Belki siz de kötü şöhretli “Madam X”i tanıyorsunuzdur?
Kartal profili, kaymaktaşı derisi ve derin siyah dekoltesi, yakın zamanda Boston Güzel Sanatlar Müzesi’nde ilk kez sahneye çıkan “Sargent and Fashion”ın (7 Temmuz’a kadar) ikinci durağı için Londra’daki Tate Britain’a nakledildi. Geçen sonbaharda. Retrospektif, portrecilerin kıyafetlerin erkeği veya kadını nasıl yarattığına olan ilgisini vurgulayan 50’den fazla eseri bir araya getiriyor.
1882’de John Singer Sargent ve onun tebaası Virginie Amélie Gautreau, Paris’te yaşayan 20’li yaşlarında Amerikalılardı; şehrin nadir çevrelerine girip, sınıf ve görgü kurallarını öğrenmeye hevesli yabancılardı. Fransa’nın başkentinin prestijli Salonu’na yeni kabul edilen genç ressam, eksantrik kozmetik rutiniyle nam salmış New Orleans doğumlu güzelden (cildini menekşe renginde beyaz bir pudrayla kaplamış ve kulaklarının kenarlarını allık sürmüştü) bir portre için oturmasını istedi. .
Sade paleti ve sade çizgileriyle dikkat çekici derecede modern olan bu tablo hem ressamı hem de bakıcısını memnun etti, ancak 1884’te halka sergilendiğinde eleştirmenler Gautreau’yu kibirli ve kaba kıyafetleriyle tanımladılar. Diğerleri Sargent’ın resmini aşırı stilize ve uygunsuz olmakla eleştirdi. Gautreau’nun annesi, onun kızının itibarını zedelediğini söyledi. Sargent, genç kadının adını portrenin başlığından çıkardı ve yerine “Madam X” yazdı, ancak hasar meydana geldi.
Yakınlarda asılı duran tamamlanmamış bir hazırlık çalışması gerçek skandalı gösteriyor: Elbisenin elmas işlemeli askılarından biri, sanki bir akşam boyunca bir anlığına kaymış gibi, aslında omuzları düşük bir şekilde boyanmıştı veya daha kötüsü, belki de soyunma durumu kasıtlıydı. Paris’teki tepkinin ardından Sargent, bağlantı parçasını yerine sağlam bir şekilde yeniden boyadı, ancak tabloyu bir daha asla göstermedi ve kariyerine yeniden başlamak için Londra’ya kaçmak zorunda kaldı. 1916’da Gautreau’nun ölümünden sonra “Madame X”i Metropolitan Sanat Müzesi’ne bağışladı ve müzenin müdürüne şöyle yazdı: “Sanırım bu yaptığım en iyi şey.”
Haklı olabilir ama aradan geçen onyıllarda ve 1925’teki ölümüne kadar Sargent, kadınların kamuoyunda karşılaştığı kamusal incelemeye nadir uyum gösteren bir dizi çalışma üretti. Bu kadınlar için kıyafetler bir tür zırhtı ama aynı zamanda cinsiyet rollerinin giderek değiştiği bir dönemde kendini ifade etme fırsatıydı.
