Türkiye son 2 yıldır enflasyonla uğraş ediyor. Geçtiğimiz yıl yüzde 84 düzeyini aşan yıllık enflasyon oranı şu an yüzde 47 düzeyinde. Bu durum konut fiyatlarına da yansımakta. Hem kiralık hem de satılık konut fiyatları Türkiye genelinde geçtiğimiz devirde epeyce arttı. Son vakitlerde ise gerek banka kredilerinde yaşanan zorluklar gerek ise fiyatların yüksekliği nedeniyle uzmanlar satılık konut piyasasında sakinliğin hakim olduğunu söylüyor. Satılık konutlardaki bu durum kiralık meskenlere de yansımakta. Genel olarak fiyatlar çok artsa da ilan sitelerinde birtakım satılık ve kiralık konutların fiyatlarında son bir kaç hafta da indirimler göze çarpıyor.
Konut satışında durgunluk
Konut fiyatlarında artış yaşanırken konut kredileri de artıyor. Özel ve devlet bankalarında aylık kredi faiz oranları Ağustos ayında 2.19 ile 3.56 ortasında değişiyor. Vatandaşların konut kredisi alırken zorluklar yaşadığı da basına son günlerde sıkça yansıyan bir durum. Bu konut piyasasında yıllık bazda satışların düşmesine de neden oldu. Türkiye İstatistik Kurumu datalarına nazaran her ne kadar temmuz ayındaki konut satışları bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran artsa da ocak-temmuz ortasında bir gerileme mevcut. 2022 yılı ocak-temmuz ayları ortasında 820 bin 300 konut satılırken 2023’ün tıpkı devrinde bu sayı 675 bin 327 oldu.
Uzmanlar bilhassa büyük kentlerde konut fiyatlarının doygunluğa ulaştığını söylüyor.Gayrimenkul uzmanı Vural Yayan, konut satışlarında bir sakinlik olduğunu belirtiyor. “Bugün fiyat artışından ötürü konut satışlarında bir sakinlik var” diyen Yayan, bu durumun olağan olmadığını belirtiyor. Konutların neden satılmadığına değinen Yayan “Devlet bankaları konut kredilerini onaylamıyor. Kredilerde 250 – 300 bin TL üzere bir limit var. Bankalar da maalesef bunun üzerine çıkmıyor. Özel bankalarda ise kredi faizleri 2.94’ten başlayıp 3.50’lere kadar çıkmakta. Bu durum yatırımcıyı cezbetmiyor. Zira mevduatlar yüksek” tabirlerini kullanıyor.
‘Konutta fiyatlar doygunluk düzeyine ulaştı’
Gayrimenkul uzmanı Hakan Özelmacıklı ise satılık konut fiyatlarında düşüşün kiralık konut fiyatlarına da yansıdığını söylüyor. Özelmacıklı, kiralık konutlar için istenen fiyatların tepe noktasına geldiğini ve son günlerde fiyatlarda indirimler görüldüğünü belirtiyor. Özelmacıklı “Kiralık konutlarda fiyatların doygunluk düzeyine ulaştığını görüyoruz. Bilhassa istenen fiyatların tüketicinin ulaşabileceği seviyeyi zorladığını söyleyebiliriz” diyor.
Bu bütçeleri artık tüketicilerin karşılayamadıklarını söyleyen Özelmacıklı “Bu yüzden kimi kiralık ilan müddetlerinin uzadığını birebir vakitte kiralık fiyatlarında ufak esneklikleri görmek mümkün” tabirlerini kullanıyor. Ayrıyeten Özelmacıklı “Üniversite tercihleri sonrası birtakım boş meskenler de kiraya verilecek olsa da fiyat artışları konusunda bir tepe noktasındayız” diyor.
Ekonomist ve emekli akademisyen Prof. Dr. Cem Başlevent ise konut fiyatlarıyla birlikte çok yükselen kiralık konutlara bu seviyede kâfi talep olmadığının görülmesinin kiralık ilanlarındaki son günlerde yaşanan birtakım fiyat esnekliklerinin nedeni olabileceğini söylüyor. Ayrıyeten Başlevent, “Konut fiyatlarındaki artış azalırsa ve kiralama icin arz çoğalırsa bu kiralara da olumlu yansır” diyor.
‘Rayiç bedel uygulaması şart’
Vural Yayan kiraların çok arttığını lakin artışın yavan noktasına gelerek son dünlerde fiyatlarda düşüşler gözlendiğini tabir ediyor. Yayan şu tabirleri kullanıyor:
“Bazı lokasyonlarda rezidans ismi altında 1+1’ler 2+1’ler 3+1’lerin kira fiyatları inanılmaz derecede yüksek düzeylere geldi. Lakin bence göreceği son nokta budur bunun daha üstünü beklemiyorum. Öte yandan kiralarda bir düşüş yaşanıyor mu? Evet yaşanıyor. Lakin daha da düşeceğini ön görüyorum.”
Yayan ayrıyeten “Bir mesken kiraya verilirken “ben istediğim fiyattan veririm” rahatlığının olmaması lazım. Tıpkı tapudaki rayiç bedel uygulaması üzere metrekare ünite fiyatlarının hesaplanarak konutların ona nazaran kiraya verilmesi gerekiyor” diyerek kiralara da rayiç bedel uygulamasının getirilmesi gerektiğini söz ediyor.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz. Fotoğraf: TwitterBDDK’dan düzenleme sinyali
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, geçtiğimiz günlerde birinci kere konut alacak şahısları destekleyecek sistemler üzerinde çalıştıklarını söyledi. BDDK’nın ve TCBM’nin bu husus üzerinde düzenleme yapmak için çalıştıklarını belirten Yılmaz “Konut arzını artırmak durumundayız” dedi.
BDDK geçtiğimiz aylarda konut kredi limitlerini güncellemişti. BDDK birinci el evler için 2 milyon TL olan kredi kullanım limitini 5 milyon TL’ye çıkarmıştı. Birinci elde daha evvel 10 milyon TL üzeri için kredi kullanımı kelam konusu olmazken BDDK bu sayı 20 milyon TL’ye çıkarmıştı. Ayrıyeten kurum, ikinci elde ise farklı güç sınıflarına nazaran kredilerde düzenlemeye gitmişti.
