İlk altı ayda konut satışlarında bir düşüş olduğunu kaydeden Ege Yapı Yönetim Kurulu Lideri İnanç Kabadayı, artık seyredilen tempoda dahi gitsek 1 buçuk milyon adet bir sayının yılda yakalanmış olacağını lisana getirdi.
Bloomberg HT’nin sorularını yanıtlayan Karadayı, faizlerde bir problem olduğuna dikkat çekerek, “Birinci el konutların hissesi yüzde 30’lar düzeyinde birinci 6 ayda burada bir düşüş var. Biliyorsunuz konut kredisi ile ilgili sınırlamalar var, BDDK’nın düzenlemiş olduğu.
Bir konutu olanlar ikinci yahut üçüncü konutu alırken kredi kullanamıyorlar daha doğrusu yüzde 20’si kadar kredi kullanabiliyorlar. Bu da ipotekli mortgage dediğimiz konut satışlarına bir baskı oluşturuyor. Üretimde de Türkiye’nin gereksinimi olan 700 binlik bir konut üretimi lakin şu anda bunun yüzde 15 daha altındayız. Biliyorsunuz bizim kesimimiz konut kredisine çok hassas, faiz oranlarının yüksekliği tabi değerli bir nokta. Bizim de markalı konut geliştiricileri olarak Yılbaşında yeterli başlamıştık fakat Merkez Bankasının daha sonra faizleri tekrar yüzde 46’ya çıkartması bir ölçü süreci yavaşlattı.
Temmuz ayında biz de yeterli bir indirim olacağını öngörüyoruz. Yılın ikinci yarısında da hem enflasyon bir nebze denetim altına alındı biz bunu kendi maliyetlerimizden de görebiliyoruz. Yılın ikinci yarısından daha umutluyuz tabi yapılması gereken düzenlemeler de var daha umutluyuz” diye konuştu.
“İkinci yarıda gerçek artıya gececeğini öngörüyoruz”
Karadayı’nın soruları verdiği karşılıklar ve yaptığı değerlendirmeler özetle şöyle;
Türkiye için gayrimenkul ve konut en değerli tasarruf aracı. Son periyotta altındaki yükselişten de gayrimenkule çok önemli geçişler olduğunu düşünüyorum. Gayrimenkulde ikinci elde de çok büyük bir aktivite var. Bizim takip ettiğimiz bir öteki kıymetli bilgi de gayrimenkulün gerçek kıymetlendirilmesi. Nominal artış yani enflasyondan arındırılmış artışa baktığımızda artık gayrimenkulün ikinci yarısında gerçek olarakta artıya geçeceğini öngörüyoruz. Faizlerde de bir indirim olursa ikinci yarısında tüketicinin eğiliminin daha fazla olacağını düşünüyoruz. Konutta talep tarafında hiçbir sorun yok ve çok da gereksinim var. Biliyorsunuz şu anda konut sahiplik oranı yüzde 56’lar düzeylerine geriledi, burada Avrupa ortalaması yüzde 69. Bizim konut sahiplik oranını artırmamız lazım. Burada en kıymetli nokta konut kredisine ulaşım, buranın güzelleşmesi erişebilirliliği kolaylaştıracak. Biz firmalar olarak vadelendirmeler de yapıyoruz.
“Arsa maliyeti kıymetli bir kalem”
Şu anda kira enflasyonu olağan enflasyonun iki katı. O yüzden bizim kesime ağır bir halde konutta ortaya koymamı lazım. Dün Çevre ve Şehircilik Bakanı açıklama yaptı biliyorsunuz; Türkiye genelinde bir kiralık konut üretecek Çevre Bakanlığı, bu bence önemli bir adım. İstanbul’da ve tüm muhtaçlık olan kentlerde. Bakanlık ismine kiralık konut üretilecek. Arsa maliyeti bizim için en değerli maliyet, maliyetleri düşürerek de kiralık konut üretmeyi de teşvik etmek lazım. Şirketlerin elinde tuttuğu konutlarda stoğunu kiraya verdiğimizde yüzde 20 bir KDV yükü var. Biz bunun yüzde 1’e düşürülmesini talep ediyoruz. Yüksek KDV yüzünden de şirketler kiralamaya sıcak bakmıyor. Bu adımlar atılırsa kira fiyatları da muhakkak bir seviyeye gelir.
“Operasyonel kârlılığın büyük bir kısmını kredi maliyetleri götürüyor”
İnşaat demiri maliyetinde yüzde 30 bir düşüş var. Fakat işçiliklerde yüzde 240 bir artış var. İnşaat maliyetlerinde bundan sonra büyük artışları görmeyeceğimizden eminiz.
Önümüzdeki devir enflasyonda kademe kademe yavaşlayacağını düşünürsek maliyetlerde de düşüşler devam eder. Operasyonel kârlılığın büyük bir kısmını kredi maliyetlerinin götürdüğünü görüyoruz. Kredi maliyetleri operasyonel karlılıkları eritiyor. Kredi maliyetlerinin düşmesi bölümün daha da canlanması ve istihdamın artması için çok değerli. Yatırımların da canlanması için çok değerli.
Bizim konutta yurtdışı yatırımı da daha çok çekmemiz lazım, yabancıya satışta da büyük düşüş var. Umudumuz tabi önümüzdeki periyot yabancı yatırımcının geri dönmesi, nasıl turizmi pazarlıyoruz tıpkı biçimde konut dalı için de tıpkı çalışmaları yapmamız gerekiyor. Evvelce çok ağır fuarlara gidilirdi lakin artık biraz yavaşladı. Tekrar bölgesel alakanın önümüzdeki devir artacağını öngörüyorum.
“600 konutluk bir teslim projemiz var”
Bizim İstanbul ve İzmir’de hali hazırda devam eden projelerimiz var, Ispartakule’de 600 konutluk bir teslim projemiz var, İzmir Urla ve Çekmeköy’deki konut projemizin de telimine hazırlanıyoruz. İzmir Alsancak’ta projelere başlamıştık, İstanbul Esenyurtta bir toplu konut projemiz var. Şile’de bir villa ve otel olarak karma bir projeye başladık, yılın ikinci yarısında Beyoğlu Hasköy’de bir projemiz hazırlıklara başladık.
Yurtdışında da hem Yunanistan hem de Birleşik Arap Emirliklerinde, Dubai’de, 2 tane proje hazırlığımız var. Amerika, Washington D.C’de de bir konut projesine başlayacağız. Biz genelde konut üzerine çalışıyoruz lakin en son İzmir’deki ve Şile’deki projelerle otelleri de buna ekledik.
