Avrupa Merkez Bankası (AMB) Lideri Christine Lagarde, Amerikan niyet kuruluşu Dış Münasebetler Kurulu’nda (CFR) yaptığı konuşmada, Soğuk Savaş sonrası devirde gelişen memleketler arası kurumlar ve ticaretin tesiriyle global kıymet zincirlerinin derinleştiğini, global arzın iç talepteki değişikliklere karşı daha esnek hale geldiğini ve bunun da uzun bir nispeten düşük ve istikrarlı enflasyon periyoduna yol açtığını anımsattı.
Göreli istikrar periyodu yerini kalıcı bir istikrarsızlığa bırakıyor olabilir
Böylelikle merkez bankalarının arz taraflı kesintilere fazla dikkat etmek zorunda kalmadan talebi yönlendirerek enflasyon siyasetleri uyguladığına işaret eden Lagarde, “Ancak bu izafi istikrar periyodu artık yerini, daha düşük büyüme, yüksek maliyetler ve meçhul ticari iştiraklerle sonuçlanan kalıcı bir istikrarsızlığa bırakıyor olabilir. Daha esnek global arz yerine, tekrarlanan arz şokları riskiyle karşı karşıya kalabiliriz. Son olaylar, kritik arzın ne ölçüde istikrarlı global şartlara bağlı olduğunu ortaya koydu” değerlendirmesinde bulundu.
Lagarde, bunun Avrupa güç krizinde de görüldüğünü lisana getirerek, ABD’nin en az 14 kritik mineralde büsbütün ithalata bağımlı olduğunu ve Avrupa’nın da ender toprak elementleri arzının yüzde 98’i için Çin’e bağımlı olduğunu anlattı.
Bu alanlardaki arz kesintilerinin araba sanayisi ve elektrikli araç üretimi üzere kritik dalları etkileyebileceğine değinen Lagarde, hükümetlerin buna cevaben adımlar attığını anımsattı.
Lagarde, “stratejik özerklik” kapsamında atılan bu adımların, global iktisattaki parçalanmayı hızlandırabileceğini tabir ederek, bunun merkez bankaları için de olası tesirlerinin olabileceğini söyledi.
Küresel iktisatta “parçalanma” uyarısı
Jeopolitik risklerin yüksek enflasyona, düşük ekonomik aktiviteye ve milletlerarası ticarette azalmaya yol açtığına işaret eden Lagarde, “Küresel paha zincirleri jeopolitik çizgiler boyunca parçalanırsa, tüketici fiyatlarının global düzeyindeki artış kısa vadede yaklaşık yüzde 5 ve uzun vadede kabaca yüzde 1 ortasında değişebilir” diye konuştu.
Lagarde, çok kutuplu bir dünya görülebileceğini ve yeni ticaret modellerinin ödemeler ve milletlerarası Döviz rezervleri için sonuçları olabileceğini kaydetti.
Çin’in son yıllarda global iktisatta gelişen pozisyonundan bahseden Lagarde, yeni ticaret ittifaklarının rezerv varlıklara tesirine değindi.
Batı sistemlerine bağımlılığı azaltmak isteyenler için fırsat
Lagarde, bunların, Batı ödeme sistemlerine ve para ünitesi çerçevelerine olan bağımlılıklarını azaltmak isteyen muhakkak ülkeler için bir fırsat yaratabileceğini belirtti.
Bazı ülkelerin ticarette alternatif para ünitelerini kullanma niyeti ve SWIFT’e alternatif yaratma üzere teşebbüslerine işaret eden Lagarde, “Bu gelişmeler ABD doları yahut euro için yakın vakitte hakimiyet kaybına işaret etmiyor. Şimdiye kadar datalar milletlerarası para ünitelerinin kullanımında değerli değişiklikler göstermiyor fakat milletlerarası para ünitesi statüsünün artık hafife alınmaması gerektiğini öne sürüyor” sözlerini kullandı.
