Foreks – KPMG ve Enerji Enstitüsü iş birliği ile hazırlanan 2024 Dünya Güç İstatistik Raporu’na nazaran, 2024 yılında global güç talebi, bir evvelki yıla nazaran yüzde 2’den biraz fazla artarak tüm vakitlerin en yüksek düzeyine ulaştı. Elektrik talebi ise yüzde 4’ten fazla artış göstererek, elektrifikasyonun sürat kazanmasıyla genel güç tüketiminin üzerinde bir seyir izlemeye devam etti. Öte yandan, global CO² emisyonları da yüzde 1 artarak üst üste dördüncü yıl rekor düzeye ulaştı.
KPMG’nin Güç Enstitüsü (EI) iş birliği ile hazırladığı Dünya Güç İstatistik Raporu’nun 2024 yılını içeren yıllık sonuçları yayımlandı. 74 yıldır yayımlanan rapor, Türkiye de dahil dünya genelinde kapsamlı tahliller sunarak değişen güç dünyasına yönelik kıymetli datalar sunuyor. Raporda, yenilenebilir güç kaynaklarının büyümesi, fosil yakıt tüketimindeki değişim ve jeopolitik gelişmelerin güç piyasalarına tesiri üzere kesimi şekillendiren değerli eğilimler de ele alınıyor.
Türkiye, Avrupa’da yükselen güç oyuncusu
Raporda Türkiye’nin 2024 yılındaki güç arzına dair datalar de dikkat çekiyor. Ülke bazındaki bilgilere nazaran Türkiye’nin toplam güç arzı 2024 yılında 7,02 EJ (exajoule) düzeyine yükseldi. Bu, bir evvelki yıla nazaran yaklaşık yüzde 5,1 oranında bir artış manasına geliyor. Bu artış oranı, Türkiye’yi Avrupa’da en süratli büyüyen güç arzına sahip ülkelerden biri haline getirdi. Türkiye bu sayılara nazaran yüzde 1,2’lik hissesi ile Avrupa’da en fazla güç arzı hissesine sahip üçüncü ülke oldu. Birinci sırada yüzde 1,7 ile Almanya, ikinci sırada ise yüzde 1,5 ile Fransa yer alıyor. Birleşik Krallık ise yüzde 1,1’lik hissesi ile Türkiye’yi takip ediyor. Ayrıyeten Türkiye, 2014–2024 periyodunda yıllık ortalama yüzde 3,5 büyüme oranı ile Avrupa’daki en süratli güç arzı büyümesi gösteren birinci ülke oldu.
“Karşıt dinamiklerin istikamet verdiği global güç sistemi oluştu”
Sonuçları kıymetlendiren KPMG Türkiye Enerji Sektörü Lideri Hakan Demirelli, “Küresel güç talebi artmaya devam ederken aykırı dinamiklerin taraf verdiği bir global güç sistemi ortaya çıkıyor. Elektrifikasyon sürat kazanıyor, lakin fosil yakıtların kullanımı da artıyor; yenilenebilir güç kaynakları süratle yaygınlaşıyor, ancak iklim amaçlarına ulaşmakta yetersiz kalıyor. Başkanlar, artık karmaşık bir güç dönüşümünü yönetmek zorunda. Bu konjonktür içerisinde güç arzında kaydettiği ilerleme ile Türkiye, Avrupa’nın en süratli yükselen oyuncularından biri haline geldi. Bu muvaffakiyet, ülkemizin güç güvenliğini güçlendirme ve ekonomik büyümeyi destekleme gayeleri açısından hayli değerli.” dedi.
Oldukça kapsamlı hazırlanan raporda daha birçok kıymetli bulgu da yer alıyor. Bunlardan kimileri şu biçimde:
Fosil yakıtların kullanımı artmaya devam ediyor
Temiz güçteki süratli büyümeye karşın, fosil yakıtlar global güç istikrarının merkezinde yer almaya devam ediyor. 2024 yılında global petrol üretimi yüzde 0,6 artarak günlük 97 milyon varile ulaştı; bunun yüzde 66’sı OPEC dışındaki ülkelerden sağlandı. ABD ise tarihinde birinci defa günlük 20 milyon varilin üzerinde petrol üreterek Suudi Arabistan ve Rusya’nın toplam üretimini geride bıraktı.
Çin yenilenebilir güçte liderliğini pekiştiriyor
ABD ve Avrupa fosil yakıt kullanımında durağan bir sürece girmiş görünse de Avrupa’daki yenilenebilir güç yatırımları artan faiz oranları ve tedarik zinciri baskılarından ötürü yavaşladı. Öte yandan Çin, 2024 yılında ABD, Avrupa ve Hindistan’ın toplamından daha fazla yenilenebilir güç kapasitesini devreye alarak global güç dönüşümündeki liderliğini güçlendirdi.
Rüzgâr ve güneş gücü büyümeye öncülük ediyor
Rüzgâr ve güneş gücünün toplam üretimi 2024 yılında yüzde 16’nın üzerinde arttı. Bu oran, toplam güç talebindeki artış suratının neredeyse dokuz katı. Lakin yenilenebilir güç kaynakları, bilhassa altyapı ve yatırımın yetersiz olduğu bölgelerde, süratle artan global güç gereksinimini tek başına karşılamak için hâlâ yetersiz.
Gelişmekte olan piyasalar, dönüşümün merkezinde
Son on yılda, OECD dışı ülkeler yenilenebilir güç yatırımlarını OECD ülkelerine nazaran iki kat daha süratli artırmaya devam ediyor. Güç talebi ve yatırımlar da giderek bu süratli büyüyen pazarlara yöneliyor.
