METAN GAZI NASIL OLUŞUR?
Metan gazı hem doğal süreçlerle hem de insan faaliyetleri sonucu oluşur:
Doğal Kaynaklar:
Bataklıklar, sulak alanlar ve göller üzere oksijensiz (anaerobik) ortamlarda organik hususların ayrışmasıyla doğal olarak üretilir.
Jeolojik kaynaklar: Yer kabuğu altındaki fosil yakıt yataklarında (doğal gaz rezervleri) oluşur. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’na (TPAO) nazaran, doğal gazın ana bileşeni %70–90 oranında metandır.
Hayvan sindirim sistemleri: Bilhassa geviş getiren hayvanlar (inek, koyun gibi) sindirim sırasında metan üretir.
İnsan Kaynaklı Etkenler:
Tarım: Pirinç tarlaları, hayvancılık faaliyetleri ve gübre idaresi metan salınımının kıymetli sebeplerindendir.
Katı atık depolama alanları: Çöp alanlarında organik atıkların oksijensiz ortamda parçalanması sonucu metan oluşur.
Enerji üretimi ve kömür madenciliği: Fosil yakıtların çıkarılması ve kullanımı sırasında metan salınımı gerçekleşir.
METAN GAZI ZEHİRLENMESİ NEDİR, BELİRTİLERİ NELER?
Metan gazı (CH₄), renksiz, kokusuz ve yanıcı bir gazdır. Doğal gazın büyük kısmını oluşturan metan, olağan kaidelerde toksik (zehirleyici) değildir. Lakin kapalı ve havalandırması yetersiz ortamlarda yüksek oranda birikmesi durumunda önemli sıhhat risklerine yol açabilir.
Metan gazı zehirlenmesi, esasen direkt zehirlenmeden çok, metanın ortamda oksijeni azaltmasıyla ortaya çıkan boğulma ve oksijen yetersizliği durumudur. Bu nedenle metan gazı zehirlenmesi, teknik olarak “hipoksiye bağlı zehirlenme” olarak tanımlanır.
Metan gazı birikimi sonucu oksijen düzeyinin düşmesiyle şu belirtiler görülebilir:
Baş dönmesi
Baş ağrısı
Sersemlik hissi
Yorgunluk
Bulantı
Nefes darlığı
Bilinç kaybı
Uzun müddet maruz kalındığında mevt (oksijen yetmezliği nedeniyle)
Bu belirtiler çoklukla ansızın ve süratli biçimde ortaya çıkar, zira kişi metan gazını fark edemez (kokusuzdur).
