesen adlı daha büyük bir semtin üçte biri. Bir zamanlar bölge pirinç tarlalarıydı ve savaş sırasında büyük ölçüde bombalanmaktan kurtuldu; bugün, 20. yüzyılın ortalarından kalma ahşap ve kağıt evleri ve küçük mahalle tapınaklarıyla savaş öncesi başkentin yaşayan bir zaman kapsülü. Tokyolular böyle mahalleler diyor Shitamachi, kelimenin tam anlamıyla “şehir merkezi” anlamına gelir, ancak daha atmosferik olarak “eski şehir” anlamına gelir, her mahallenin kendi tofu üreticisinin veya geleneksel mumlu kağıt şemsiyelerde uzmanlaşmış mağazasının veya çıtır çıtır cam kavanozlarıyla senbei dükkanının olduğu bir zamanın hatırası. pirinç patlakları.
Az sayıda araba ve çok sayıda yaya geçidi ve pasajın bulunduğu güzel ve sessiz bölge kedilerle de bilinir: yaşayan kediler, aynı zamanda kedi hatıraları ve kedi şeklinde şekerlemeler satan bir dizi mağaza. Burayı en son on yıl önce Bitter’la ziyaret etmiştim, yakında şeytani olacak kedisi henüz bir kedi yavrusuyken ve kedi desenli iki el havlusu aldığı bir dükkandan çıktığını net bir şekilde hatırladığında. ve kaldırımın ortasında dinlenen bir kedi sürüsüyle karşılaşmak. Bitter çığlıklar atarak dizlerinin üstüne çökmüştü; diğer yoldan geçenler de aynısını yaptı. Ancak kedilerin kendileri dikkat çekmiyor gibiydi. Turuncu kürklü bir su birikintisine (birçok Japon kedisi ya turuncu ya da kaplumbağa kabuğu desenli) güneşe uzanmış, kuyruklarının uçlarını sallayıp esnemiş ve bizi görmezden gelmişlerdi, bu da kedi severlerin bayıldığı başka bir şey olarak herkesi daha da heyecanlandırmıştı. kediler onların duyarsızlığıdır.
Ancak bu sefer hiç kedi yoktu. Sonunda bir manavın tentesine tünemiş, aşağıdaki sokağı inceleyen, alışılmadık derecede büyük, yakışıklı beyaz bir kediyi gördüğüm için heyecanlandım, ama yaklaşınca bunun sahte olduğunu gördük. İpliği andıran sokaklardan birinde yürürken, tentelerin veya balkonların tepesinden aşağıya, domates rengi kış daikon ve Kyoto havuçlarına bakan bu fiberglas veya plastik kedilerin daha çok olduğunu fark ettik. Onları kim yaptıysa, kedilerin tam bir kaosa neden olmaktan sadece bir heves uzakta olduklarını ve bu dürtüye direndikleri için onlara minnettar olmamız gerektiğini bir şekilde iletebilmeleri gibi, temel kediliklerini yakalamakta mükemmel bir iş çıkarmıştı.
Kapaklarda
Artık güneş batıyordu ve Mihoko ile ben kedilerin yokluğunu tartışmak için bir kafeye gittik. 2014 yılına kadar Tokyo Büyükşehir Hükümeti bir ötenazi politikası uyguluyordu – insancıl bir uygulama, şunu iddia etmeye çalışabilirlerdi: Kedilerin kontrolsüz üremesine izin verilseydi, hepsinin yiyecek bulması mümkün olmazdı ve birçoğu yavaş, hüzünlü, acılı bir ölümle açlıktan öleceklerdi. (Daha sonra, kedilerin göreli kıtlığının onları daha değerli kıldığını da düşündüm; bir bakıma tuhaflardı. Daha büyük sayıları zararlı olurdu. Aynı şey Nara’daki geyikler için de geçerliydi: Sanki devlet bu hayvanlara değer vermemiz için belli bir yönetimin gerekli olduğunu anladı, bu da bizim yönetildiğimiz anlamına geliyordu.) Ama garsona kedilerin nerede olduğunu sorduğumuzda, hiç de umursamaz göründü. “Soğuk,” dedi. “Başka bir yerdeler” – gerçi başka bir yerin nerede olabileceğini açıklamadı ve biz de ona baskı yapmadık; kedilerin basitçe, geçici olarak ortadan kaybolduğuna, tıpkı kediler gibi saklandıklarına, sanki onlara ücretli aktörlermiş ve izin verilmiş gibi, sanki buradan pek de uzak olmayan şirin bir evde Yanesen’in bütün kedileri uyuyormuş gibi, saklandıklarına inanmak daha rahatlatıcıydı. ve bir kez daha tuğla kaldırımlara uzanacakları ve hayranlarla çevrili olacakları baharı bekleyip mırlamak.
Ya da belki, hatta kedilerin bizim bilmediğimiz bir şeyi bildiğine inanmak bile mümkündü. 14 milyon nüfusuyla Tokyo, dünyanın en büyük şehirlerinden biri olmaya devam etse de, Japonya’nın diğer bölgeleri insanları boşaltıyor. Her yıl, Batı medyasında giderek daha fazla gencin Japonya’nın küçük kasabalarını ve köylerini metropollerine terk ettiğine dair kasvetli bir makale çıkıyor; en akılda kalanlardan biri 2015’te Foreign Affairs’te yayınlandı ve Şikoku’da ücra bir köy olan Nagoro ile ilgiliydi. O kadar çok insan gitmişti ki – o zamanlar sadece 35 sakin vardı ve neredeyse tamamı yaşlıydı – geri kalan köylülerden biri memleketini gerçek boyutlu doldurulmuş bebeklerle doldurmaya başladı, dikti, giydirdi ve sonra yerleştirdi. insanların bir zamanlar çalıştığı, yemek pişirdiği ve oynadığı bahçeler, evler ve sokaklar. Nagoro’da başka çocuk kalmamıştı, bu yüzden onları o yapmıştı. Artık bir okula ihtiyaç yoktu, ama yine de okul sınıfını oyuncak bebekleriyle doldurmuştu, eti ve kemiği pamuk vatka ve iple değiştirmişti. Sonunda, teslimiyeti, hüznü ve acıklılığıyla neredeyse görkemli olan bu hikaye, Batı’nın bu tür aşkın yalnızlık hikayeleri sunulduğunda yapma eğiliminde olduğu Kaçık Japonluğun daha fazla kanıtı olarak kullanıldı.
Yine de istatistikleri göz ardı etmek daha zordur. Japonya, gelişmiş dünyanın en yaşlı toplumu: Geçen yıl ülkenin İçişleri ve Haberleşme Bakanlığı tarafından açıklanan veriler, nüfusun yüzde 29,1’inin 65 yaşın üzerinde olduğunu gösterdi; 2040 yılına kadar bu sayının yüzde 35’e çıkması bekleniyor. Bu yüzyıl içinde bir gün, Japonya gerçekten de çok yaşlanacak ve her yıl yeni yaratıklar doğacak olsa da, giderek daha azı insan yaratıklar olacak. İblislere dönüşecek olan bizler olacağız; Bakeneko’nun bizi korkutması yerine, onları korkutan ya da en azından korkutmaya çalışan biz olacağız. Ne de olsa Aoshima her zaman bir kedi adası olmamıştı; Bir zamanlar, çoğunlukla kedileri fare olarak işe getiren insanlar, balıkçılar tarafından doldurulmuştu. Ancak insanlar belli bir noktadan sonra kendilerini yenileyemese de kedilerin böyle bir sorunu olmamıştı. Şimdi, yerlilerin yerini araya girenler almıştı.
SONRAKİ HAFTA, New York’a dönen bir uçaktaydım, doğuya doğru sürüklenirken pencereden dışarı bakıyordum. Tokyo o kadar uçsuz bucaksız ki, doğru açıdan bakıldığında sonsuz görünüyor, kendini tekrar tekrar tekrar eden bir beton ızgara. Altımda bir yerlerde Aoshima vardı ve onun beş insanı ve sayısız kedisi vardı ve altımda da bir yerlerde Yanesen’in kedileri ve Japonya’nın diğer tüm kedileri vardı. Aoshima’da yiyeceklerini bekliyorlardı; Yanesen’de (ya da ben öyle inanmak istedim), havanın dönmesini bekliyorlardı. Bir kedi nasıl bekleyeceğini bilir – ve onu beslememizi tercih etse de, nasıl hayatta kalacağını da bilir.
Kedilerin hayatlarındaki önemimizi gerçekten abartıp abartmadığımı merak etmeme neden oldu – sadece onlar kediler, Mihoko’nun dediği gibi, ama hepsi kedi. Eski kedilerin mitokondriyal DNA’sı üzerine 2017’de yapılan bir araştırma, koyun, köpek ve atlar da dahil olmak üzere şu anda birlikte yaşadığımız diğer hayvanların aksine kedilerin kendilerini evcilleştirdiğini gösteriyor: Modern ev kedisi ile onun vahşi kardeşleri arasında çok az genetik fark var. Bu şu demek oluyor Onlartolere edeceklerine karar verdiler biz; Onlararasında yaşayacaklarına karar verdiler. biz . Onlar adına karar verdiğimizi düşünmek kibirdi – insanlara özgü bir nitelik. Aynı zamanda, sonunda tam tersi bir karar verebilecekleri anlamına da gelir; artık eğlenceli yoldaşlar olmadığımızı, bizimle olan paylaşımlarının sona erdiğini. Ve sonra gideceklerdi – nereye? Sadece onların bildiği başka bir gezegene mi? Denizden henüz fışkırmayan başka bir adaya mı?
Belki bir gün, bundan yıllar sonra, Japon takımadalarında hiç insan kalmayacaktı. Burada sadece maymunlar, orada geyikler ve arada tavşanlar olurdu. Ve etraflarında, boş, rüzgarlı adacıklarda ve uzun süredir çürümüş köylerde, kaybolan her insan için bir tane olmak üzere milyonlarca kedi olurdu. Ormanlara tırmanır, dev sedir ağaçlarına tırmanır ve kendi başlarına inmekten korktukları için miyavlardı. Bizi, iri, beceriksiz bedenlerimizi, aralıksız konuşmamızı, zayıf gece görüşümüzü ve daha kötü koku alma duyumuzu, asırlardır onları deşifre etme çabalarımızı, onlara olan sevgimizi özleyecekler miydi? Onlara olan hayranlığımızı açıklamaya çalışmak için inşa ettiğimiz mitler, sanat ve hikayeler umurlarında değildi; ilişkimizin tarihçesi tek taraflıydı.
Yoksa biz ziyaretçilerimizi hayatlarında unutup, aralarında yaşamayı seçebilecekleri başka bir tür mü bulacaklar? Kedileri olan çoğumuz bazen hayatımızı içlerinde sahip olabileceğimiz kedi sayısına göre ölçeriz; bir kedi ortalama 12 ila 14 yıl yaşar, yani eğer şanslıysak, kendi yaşamımız boyunca, yavruluktan ölüme kadar birbiri ardına altı kedimiz olabilir.
Ama bir kedi zamanı ölçebilseydi, bunu nasıl yapardı? Kesinlikle hayatındaki insanlar tarafından değil; ama belki (ya da öyle umabiliriz) ondan önce geçen insan hayatlarıyla: bir, iki, üç, dört. Bir asır, iki asır, üç asır, dört. Sonunda sıkılana kadar sayar, kırpıştırır, sayar ve kırparlardı. Ve sonra başka bir yer bulmaya giderlerdi. Nereye giderlerse gitsinler kral olacaklardı. Patilerinin düştüğü yerde yeni bir mitoloji; bıyıklarının değdiği yerde yeni bir yalvaran türü. Japonya son değildi – sadece bir başlangıçtı.
Yapım: Beige Company için Ayumi Konishi
