Ipsos araştırma şirketinin “kiracılar ve konut sahipleri” araştırmasına nazaran, yüzde 25 kira artış hududu olduğu 2024 yılının birinci 5 ayında, kontratı yenilenen kiracıların yarısının kira artışı yüzde 50’nin üzerinde oldu. Yüzde 30 üzeri diye bakıldığında bu oran yüzde 69’a yükseldi.
Kira sınırlamasının kalktığı ve kira artışlarının TÜFE’ye nazaran yapılmaya başlandığı Temmuz ve Ağustos aylarında kiraları yenilen kiracıların yüzde 35’inin kira artışı bu oranın üzerinde gerçekleşti.
Araştırmaya katılanlar kira artışlarının gelirlerinin üzerinde arttığını belirtirken, her 10 kiracıdan 8’i bugün taşınmak zorunda kalsa bütçesine uygun bir mesken bulamayacağını düşünüyor.
Kiracıya nazaran hesaplamalar adil değil
Her ne kadar yeni kira düzenlemesinde yüzde 25 sonu kaldırılmış olsa bile kiracıların yarısı yeni kontrat periyotlarında mesken sahiplerinin TÜFE’ye nazaran hesaplanacak olan orandan daha yüksek bir kira talebinde bulunacağını düşünüyor. Ve her 10 kiracıdan 9’u bu hesaplamanın adil olmadığını düşünüyor.
Ev sahipleri de mağdur
Yeni kira artış oranına karşın her üç mesken sahibinden 2’si meskeninde mevcut kiracı olmasından ötürü maddi kaybı olduğunu düşünüyor.
Geçen sene mesken sahiplerinin yüzde 70’i “Son devirde kiralar daima artarken konutumda mevcut bir kiracının olması nedeni ile maddi kayba uğruyorum” tabirine katılırken bu yıl birebir söze katılanların oranı yalnız bir kaç puan düşerek yüzde 66’ya geriledi.
Asıl ölçü konutun bulunduğu semt
Evi kirada olan mesken sahiplerinin yüzde 42’si , kira oranı yüzde 25 ile hudutlu olduğu devirde de, yeni kira artış oranı uygulamasında da kira artışlarını, meskenlerinin bulunduğu semtteki ortalama kira oranında yaptığını ya da yapacağını belirtiyor.
Temmuz ayından itibaren kira artışlarındaki yüzde 25 sonlandırılmasının kaldırılması konusunda kiracılar ve kirada meskeni olanların görüşleri epey farklı.
“İlişkiler bir mühlet daha sıcak kalacak”
Araştırma sonuçlarını kıymetlendiren Ipsos CEO’su Sidar Gedik, geçen sene kiracı ve konut sahiplerine ait araştırmanın ortaya koyduğu sonucun kiracıların ve konut sahiplerinin bir kısır döngü içinde olduğunu belirterek, “Üzerinden bir sene geçmesine karşın, resmi kira oranlarına getirilen sonlardaki düzenlemeler hala kısmen işe yarıyor ve sorun olduğu üzere hayatlarımızda var olmaya devam ediyor. Bu durumun sonucu olarak da konut sahipleri ve kiracılar ortasındaki alakalar sıcaklığını koruyor.
Kiracılara oturdukları semtten ve meskenlerinden duydukları memnuniyeti sorduğumuzda son üç yıldır verilen yanıtlarda büyük farklar görmüyoruz. Bu yılki araştımamızda kiracıların oturdukları semtlerden duydukları memnuniyet oranı bir evvelki seneye kıyasla değişmedi” dedi.
Ev sahipleri açısından bakıldığında bu sene de geçen yıla emsal bir tablo görüldüğünü söz eden Gedik, “Yüzde 25 sonlandırılmasının kaldırılması konusunda kiracılar ve kirada meskeni olanların görüşleri epeyce farklı. Kiracıların yüzde 17’si sonun kaldırılmasını desteklerken, kirada konutu olanlar ortasında bu oran yüzde 65. Enflasyondaki artışın yavaşlamasına paralel olarak konut fiyatlarının da istikrara oturması birkaç yılı bulacak. Maalesef, bu süreçte mesken sahipleriyle kiracılar ortasındaki tansiyon bir müddet daha yüksek kalacak” değerlendirmesini yaptı.
